Αλεξάνδρα, Alexandr Sokurov

Η Αλεξάνδρα είναι ένα είδος βοηθητικού χαρακτήρα, μια όμορφη, σοφή, θριαμβευτική γυναίκα. Το όνομά της σημαίνει: Υπερασπίστρια του ανθρώπινου γένους. Θέλησα να εστιάσω στην ατμόσφαιρα, στη διάθεση, στα μάτια των ανθρώπων, στα πορτρέτα. Θέλω πάρα πολύ ο θεατής να δει συναρπαστικά πορτρέτα και απλούς και κατανοητούς ανθρώπους. Θέλω να δείξω μάτια που νιώθουν, μάτια που συγχωρούν.
Alexandr Sokurov

Ο μεγάλος Ρώσος δημιουργός, Alexandr Sokurov, ίσως, στην πιο ώριμη στιγμή τής κινηματογροφακικής του καριέρας, επιστρέφει στην μεγλαλη οθόνη με τη νέα του δημιουργία «Αλεξάνδρα». Η ταινία, πολιτική θεωρητικά, αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς στο φεστιβάλ των Καννών και από την Πέμπτη 30 Αυγούστου προβάλλεται και στην Ελλάδα. Μια ταινία βαθιά ποιητική που ανανεώνει την ποίηση που διατρέχει τον παλιό ρώσικο κινηματογράφο.

Μια επιβλητική, ηλικιωμένη γυναίκα, η Αλεξάνδρα Νικολάεβνα, περιδιαβαίνει το Γκόνζυ, την ερειπωμένη πρωτεύουσα τής Τσετσενίας, αναζητώντας τον χαμένο της εγγονό, που έχει να δει επτά χρόνια. Μια μπάμπουσκα, σύμβολο τής Μητέρας-Ρωσσίας, περιφέρεται σ' έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, ένα στρατόπεδο όπου τα συναισθήματα των στρατιωτών εκτοπίζονται γιατί αποτελούν ντροπή. Μια ζεστή-τρυφερή παρουσία, ενάντια στον παραλογισμό τού πολέμου, αποδεικνύει ότι η ανθρωπιά είναι πάντα ο συνδετικός κρίκος όλων τών λαών. Μια συγκινητική φιγούρα που κυκλοφορεί σαν φάντασμα ανάμεσα στα χαλάσματα.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο η 80χρονη Γκαλίνα Βισνέφσκαγια, θρύλος τής όπερας και σύζυγος τού Ροστροπόβιτς. Η διάσημη σοπράνο από το 1952 έως το 1974 ήταν σολίστ στο Μπαλσόι ερμηνεύοντας πάνω από 30 ρόλους, ενώ το 1961 έκανε ντεμπούτο στη Μετροπόλιταν Όπερα με την «Αΐντα» και στη Σκάλα του Μιλάνου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά με τον ρόλο της Λιου στην όπερα «Τουραντό». Παντρεμένη από το 1955 με τον Μστισλάβ Ροστροπόβιτς από το 1975 που έφυγαν από τη Μόσχα μοίρασαν τη ζωή τους μεταξύ του Παρισού και Ηνωμένων Πολιτειών. Αποχαιρέτησε τη σκηνή τής όπερας με τον ρόλο της Τατιάνας στον «Ευγένιο Ονιέγκιν» του Τσαϊκόφσκι, στο Παρίσι το 1982.

«Χωρίς την Γκαλίνα δεν θα είχα γυρίσει ούτε ένα πλάνο από την "Αλεξάνδρα"», λέει ο Αλεξάντρ Σοκούροφ. «Είναι μια γυναίκα με τεράστια και δραματική εμπειρία ζωής, μια γυναίκα με μοναδική ομορφιά και χωρίς ίχνος ματαιοδοξίας. Ως παιδί, ζούσε στο Λένινγκραντ. Γνωρίζει την ασημαντότητα του πολέμου και το βαρύ τίμημα της ειρήνης»

Με την ταινία του αυτή ο σκηνοθέτης εξερευνά τις ηθικές συνέπειες των ρώσικων στρατευμάτων στην Τσετσενία, αξιοποιώντας στο έπακρο το μινιμαλιστικό σινεμά το οποίο υπηρετεί. «Ούτε μια σφαίρα δεν πέφτει στην ταινία, υπάρχει όμως η διαρκής αίσθηση ότι μια μεγάλη τραγωδία θα ξεσπάσει χωρίς κανείς να μπορεί να την αποτρέψει», σημειώνει ο κριτικός του Hollywood Reporter. Μια ατμόσφαιρα όπου εγκυμονεί η έκκρηξη που ποτέ δεν έρχεται. Μια βία που κυλά υποδόρια, ένα κακό που υποννοείται χωρίς να εμφανίζεται. Ένα παιχνίδι εικόνων και λέξεων.

Ο Σοκούροφ καταπιάνεται με τον πόλεμο για πολλοστή φορά. Το 1994 συνόδευσε μια ομάδα Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα Τατζικιστάν Αφγανιστάν. Αποτύπωσε την εμπειρία του στα Ημερολόγια πολέμου, ενός 5ωρου ντοκιμαντέρ, όπου επικεντώθηκε λιγότερο στους απόηχους ενός τραυματικού πολέμου και στα συμβάντα της μεταπολεμικής περιόδου. Εστίασε στα πρόσωπα των νεαρών στρατιωτών και στον χώρο. Κατέγραψε την απουσία του εχθρού: δηλαδή των Αφγανών μουτζαχεντίν, νικητών στον πόλεμο με την τότε ενιαία Σοβιετική Ένωση. Ο Σοκούροφ, σύμφωνα με τις κριτικές, μεταμόρφωσε την πραγματικότητα των συνόρων σε μια μεταφυσική εμπειρία και διαπότισε τις εικόνες με μια αίσθηση θανάτου.
"Αισθάνομαι σαν να βρίσκομαι σ' ένα όνειρο" ήταν τα λόγια τού σκηνοθέτη μετά το τέλος τών γυρισμάτων...
Έτσι και τώρα στην "Αλεξάνδρα" προσεγγίζει τον πόλεμο όχι ως θέαμα αλλά σαν καταστροφή, εστιάζοντας και πάλι στα πρόσωπα, στα σώματα, στις χειρονομίες, στα λόγια που εκφράζουν τη συντριβή των ανθρώπων.

Ο Σοκούροφ για την ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
Είναι μια ταινία στην οποία ο πόλεμος έχει τελειώσει, οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο και γνωρίζουν πως η ζωή πρέπει να συνεχιστεί.
Δεν υπάρχει ποίηση στον πόλεμο, ούτε ομορφιά, και δεν θα έπρεπε ένα τέτοιο θέμα να κινηματογραφείται ποιητικά: είναι μία φρίκη που δεν μπορεί να εκφραστεί, η ανθρώπινη εξαθλίωση σε όλο της το μεγαλείο. Η ηρωίδα θα μπορούσε να ήταν μια Αμερικανίδα γυναίκα που ξεκινά να επισκεφτεί τον εγγονό της στο Ιράκ, ή ακόμα και μία Αγγλίδα που πάει να βρει τον εγγονό της στο Αφγανιστάν. Η «Αλεξάνδρα» είναι από τις πιο σημαντικές ταινίες μου. Προήλθε ουσιαστικά από τη συνάντηση με την εξαιρετική ηθοποιό που ήθελα για πρωταγωνίστρια. Είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου η ανάγκη μου να κάνω μια ταινία γεμάτη καλοσύνη και καλούς ανθρώπους συνέπεσε με την επιθυμία μου να προσφέρω στις επερχόμενες γενιές το πιο υπέροχο δώρο, αυτό μιας ηθοποιού που πραγματικά αντιπροσωπεύει το λαό μας, μια «γνήσια» Ρωσίδα. Κι ίσως να είναι αυτή η πιο μαγική από τις ταινίες μου, καθώς μέσα της βρίσκω περισσότερα μυθικά στοιχεία από κάθε άλλη ταινία που έχω κάνει. Για μένα η Αλεξάνδρα είναι ένα είδος βοηθητικού χαρακτήρα - μια όμορφη, σοφή, θριαμβευτική γυναίκα. Το όνομά της σημαίνει «Υπερασπίστρια του Ανθρώπινου Γένους». Είναι θριαμβευτική καθώς κρύβει μέσα της αρετές όπως η αγάπη, η κατανόηση, η ευφυΐα. Είναι η δυναμική και εμβριθής προσωποποίηση του πολεμιστή, του προστάτη του Καλού. Γι' αυτό και επιλέξαμε μια συγκεκριμένη ηθοποιό που διαθέτει αυτό το είδος του μεγαλοπρεπούς αναστήματος.
Θέλω να βουτάω στα ενδότερα της ανθρώπινης ψυχής, όσο βαθύτερα γίνεται. Η αγάπη μου για τον άνθρωπο είναι τόσο μεγάλη, η κατανόηση και η οδύνη μου τόσο έντονες, που φοβάμαι πως η δύναμη της θέλησης δεν είναι αρκετή. Όπως πολλοί άνθρωποι, έτσι κι εγώ, περιβάλλομαι από κυνισμό, μίσος, πικρίες και συμπλέγματα. Με έχει κουράσει η διαρκής αίσθηση τρόμου που με βασανίζει για το πεπρωμένο της χώρας στην οποία γεννήθηκα, για το πεπρωμένο των συμπατριωτών μου. Το άγχος αυτό με καταστρέφει και κλέβει από μέσα μου την ηρεμία που είναι ουσιώδης για να συγκεντρωθώ.
«την «Αλεξάνδρα» δεν πέφτει ούτε ένας πυροβολισμός, δεν υπάρχουν πτώματα, δεν υπάρχει βία. Είναι μια ταινία για την αξία της αλληλοκατανόησης και για ό,τι είναι καλό σε έναν άνθρωπο. Είναι για τον ίδιο τον άνθρωπο, το γεγονός πως υπάρχουμε ο ένας για τον άλλο, και για το πόση αξία έχουν στη ζωή η καλοσύνη, η κατανόηση και η ανθρώπινη ζεστασιά. Θέλησα να εστιάσω στην ατμόσφαιρα, στη διάθεση, στα μάτια των ανθρώπων, στα πορτρέτα. Θέλω πάρα πολύ ο θεατής να δει συναρπαστικά πορτρέτα και απλούς και κατανοητούς ανθρώπους. Θέλω να δείξω μάτια που νιώθουν, μάτια που συγχωρούν.

Video από την ταινία "Αλεξάνδρα"

Ο Alexandr Sokurov γεννήθηκε το 1951 στην περιοχή του Ικρούτσκ στη Σιβηρία. Αποφοίτησε από το τμήμα Ιστορίας του Πανεμπιστημίου του Γκόρκι το 1974 και στη συνέχεια από το τμήμα Σκηνοθεσίας του VGK, δηλαδή της ανωτάτης σχολής κινηματογράφου της Μόσχας. Από το 1980 ζει στην Αγία Πετρούπολη όπου σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας, μικρού και μεγάλου μήκους, για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Τον αποκάλεσαν διάδοχο τού Ταρκόφσκι, υπήρξε, άλλωστε, και βοηθός του. Το 1995 η Ευρωπαϊκη Ακαδημία Κινηματογράφου τον χαρακτήρισε έναν από τους καλύτερους ευρωπαίους σκηνοθέτες.
Η φιλμογραφία του ξενικά από το 1974 και περιλαμβάνει ένα πλήθος ταινιών. Ανάμεσά τους οι γνωστές:

ΜΟΛΩΧ, 1999: Mια συγκλονιστική παραβολή για την εξουσία και τους υπηρέτες της. Ασυνήθιστο, «ανθρώπινο» πορτρέτο του Χίτλερ στη διάρκεια μιας συνάντησής του με τους στενούς συνεργάτες του στον πύργο του στη Βαυαρία, σε μια παράξενα γοητευτική, διανθισμένη με το ιδιόμορφο χιούμορ του σκηνοθέτη. Video

ΡΩΣΙΚΗ ΚΙΒΩΤΟΣ, 2002: Γυρισμένη εξ ολοκλήρου σε μία λήψη, 96 λεπτών, χωρίς ίχνος μοντάζ, με μια ψηφιακή High Definition κάμερα, ειδικά σχεδιασμένη για τις απαιτήσεις της ταινίας, ικανή να καταγράψει υλικό τέτοιας διάρκειας κατευθείαν σε σκληρό δίσκο… 867 ηθοποιοί, 3 ζωντανές ορχήστρες, 33 πλατό γυρισμάτων. Η Ρωσική Κιβωτός δεν είναι απλά ένας τεχνικός θρίαμβος του κινηματογράφου αλλά μια ταινία που εξημερώνει την τεχνική για να θριαμβεύσει η ουσία: η ιστορία, ο πολιτισμός και η ψυχή του Ρωσικού λαού. Από πολλούς θεωρήθηκε το πρώτο αυθεντικό αριστούργημα του 21ου αιώνα. Video

ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΓΙΟΣ, 1997: Οι τελευταίες στιγμές της σχέσης μιας μητέρας που πρόκειται να πεθάνει και του γιου της που την υπεραγαπά. Σχεδόν ανυπαρξία διαλόγων, μεγάλα διαστήματα σιωπής και ακινησίας, σινεμά στα όρια, που αποζημιώνει με ποιητικές εικόνες - ζωγραφικούς πίνακες μέσα απ’ τον θολό παραμορφωτικό φακό τού σκηνοθέτη. Η απόλυτη ελεγεία για την νοσταλγία, την απώλεια και τη μοναξιά. Ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό όραμα. Video

ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΓΙΟΣ, 2003: Ζουν και οι δυο με την ανάμνηση τής νεκρής μητέρας σε μια σοφίτα. Ο ένας είναι τα παντα για τον άλλον, αποχαιρετούν μποστά στο κάλεσμα τής ενηλικίωσης το αδιαίρετο είναι τους. Video
Ο ΗΛΙΟΣ, 2005: Σεπτέμβριος του 1945. Στα πολεμικά μέτωπα του Ειρηνικού ωκεανού οι συμμαχικές δυνάμεις έχουν επικρατήσει κατά κράτος, επί του φτωχού σε πλοία Γιαπωνέζικου Στόλου και βρίσκονται λίγο πριν την κυριαρχική απόβαση τους στα παράλια της χώρας του Ανατέλλοντος ήλιου. Η επίθεση από αέρος έχει υποχρεώσει την χώρα στον οδυρμό μετά τα τραγικά – ανυπολόγιστου ακόμη μεγέθους – περιστατικά της Χιροσίμα, την ίδια στιγμή που οι μαχόμενοι στην πρώτη γραμμή πέφτουν νεκροί, αλλά υπερήφανοι, στην προέλαση του στρατού των συμμάχων. Λίγο πριν την οριστική πτώσης, ο Αυτοκράτορας της χώρας Χιροχίτο, ευρισκόμενος αποκλεισμένος, απομονωμένος και ασφαλής στο καλά οργανωμένο κρησφύγετο του, μελετώντας τους τρόπους αποδοχής της ήττας και συνθηκολόγησης με τον αντίπαλο. Video

"Η ιστορία της ψυχής ενός καλλιτέχνη είναι μία πολύ θλιβερή ιστορία" Συνέντευξη τού Alexandr Sokurov

"Είμαι παιδί τής λογοτεχνίας κι όχι τού κινηματογράφου" Συνέντευξη τού Alexandr Sokurov: Α' μέρος,
"Είμαι παιδί τής λογοτεχνίας κι όχι τού κινηματογράφου" Συνέντευξη τού Alexandr Sokurov: Β' μέρος

Wasteland

MARK ROTHKO


"Silence is so accurate"


ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΙ ΠΤΩΣΕΙΣ
Ως πτώσεις αγγέλων εις βάραθρα των ουρανών, ως κεραυνοί
ή ως πλήγματα επάλληλα ραγδαίως πίπτοντα της Μοίρας,
έπιπταν επί των πτώσεων αι πτώσεις και έτσι ανέβλυσαν
(μοιραίως) στα χείλη των Ελλήνων, με καθαράν και πλήρη
προφοράν, με ακατάσχετον ορμήν, ως πάθους φλογερού εκ-
σπερματώσεις, αι λέξεις: ε π ί π τ ω σ ι ς και ε π ι π τ ώ-

σ ε ι ς.

Ανδρέας Εμπειρίκος
Περιοδικό "Νέα Συντέλεια" τευχ. 3-4
Φθινόπωρο 2004

Wasteland - Krisenka Finley

Και τι φεγγάρι απόψε!

Ο χορός του φεγγαριού, ο χορός τής γονιμότητας, γνωστός από τις φυλές miao στη δυτική Κίνα και στους ιθαγενείς της Ταϊβάν. Κάθε άνοιξη μαζεύονται στις πλαγιές των λόφων και στα λιβάδια νέοι και νέες, και με τη συνοδεία ενός πνευστού μουσικού οργάνου, του sheng, χορεύουν μέχρι το ξημέρωμα. Στο τέλος του χορού, όταν πια το φεγγάρι φτάσει στη μέση τ' ουρανού, κάθε νέος παίρνει την κοπέλα της εκλογής του και πηγαίνει σπίτι. Αυτή θα γίνει και η σύντροφος της ζωής του.

Νίκος Καζαντζάκης
Ταξιδεύοντας. Ιαπωνία, Κίνα.
Εκδόσεις Καζαντζάκη 1999, σελ. 230-231

Άφησέ με να έρθω μαζί σου. Τι φεγγάρι απόψε! Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις. Άφησέ με να έρθω μαζί σου. Όταν έχει φεγγάρι μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι, αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες, ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου λησμονημένα λόγια δε θέλω να τ ακούσω. Σώπα. Άφησε με να έρθω μαζί σου λίγο πιο κάτου, ως την μάντρα του τουβλάδικου, ως εκεί που στρίβει ο δρόμος και φαίνεται η πολιτεία τσιμεντένια κι αέρινη, ασβεστωμένη με φεγγαρόφωτο, τόσο αδιάφορη κι άυλη τόσο θετική σαν μεταφυσική που μπορείς επιτέλους να πιστέψεις πως υπάρχεις και δεν υπάρχεις πως ποτέ δεν υπήρξες, δεν υπήρξε ο χρόνος κι η φθορά του. Άφησε με να έρθω μαζί σου..... Θα καθίσουμε λίγο στο πεζούλι, πάνω στο ύψωμα, κι όπως θα μας φυσάει ο ανοιξιάτικος αέρας μπορεί να φανταστούμε κιόλας πως θα πετάξουμε, γιατί, πολλές φορές, και τώρα ακόμη, ακούω τον θόρυβο του φουστανιού μου σαν τον θόρυβο δύο δυνατών φτερών που ανοιγοκλείνουν, κι όταν κλείνεσαι μέσα σ αυτόν τον ήχο του πετάγματος νιώθεις κρουστό το λαιμό σου, τα πλευρά σου, τη σάρκα σου, κι έτσι σφιγμένος μες στους μυώνες του γαλάζιου αγέρα, μέσα στα ρωμαλέα νεύρα του ύψους, δεν έχει σημασία αν φεύγεις ή αν γυρίζεις κι ούτε έχει σημασία που άσπρισαν τα μαλλιά μου, (δεν είναι τούτο η λύπη μου η λύπη μου είναι που δεν ασπρίζει κι η καρδιά μου). Άφησε με να έρθω μαζί σου Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα, μοναχός στη δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί. Άφησε με να έρθω μαζί σου....

Γιάννης Ρίτσος
Η σονάτα του σεληνόφωτος
Κέδρος σελ. 9

Από αίμα πουλιών πλημμυρισμένο κρυμμένο μένει το φεγγάρι πότε πίσω από δέντρα πότε πίσω από θηρία πότε πίσω από σύννεφα με θόρυβο που ξεκουφαίνει τα φτερά αγγέλων κάτι θέλουν να πουν κάτι σημαίνει είναι ακόμα καλοκαίρι όμως μιά μυρωδιά από θειάφι φράζει το χειμώνα δεν έχει ούτε καρέκλα να καθίσεις και οι καρέκλες έφυγαν στον ουρανό

Μίλτος Σαχτούρης
Η φεγγαράδα
Απ τη συλλογή Το σκεύος

Moondance Janet Treby

I dwelt alone
In a world of moan,
And my soul was a stagnant tide,
Till the fair and gentle Eulalie became my blushing bride-
Till the yellow-haired young Eulalie became my smiling bride.

Ah, less less bright
The stars of the night
Than the eyes of the radiant girl!
That the vapor can make
With the moon-tints of purple and pearl,
Can vie with the modest Eulalie's most unregarded curl-
Can compare with the bright-eyed Eulalie's most humble and careless
curl.

Now Doubt now Pain
Come never again,
For her soul gives me sigh for sigh,
And all day long
Shines, bright and strong,
Astarte within the sky,
While ever to her dear Eulalie upturns her matron eye-
While ever to her young Eulalie upturns her violet eye.

Edgar Allan Poe
EULALIE
1845

Van Morrison Moondance
Well, its a marvelous night for a moondance
With the stars up above in your eyes
A fantabulous night to make romance
neath the cover of october skies
And all the leaves on the trees are falling
To the sound of the breezes that blow
And Im trying to please to the calling
Of your heart-strings that play soft and low
And all the nights magic seems to whisper and hush
And all the soft moonlight seems to shine in your blush

Can I just have one a more moondance with you, my love
Can I just make some more romance with a-you, my love

Βουβή οργή

Μαύρο γάλα της αυγής το πίνουμε το βράδυ
το πίνουμε το μεσημέρι και πρωί το πίνουμε τη νύχτα
πίνουμε και πίνουμε
σκάβουμε τάφο στους αιθέρες εκεί δεν θα ’ναι στριμωχτά(...)

Paul Celan
Η φούγκα τού Θανάτου

Ο Ταΰγετος και η σιωπή...

Χτες νύχτα είδα στον ύπνο μου πως περπατούσα πλάι σου,
κι εγώ κοίταζα τη γης και πως εσύ με σκεφτόσουνα.
Χτες νύχτα είδα στον ύπνο μου τ' άστρα και το φεγγάρι σου.
Των αστραπών σου τ' άλογα εφτά όμορφοι Άι - Γιώργηδες,
Αλώνιζαν τον ουρανό κι ύστερα χαμηλώσανε.
Ξεπέζεψαν στην πόρτα μου να με πάρουν μαζί τους.
Μ' είδαν που σηκωνόμουνα, μ' είδαν που ντυνόμουν.
Μ' είδαν... μα γιατί βιάστηκαν; Γιατί, γιατί, γιατί;

Νικηφόρος Βρεττάκος
Χτες τη νύχτα ξαναγύρισα στον Ταΰγετο
Απ' τη συλλογή: Ο Ταΰγετος και η σιωπή
Τα Ποιήματα, τόμος πρώτος
Τρία φύλλα, σελ. 173

Can our tears....

Ὁ Μότσαρτ μ᾿ ἕνα μαῦρο σκύλο τριγυρίζει τὰ καμμένα
σπίτια· ψάχνει κεῖ μέσα στὴν καφτὴ τέφρα καὶ τὴν καρβου-
νίλα.
Σὲ μερικὲς γωνιὲς δὲν ἔχουν ἀκόμη σβήσει οἱ φωτιές...

-ΠAPAΞENO -λέει- ΠOYΘENA ΔEN AKOYΓETAI
ΠIA Η MOYΣIKH MOY...

Μίλτος Σαχτούρης

Θόδωρος Αγγελόπουλος, In my end is my beginning

Ξέρω πάρα πολύ καλά ότι έχω ακόμα μερικές ταινίες να κάνω, δεν ξέρω πόσες, μπορεί να είναι πολύ λίγες. Δεν ξέρω και δε θεώρησα ποτέ ότι αυτό που κάνω είναι επάγγελμα, ήταν πάντα μια ανάγκη να ειπωθούν πράγματα που μπαίνανε ως ερεθισμοί, ως ερωτήματα, ως συγκινήσεις, και να τα κάνω εικόνα. Γιατί αυτό ξέρω να κάνω. Και να ξαναγυρίζω στην παλιά φόρμουλα, στη φόρμουλα του Μπόρχες, που λέει: "γράφω για να απαλύνω το χρόνο που περνάει" ή όπως λέει κάπου ο Σεφέρης: "Είναι καιρός να πούμε τα λίγα ακόμα φτωχά μας λόγια, προτού η ψυχή μας κάνει πανιά". Κάποιες λέξεις που σου παιδεύουν το στόμα και πρέπει να τις πεις γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, γιατί αγωνίζονται να βγούν, γαιτί σε πιέζουν να βγούν, κάποιες λέξεις που λες και κάποιες λέξεις που παντρεύονται με λέξεις που έχεις πει και που κάθε λέξη είναι μια ανακάλυψη κι ένας δρόμος. Αν αυτό που εγώ γράφω, οι ταινίες που κάνω, έχουν συνομιλητές, τόσο το καλύτερο. Αν δεν έχουν δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Δε μου μένει τίποτα άλλο παρά να μιλά, να προφέρω τις λέξεις ή να βρίσκω ή να ανασύρω τις λέξεις από τη σιωπή, μιλώντας τη γλώσσα μου, τη δική μου γλώσσα. Είναι το μόνο πράγμα που μπορώ να κάνω και το μόνο πράγμα που με φέρνει σε αρμονία με μένα τον ίδιο. Πιστεύω ότι ο μοναδικός δρόμος που διάλεξα είναι ο μοναδικός δρόμος που θα μπορούσα να κάνω. Και δεν τον διάλεξα, με διάλεξε."

Θόδωρος Αγγελόπουλος

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στις 27 Απριλίου τού 1935 στην Αθήνα. Παιδικοί φίλοι του ήταν ο Χρήστος Γιανναράς, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο Αλέκος Φασιανός.Εγκατέλειψε στο πτυχίο σπουδές στη Νομική Σχολή Αθηνών για ν' ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Το 1961 ξεκινάει σπουδές στη Σορβόνη, το 1962 δίνει εξετάσεις και γίνεται δεκτός στην περίφημη γαλλική σχολή κινηματογράφου, IDHEC. Μελέτησε και εντάχτηκε στην αλυσίδα των μεγάλων ευρωπαίων δημιουργών, διαμορφώνοντας ένα καινούργιο, προσωπικό ύφος. Η κριτική των κατέταξε ως συνοδοιπόρο των Jancso, Οσίμα, Bertolucci και Wenders.Επισζτρέφει στην Ελλάδα το 1964 και δουλεύει ως κριτικός κινηματογράφου στην "Δημοκρατική αλλαγή". Εκεί γνωρίζεται με το Βασίλη Ραφαηλίδη, με τον οποίο το 1969 θα εκδώσουν το περιοδικό "Σύγχρονος κινηματογράφος" μια έκδοση που την αγκαλιάζουν και τη βοηθούν πολλοί νέοι σκηνοθέτες, όπως ο Παντελής Βούλγαρης και ο Λάκης Παπαστάθης. Η επιστροφή του στην Αθήνα ταυτίζεται με ένα γενικότερο κλίμα που επικρατεί, καθώς οι κινηματογραφιστές αναζητούν νέες αισθητικές και θεματικές κατευθύνσεις, καθώς προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τις ταινίες του Φίνου ή του Καραγιάννη, που παίζονταν εκείνη την περίοδο στους κινηματογράφους.Η καριέρα του ως σκηνοθέτης, ξεκινάει με μια ταινία που γυρίζει στην Θεσσαλονίκη, για το νεανικό συγκρότημα Φόρμινξ του Βαγγέλη Παπαθανασίου, που όμως δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Ολοκληρώνει όμως την "Εκπομπή", την πρώτη του ταινία μικρού μήκους το 1968, που προκαλεί αίσθηση στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και παίρνει το βραβείο των κριτικών. Η "Αναπαράσταση", η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους το 1970, βραβεύεται στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Το 1972 γυρνάει τις "Μέρες του 36".Tο 1974-75 τον "Θίασο", την πιο πολυβραβευμένη του ταινία και αυτή που του χαρίζει διεθνή αναγνώριση. Αρκετοί κριτικοί και θεωρητικοί του κινηματογράφου την περιλαμβάνουν στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Μετά από τον Θίασο ανοίγεται ο δρόμος για διεθνείς συμπαραγωγές.Οι ταινίες που ακολουθούν κάνουν αίσθηση στα διεθνή φεστιβάλ άλλα και στις κινηματογραφικές αίθουσες, αγαπιούνται από κοινό και κριτικούς. Ο Αγγελόπουλος είναι ο πιο βραβευμένος Έλληνας σκηνοθέτης. Οι ταινίες του έχουν τιμηθεί ανάμεσα στα άλλα με τα περισσότερα από τα βραβεία του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Χρυσό φοίνικα του φεστιβάλ των Καννών, το Χρυσό και τον αργυρό λέοντα του φεστιβάλ της Βενετίας, το βραβείο Φέλιξ, καλύτερης ευρωπαικής ταινίας, το βραβείο fipresci, και πολυάριθμα βραβεία κριτικών και ενώσεων κριτικών σε όλο το κόσμο.

Φιλμογραφία

2004, Τριλογία: Το Λιβάδι που Δακρύζει, Βραβείο καλύτερης ταινίας της χρονιάς από την FIPRESCI. (Η πρώτη ταινία τής Τριλογίας)

1998, Μία αιωνιότητα και μια μέρα, Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών, και το Prix Ecumenique.

1998, Το Βλέμμα του Οδυσσέα, Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών καθώς και το βραβείο της FIPRESCI. Καλύτερη ταινία της χρονιάς, Φελίξ των κριτικών.

1991, Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού, Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών.

1988, Τοπίο στην Ομίχλη, Αργυρό Λιοντάρι στη Βενετία. Βραβείο Φελίξ Καλύτερης Ευρωπαϊκής ταινίας.

1986, Ο Μελισσοκόμος

1984, Ταξίδι στα Κήθυρα, Βραβείο σεναρίου στις Κάννες. Κρατικά βραβεία Καλύτερης ταινίας, σεναρίου, Α΄ ανδρικού ρόλου, Α΄ γυναικείου ρόλου, σκηνογραφίας, βραβείο Κριτικών στο Φεστιβάλ Ρίο ντε Τζανέϊρο.

1983, Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη, Μια διαφορετική Αθήνα. Της ιστορίας και του προσωπικού μύθου του σκηνοθέτη (διάρκεια 43΄). Ποίηση Σεφέρη, Λειβαδίτη. Μουσική Χατζηδάκι, Κηλαηδόνη, Σαββόπουλου.

1981, Χωριό ένα, Κάτοικος ένας, Τηλεοπτική παραγωγή της ΥΕΝΕΔ. Αναφέρεται στην εγκατάλειψη του χωριού Νέα Σεβάστεια του νομού Θεσσαλονίκης από τον τελευταίο του κάτοικο.

1980, Μεγαλέξανδρος, Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, όπως επίσης και βραβεία της FIPRESCI και Cinema Nuovo στο ίδιο φεστιβάλ. Βραβείο της ΠΕΚΚ στη Θεσσαλονίκη.

1975, Ο Θίασος, δεκατρία βραβεία. Στις Κάννες (1975) από τη FIPRESCI. Στην Ταορμίνα, στο Βερολίνο (Βραβείο ΙΝΤΕΡΦΙΛΜ), στο Λονδίνο (1979, Καλύτερη ταινία της χρονιάς), στην Ιαπωνία, στη Θεσσαλονίκη (1975, Βραβεία Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, Α΄ αντρικού και Α΄ γυναικείου ρόλου, ΠΕΚΚ). Καλύτερη ταινία της δεκαετίας 1970-1980 από την ένωση κριτικών της Ιταλίας. Ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες στην Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου από την FIPRESCI.

1972, Μέρες του 36,βραβείο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1972). "Όταν γύριζα τις "Μέρες του '36" μια ταινία πάνω στη δικτατορία, την εποχή της δικτατορίας και ήταν αδύνατο να χρησιμοποιήσω άμεσες αναφορές, αναζήτησα μια κρυφή γλώσσα. Υπονοούμενα της Ιστορίας. Νεκροί χρόνοι μιας συνωμοσίας. Αποσιωπήσεις. Ο ελλειπτικός λόγος σαν αισθητική αρχή. Μια ταινία που όλα τα σημαντικά μοιάζουν να γίνονται εκτός κάδρου."

1970, Αναπαράσταση, σαρρωτική εμφάνιση στα βραβεία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο "Ζωρζ Σαντούλ" για την καλύτερη ταινία που προβλήθηκε στη Γαλλία το 1971. Καλύτερη ξένη ταινία στο Φεστιβάλ του Hyeres (1971). Ειδική μνεία της FIPRESCI (Διεθνής Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1971). Για τους περισσότερους κριτικούς σηματοδοτεί την έναρξη του κινήματος του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. "Η "Αναπαράσταση", η πρώτη μου ταινία, γεννήθηκε την περίοδο της δικτατορίας, των συνταγματαρχών ως απόπειρα ανασύνθεσης της αλήθειας από τα θραύσματα της. Η αναπαράσταση όχι ως σκοπός, αλλά ως δρόμος. Οι μικρές ιστορίες όπως αντανακλώνται αλλά και καθορίζονται από τη μεγάλη Ιστορία."

1968, Εκπομπή, ταινία μικρού μήκους, πρώτη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο κριτικών

Πολλές από τις ταινίες του, ‘Μελισσοκόμος’, ‘Το Μετέωρο βήμα του Πελαργού’, ‘Το βλέμμα του Οδυσσέα’ και ‘Τοπίο στην Ομίχλη’ έχουν γυριστεί στη Φλώρινα. Στο ‘Μετέωρο βήμα τού Πελαργού’, πολλά πλάνα έχουν γυριστεί στις κοίτες του ποταμού Σακούλεβα που διαπερνά την πόλη. Στο ‘Τοπίο στην Ομίχλη’, η σκηνή στην οποία οι πρόσφυγες μαλώνουν, έχει γυριστεί σε τσιπουράδικο της πόλης, που υπάρχει ακόμη και σήμερα για να σερβίρει μνήμες και γεύσεις...

Το έργο του χωρίζεται σε τρεις περιόδους:

Στην πρώτη περίοδο ο σκηνοθέτης επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε θέματα που έχουν άμεση σχέση τόσο με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, όσο και με τους ιδεολογικούς προβληματισμούς στον χώρο της Αριστεράς. Σ' αυτές τις ταινίες -και με κορύφωση τον Θίασο- εκθέτει τα τραύματα που συνοδεύουν την ιστορική διαδρομή της Χώρας: η δικτατορία του Μεταξά, κατοχή, εμφύλιος, τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια.

Η δεύτερη περίοδος τού σκηνοθέτη αποτελείται από ταινίες στις οποίες η πολιτική κατάσταση και οι ιδεολογικές συγκρούσεις δεν βρίσκονται υποχωρούν υφέρποντας σαν αχνό φόντο όπου αναπτύσσεται η αφήγηση. Και εδώ μοτίβα που προέρχονται από την αρχαιότητα όπως π.χ. η επιστροφή στο σπίτι, ο Νόστος, χρησιμοποιούνται ευρέως. Το Ταξίδι στα Κύθηρα είναι μια τυπική ταινία αυτής της περιόδου: εδώ ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί ένα γεγονός που προκύπτει από την Ιστορία -την επιστροφή ενός πολιτικού πρόσφυγα στην Ελλάδα μετά από χρόνια απουσίας- για να δημιουργήσει μια ταινία που επικεντρώνεται στο πρόσωπο του πολιτικού πρόσφυγα. Στους θεματικούς άξονες αυτής της περιόδου μπορούμε να βρούμε τους προβληματισμούς του σκηνοθέτη: το τέλος του πολιτικού Λόγου και το τέλος της ιστορίας, η εξαφάνιση της παράδοσης (Ο Μελισσοκόμος), η αναζήτηση ενός μυθικού πατέρα (Τοπίο στην Ομίχλη). Σ' αυτές τις ταινίες μια μελαγχολική αίσθηση κυριαρχεί στις εικόνες και ένας ελεγειακός τόνος συχνά αναδύεται.

Η τρίτη περίοδος -και ίσως η πιο προσωπική του σκηνοθέτη- θα μπορούσε να ονομαστεί και υπαρξιακή. Η ανθρώπινη μοίρα, τα σύνορα, εσωτερικά και εξωτερικά, η εξορία, το τέλος του κινηματογράφου: εδώ ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται περισσότερος στην προσωπική τραγωδία, και οι αναφορές στο κοινωνικό περιβάλλον δεν είναι τόσο έντονες όσο στο παρελθόν. Έτσι οι αναταραχές στα Βαλκάνια και η κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού δίνουν την ευκαιρία για εσωτερικά ταξίδια στις ψυχές των κεντρικών χαρακτήρων (Βλέμμα του Οδυσσέα). Τα πρόσωπα περιπλανιούνται μέσα στα ερείπια της Ιστορίας για να βρεθούν γρήγορα αντιμέτωποι με τα κενά της ύπαρξης. Ο τόνος είναι σαφέστατα προσωπικός και σε πολλές περιπτώσεις αυτοβιογραφικός.

Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού I
Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού II
Το Λιβάδι που Δακρύζει
Το Βλέμμα του Οδυσσέα
Τοπίο στην Ομίχλη

Σε γενικές γραμμές το στυλ τής κινηματογράφησης τού Αγγελόπουλου χαρακτηρίζεται, κυρίως, από τον αργό ρυθμό, τα λίγα λόγια , τη νωχελικότητα των κινήσεων τών ηθοποιών του και τη διάχυτη μελαγχολία. Πλάνα μεγάλης διάρκειας και με μεγάλο βάθος πεδίου. Καταφέρνει αντί να επικεντρωνόμαστε στον άνθρωπο-ήρωα το μάτι μας να χάνεται σε ένα αχανές πεδίο. Έχεις την αίσθηση ενός επικείμενου ταξιδιού με έναν προορισμό που διαρκώς αλλάζει. Χαρακτηριστική η εντυπωσιακή φωτογραφία και τα ιδιαίτερα προσεγμένα πλάνα, που παραπέμπουν σε φωτογραφικές συνθέσεις ή πίνακες ζωγραφικής. Βασικό κομμάτι τής ιδιαίτερης ατμόσφαιρας των ταινιών του είναι και η μουσική τής σχεδόν μόνιμης συνεργάτιδας του της Ελένης Καραΐνδρου. Μια μουσική που ταυτίζεται απόλυτα με τις εικόνες τών ταινιών. Μια μαγική σύμπραξη... Έρχονται στιγμές που νομίζεις πως οι εικόνες και τα πλάνα βγάζουν ήχους κι αναρρωτιέσαι αν κατάφεραν τελικά οι ήχοι να αυτονομηθούν, να χειραφετηθούν, ή κουβαλούν συνειρμούς κι αναφορές στις ταινίες...

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι πάρα πολλά πράγματα. Κατ' αρχήν είναι ποιητής.Στοχάζεται πάνω στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία, προβάλλοντας όμως τη δική του Ελλάδα με έναν τέτοιον τρόπο ώστε το έργο του να αποκτά μια παγκοσμιότητα και να αφορά τον καθένα. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα από την τέχνη του έχει αγγίξει ανθρώπους από την Ταϊβάν και την Ιαπωνία ως την Ευρώπη και την Αμερική. Είναι ο μάγος των εικόνων,εκείνος που μπορεί να εμφυσήσει μέσα από τα πιο ακίνητα πλάνα εντάσεις κρυφές και υπόγειες. Αν και δεν είναι η δουλειά μου να μιλώ για το έργο του, εν τούτοις ο Θόδωρος δεν έχει μπει στο σύστημα της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Είναι ο τελευταίος των Μοϊκανών,ο τελευταίος μιας γενιάς κινηματογραφιστών που είναι δημιουργοί, όπως ο Φελίνι και ο Ταρκόφσκι.

Ελένη Καραϊνδρου

Νέα ταινία (Η δεύτερη ταινία της τριλογίας) έχει τίτλο "Η σκόνη τού χρόνου". Εκτυλίσσεται στην πρώην Σοβιετική Ένωση, τα σύνορα Αυστρίας-Ουγγαρίας, την Ιταλία και τη ΝέαΥόρκη μεταξύ 1953 και 1974, από τις παραμονές του θανάτου του Στάλιν μέχρι την παραίτηση Νίξον στην Αμερική και την πτώση της Ελληνικής χούντας.
Απόσπασμα από το σενάριο:

Το δεύτερο γράμμα της Ελένης στον Σπύρο (έναν από τους δύο άντρες της ζωής της). Ακούγεται off με τη φωνή της, στη σκηνή που η ηρωίδα βλέπει το τρένο με το παιδί της να χάνεται στον ορίζοντα:
«Σιβηρία. Δεκέμβρης του ’56.
Μέσα σε μια νύχτα χάθηκαν πορτρέτα και προτομές του Στάλιν.

Εικοστό συνέδριο του κόμματος.

Πλησιάζει η ώρα που θα βγεις από κει μέσα. Θα σ’ ανταλλάξουν.

Το μάθαμε από έναν παλιό σύντροφο που μεταφέρθηκε εδώ.

Κλαίω από χαρά κι έπειτα λύπη. Θα σε ξαναδώ;

Το παράξενο φυτό που σκαρφάλωνε στο παράθυρό μου αντιστέκεται ακόμα στο χιονιά, αλλά το τρίχρονο αγόρι, σκέψου ποιος –… που μέχρι χθες ακόμα, ζούσε πλάι μου και το παρατηρούσε, έφυγε σήμερα.

Οταν το συνόδεψα στο τρένο για τη Μόσχα, τα μάτια του ήταν παράπονο.

Η αδελφή του Γιάκομπ, η Ραχήλ, θα τον περίμενε στο σταθμό.

Καθώς το τρένο τον έπαιρνε μακριά μίκραινε η καρδιά μου.

Φώναζα τ’ όνομά σου… τ’ όνομά του… δεν ήξερα άλλο όνομα…

Ο,τι μου λείπει σε άγγιγμα, το κερδίζω σε όνειρο.

Τη νύχτα σε είδα όρθιο, με ένα κίτρινο αδιάβροχο, να γλιστράς στις ράγες του τρένου.

Η κίτρινη κουκούλα σου έκρυβε τα μάτια. Δεν είχες μάτια.

Στην απουσία σου… στην απουσία του... στην τόση ερημιά…

άγγιξέ με… Δε σταματάει το αύριο…».

Η τρίτη ταινία τής τριλογίας έχει τίτλο "Η αιώνια επιστροφή" κι εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη τη σημερινή εποχή.

"Παραμένω συναισθηματικά αριστερός, αν και δεν ξέρω πια τι θα σημαίνει αριστερά. Κάποτε ήξερα ή νόμιζα πως το ήξερα. Παραμένω όμως μ' ένα συναισθηματικό δέσιμο, δεν μπορώ να το προσπεράσω, έχει χάσει όμως την πολιτική έννοια κι είναι πλέον μια ηθική έννοια . Σε κοινωνίες όπου υπάρχει απουσία ονείρου, οραματισμού, υπάρχει κρίση. Οσοι συνεχίζουμε να κάνουμε κινηματογράφο είναι, επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Δεν είναι πια επάγγελμα αλλά τρόπος αναπνοής."

Θόδωρος Αγγελόπουλος

Ταινίες για τον Θόδωρο Αγγελόπουλοκαι το έργο του:
Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ (DAS SCHWEIGEN DER GOETTER), Gerald Koll
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (LE RETOUR DU MONDE), Jean Breschand
ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ (THEO’S GAZE), Necati Sonmez
ΤΡΙΛΟΓΙΑ - ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΠΟΥ ΔΑΚΡΥΖΕΙ, Πανδώρα Μουρίκη
ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΠΟΥ ΔΑΚΡΥΖΕΙ (UNA MIRADA SOBRE EL PRADO QUE LLORA), Pere Albero
ANTIΘETA ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ (RISALENDO IL FIUME. UN VIAGIO INCONTRO A THEO ANGELOPOULOS), Carmelo Nicotra
ΓΙΑΤΙ ΔΑΚΡΥΖΕΙ ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ, ΚΥΡΙΕ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΕ;, Αναστασία Χριστοφορίδου

ΕΙΠΑΝ...

Μέσα από το φακό του, ο Αγγελόπουλος κοιτάζει τα πράγματα εν σιωπή. Είναι το βάρος αυτής της σιωπής και η οξύτητα του αμετακίνητου βλέμματος του Αγγελόπουλου, που κάνει τον Μεγαλέξανδρο τόσο δυνατό, έτσι που ο θεατής δεν μπορεί να αποσπαστεί από την οθόνη. Αυτού του είδους η κινηματογράφηση, τόσο προσωπική και μοναδική στην ιδιαιτερότητα της, τείνει να επιστρέφει στις ρίζες του σινεμά. Αυτό ακριβώς είναι που δημιουργεί την εντύπωση της φρεσκάδας και της δύναμης. Όσο για μένα, παρακολουθώντας αυτό το φιλμ, ένιωσα βαθιά την απόλαυση του κινηματογράφου, με την πιο απόλυτη έννοια του όρου.
Akira Kurosawa (για τον "Μεγαλέξανδρο")

Πριν δω την ταινία του Αγγελόπουλου, εγώ, που έχω μεγαλώσει χωρίς πατέρα, δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα τον ανακάλυπτα στην εικόνα ενός δέντρου. Η τελευταία σκηνή του Τοπίου στην Ομίχλη ήταν μια αποκάλυψη για μένα. Είναι μια μοναδική -θα μπορούσε κανείς να πει μία «Ιαπωνική»- σκηνή, που με εξέπληξε, γιατί είχα πάντα στο μυαλό μου την ελληνική παράδοση αποκλειστικά συνδεδεμένη με ερείπια, βράχους και θεούς. Σε αυτήν τη σκηνή είδα μια πρόκληση απέναντι σε κάθε αναστολή και εξουσία. Γι' αυτό θα χρησιμοποιούσα τα λόγια του Bergman για να πω ότι ο στόχος του σινεμά είναι να φέρει πάλι το όνειρο πίσω στη ζωή μας, βοηθώντας μας έτσι να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες της ζωής.

Dusan Makavejev, Γιουγκοσλάβος σκηνοθέτης (για το "Τοπίο Στην Ομίχλη")

Στην Ελλάδα, λέγεται ότι οι απλοί άνθρωποι αγαπούν την ποίηση και μιλάνε ποιητικά. Ο Αγγελόπουλος, μακριά από τα τετριμμένα, βρίσκει ποίηση στη διαφθορά, την προδοσία και την καταγράφει: σε παιδιά αποξενωμένα από τον πατέρα τους, σε μια χώρα αποξενωμένη από την κληρονομιά της, στην παράλυση του έρωτα, την απιθανότητα της τέχνης, το νέφος του θανάτου... πάνω απ' όλα, στην πλούσια και αντηχούμενη σιωπή γύρω του: αυτή η σιωπή της ιστορίας, του τόπου, των βουνών, του ωκεανού και του ουρανού... όλα ιδωμένα μέσα από το σταθερό βλέμμα, που, όπως και αυτό του Τζόζεφ Κόνραντ, τελικά μας βοηθάει να δούμε.

Michael Wilmington, The Chicago Tribune

Δε θα έπρεπε να εκπλήσσεται κανείς ,που στην Ελλάδα εμφανίστηκε ένας σκηνοθέτης για τον οποίο ποίηση και φιλοσοφία είναι ένα, για τον οποίο η γνώση ενεργοποιεί αισθητικές αντιλήψεις, για τον οποίο, τέλος, το σινεμά είναι συγχρόνως μία ερώτηση και μία κατάφαση. Ωστόσο, είναι όμορφο που ένας καλλιτέχνης μπορεί να εξυμνεί τον κόσμο και την ίδια στιγμή να τον αμφισβητεί.

Michel Ciment, Αρχισυντάκτης Positif, μέλος κριτικής επιτροπής Φεστιβάλ Βερολίνου 1976 και Φεστιβάλ Καννών 1978

Η ιστορία και η εξουσία είναι στο κέντρο του σύμπαντός του, όπου τα κακά κάθε είδους απολυταρχικής ιδεολογίας δηλώνονται ξεκάθαρα. Ωστόσο, η ειρωνική σοφία αποφεύγει τη διδακτική για χάρη μιας προσωπικής, ποιητικής θεραπείας, ενός υποβλητικού έπους και της λυρικής περισυλλογής πάνω στην ελληνική ιστορία.

Yvette Biro, συγγραφέας

O Αγγελόπουλος μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους λίγους δημιουργούς στα εκατό πρώτα χρόνια του σινεμά, που μας αναγκάζουν να επαναπροσδιορίζουμε τί νομίζουμε ότι είναι το σινεμά και σε τι μοιρεί να εξελιχθεί.

Andrew Horton, Υπεύθυνος Κινηματογραφικού τομέα, Πανεπιστήμιο Oklahoma

"Σαλπάροντας" για αυτή την νέα, επική τριλογία έπειτα από μία εντυπωσιακή καριέρα που φτάνει πίσω, μέχρι τη δεκαετία του '60, ο Αγγελόπουλος μοιάζει πως ρισκάρει να χάσει του πιστούς του θαυμαστές, προκειμένου να εξασφαλίσει μία μακροχρόνια αναγνώριση. Ίσως, πράγματι, αυτή η αγνή απόσταξη των νοημάτων του να κερδίσει τελικά και τους πιο δύσπιστους.

Sight and Sound, Φεβρουάριος 2005, Αφιέρωμα στην "Τριλογία"

Βιβλία από τη Βάση τής Βιβλιονέτ:

(2006) Δήμος Θέος , Αιγόκερως

(2004) Το λιβάδι που δακρύζει , Ηλέκτρα

(2000) 10 3/4 , Αιγόκερως

(2000) Ο θίασος , Καστανιώτη

(1998) Μια αιωνιότητα και μια μέρα , Καστανιώτη

(1997) 10 3/4 , Αιγόκερως

(1995) Το βλέμμα του Οδυσσέα , Καστανιώτη

(1988) Τοπίο στην ομίχλη , Αιγόκερως

(1986) Ο μελισσοκόμος , Αιγόκερως

Θόδωρος Αγγελόπουλος : 41ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης / επιμέλεια Ειρήνη Στάθη. - Αθήνα : Καστανιώτη, 2000. - 335σ. · 26x21εκ.

Παπαζήση, Χριστιάνα. Το ταξίδι και η εξορία στον κινηματογράφο του Θόδωρου Αγγελόπουλου : Πτυχιακή εργασία στην ιστορία των θεωριών του κινηματογράφου / Χριστιάνα Παπαζήση. - 1η έκδ. - Αθήνα : Παπαζήσης, 2007. - 84σ. · 21x14εκ.

Βλέμματα στον κόσμο του Θόδωρου Αγγελόπουλου : Από το μύθο στην ιστορία: Το τέλος των ιδεολογιών και η ανίχνευση μιας νέας ουτοπίας: Πρακτικά διεθνούς συμποσίου, 11-12 Νοεμβρίου 2000, Θεσσαλονίκη / επιμέλεια Ειρήνη Στάθη. - Θεσσαλονίκη : Φεστιβάλ Κινηματογράφ

Θεμελής, Κωνσταντίνος Α. Θόδωρος Αγγελόπουλος : Το παρελθόν ως ιστορία, το μέλλον ως φόρμα / Κωνσταντίνος Αν. Θέμελης. - Αθήνα : Ύψιλον, 1998. - 180σ. · 25x18εκ.

Κολοβός, Νίκος. Θόδωρος Αγγελόπουλος / Νίκος Κολοβός. - 1η έκδ. - Αθήνα : Αιγόκερως, 1990. - 207σ. · 21x14εκ. - (Κινηματογραφικό Αρχείο · 103)

Στάθη, Ειρήνη. Χώρος και χρόνος στον κινηματογράφο του Θόδωρου Αγγελόπουλου / Ειρήνη Στάθη. - Αθήνα : Αιγόκερως, 1999. - 205σ.

Ραφαηλίδης, Βασίλης. Το βλέμμα του ποιητή : 6 κείμενα για την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου το βλέμμα του Οδυσσέα / Βασίλης Ραφαηλίδης. - Αθήνα : Αιγόκερως, 1996. - 60σ. · 17x12εκ. - (Κινηματογραφική Θεωρία · 12)

Ραφαηλίδης, Βασίλης. Το ομιχλώδες τοπίο της ιστορίας : Πέντε κείμενα για τον Αγγελόπουλο / Βασίλης Ραφαηλίδης. - Αθήνα :Αιγόκερως

"Γιατί δεν ήρθε τίποτα όπως το περιμέναμε; Γιατί πρέπει να σαπίζουμε αβοήθητοι ανάμεσα στον πόνο και στην επιθυμία; Γιατί έζησα τη ζωή μου σ' εξορία; Γιατί οι μόνες στιγμές που επέστρεφα ήταν όταν ακόμα μου δινόταν η χάρη να μιλήσω τη γλώσσα μου, τη δική μου γλώσσα; Όταν ακόμα μπορούσα να ξαναβρίσκω χαμένες ή να ανασύρω ξεχασμένες λέξεις από τη σιωπή... Γιατί τότε μόνο ξανάκουγα την ηχώ των βημάτων μου στο σπίτι μου..."

μονόλογος του κεντρικού χαρακτήρα της ταινίας " Μια αιωνιότητα και μια μέρα"

(...) Πέρασαν τριάντα χρόνια σχεδόν από την πρώτη ταινία. Παραφράζοντας τον Eliot, θα μπορούσα να πω:
Να 'μαι λοιπόν πιο πέρα, πιο μακριά από του δρόμου τα μισά.
Τα χρόνια μου σπαταλημένα τα πιο πολλά ανάμεσα σε θυμούς της Ιστορίας , πασχίζοντας ακόμα να μάθω να χρησιμοποιώ εικόνες.
Και κάθε μου προσπάθεια μια καινούργια αρχή και μια μορφή αποτυχίας, γιατί μαθαίνουμε μόνο όταν δεν χρειάζεται να εκφραστούμε πια.
Έτσι το κάθε τόλμημα ένα ξεκίνημα καινούργιο μέσα στης ανακρίβειας των αισθημάτων το γενικό χαμό.
Μέσα στου πάθους τις ασύντακτες ορδές.
Μια έφοδος στο άναρθρο.
Να βρεθεί ξανά αυτό που χάθηκε, και βρέθηκε, και χάθηκε πάλι.
Να βρεθεί ξανά!
In my end is my beginning. "

Από την αντιφώνηση του Θόδωρου Αγγελόπουλου κατά την τελετή ανακήρυξής του ως επίτιμου διδάκτορος στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ.

Θεόωρος Αγγελόπουλος

Ελένη Καραϊνδρου

Αγαπημένο μου ημερολόγιο

Το σχολείο δεν καταφέρνει να προσφέρει στους νέους τον πολιτισμό, τις αξίες που θα τους έκαναν να αισθανθούν πως ζουν σ' έναν κοινό κόσμο, γιατί αποφασίστηκε ότι δεν πρέπει να μεταδίδει τις γνώσεις που φέρουν τέτοιες αξίες. Αυτό που μας παρουσιάζουν ως αιτία είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα, συνέπεια μιας μεθοδευμένης ιδεολογικής επιλογής. Το σχολείο, είναι αλήθεια, δεν μπορεί να πολεμάει μόνο του. Αλλά εν προκειμένω, δεν πολεμάει καθόλου.

Natacha Polony
Τα χαμένα παιδιά μας

μτφ. Ξένια Σκούρα

Πόλις, 2006

Το φθινόπωρο τού 1994 στο Γυμνάσιο Γουίλσον στην Καλιφόρνια, μια αναπληρώτρια ιδεαλίστρια καθηγήτρια αγγλικών, η Erin Gruwell, έρχεται αντιμέτωπη με μια αίθουσα από «δηλωμένους αδίδακτους» ή αλλιώς "ανεπίδεκτους μαθήσεως" μαθητές. Οι περισσότεροι είναι μέλη συμμοριών (μαύροι, ασιάτες, ισπανόφωνοι κ.λπ.), έχουν βγει μόλις από το αναμορφωτήριο, συνήθως οπλοφορούν και βρίσκονται σε διαρκή αντιπαλότητα.
Ο πρώτος καιρός δύσκολος. Οι παδαγωγικές μέθοδοι που διδάχτηκε φαντάζουν κενό γράμμα... Η ειρωνεία και τ' άκομψα αστεία φτάνουν στ' αυτιά της χωρίς καλύπτρες και προπετάσματα...
Μια μέρα πέφτει στα χέρια της ένα σημείωμα με μια άσχημη ρατσιστική καρικατούρα. Ένα σκίτσο μ' έναν αφροαμερικάνο μαθητή που τον έδειχνε με τεράστια προτεταμένα χείλη.
"Αυτού τού είδους την προπαγάνδα χρησιμοποίησαν οι ναζί στο Ολοκαύτωμα" φώναξε οργισμένη. Τα παιδιά την κοιτούσαν αδιάφορα και ανέκφραστα. "Πόσοι από σας έχετε ακούσει για το Ολοκαύτωμα;" Κανένα χέρι δεν σηκώθηκε. "Πόσοι από σας έχετε πυροβοληθεί;" Σηκώθηκαν σχεδόν όλα τα χέρια...
Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου... με οδηγό τα βιβλία: Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, και το Ημερολόγιο της Ζλάτα: η ζωή ενός παιδιού στο Σαράγεβο, καλώντας ομιλητές και κάνοντας εκπαιδευτικές εκδρομές. "Συνόδευσα τούς μαθητές μου σε μια κυριλέ αίθουσα για να δουν τη Λίστα τού Σίντλερ. Σοκαρίστηκα όταν είδα τις γυναίκες να σφίγγουν έντρομες τις τσάντες τους και να κρύβουν τα χρυσαφικά τους μόλις μπήκαμε." Το γεγονός αποτέλεσε πρωτοσέλιδο άρθρο σε τοπική εφημερίδα, σχολιάζοντας τη ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στους μαθητές και μ' αφορμή αυτό ο Στίβεν Σπίλμπεργκ τους καλεί στο στούνιο τής Γιουνιβέρσαλ για να γνωρίσει την τάξη που αποκάλεσαν "παρδαλή σαν κραγιόνια".

Με τον τρόπο αυτό ρίχνονται σε μια οδύσσεια για ν' ανοίξουν τα μάτια και τούς ορίζοντές τους, να πλατύνουν τα μυαλά, έτσι ώστε ν' αλλάξει η ζωή τους. Μαθαίνουν να βλέπουν τους παράλληλους βίους, τις κοινές διαδρομές, τις ομοιότητες με τη δική τους ζωή. Παντού και πάντα πόλεμοι, παντού και πάντα βία και όπλα και πάντα θύματα, ανήλικοι σαν κι αυτούς. Έτσι, ανακηρύσσουν τους εαυτούς τους «Συγγραφείς της Ελευθερίας», προς τιμήν των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα των «Καβαλάρηδων της Ελευθερίας» (Freedom writers - Freedom riders). Με τη προτροπή και καθοδήγηση τής Erin Gruwell αρχίζουν την καταγραφή ημερολογίων, σκέψεις για τον ρατσισμό, τη βία, τη φτώχεια τον θάνατο, απλώνουν τις ζωές τους στο χαρτί. Τις παρατηρούν πρώτα οι ίδιοι και μετά τις εκθέτουν στους άλλους. Με τα χρήματα που συγκέντρωσαν από το «Read-a-thon for Tolerance» έφεραν στην Καλιφόρνια για μια επίσκεψη τη Miep Gies, την Ολλανδή που πρόσφερε καταφύγιο στην οικογένεια της Άννας Φρανκ, και η οποία δήλωσε ότι η Erin Gruell κι οι μαθητές της ήταν «πραγματικοί ήρωες». Οι προσπάθειές τους είχαν θεαματικά αποτελέσματα. Αρχικά η αναγνώριση, δημόσιες εμφανίσεις, εξώφυλλα σε περιοδικά και μια συνάντηση με τον υπουργό Παιδείας, Ρίτσαρντ Ρίλι. Αλλά το πιο σημαντικό αφορά τη μόρφωσή τους. Και οι 150 Συγγραφείς της Ελευθερίας αποφοίτησαν από το λύκειο και τώρα σπουδάζουν σε κολέγια. Γεγονός που σαφώς μέχρι τότε δεν ήταν αυτονήτο, αλλά μάλλον θεωρούνταν απίθανο. Στην Καλιφόρνια τέσσερις στους δέκα νέους μαύρους βρίσκονται είτε έγκλειστοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα είτε υπό δικαστική εποπτεία. Στην ίδια ευνομούμενη Πολιτεία ο αριθμός των εγγεγραμμένων μαύρων φοιτητών είναι περίπου ο μισός από τους φυλακισμένους συνομηλίκους τους. Αυτό ακριβώς είναι το μέτρο της δημοκρατικής κοινωνικής συνοχής. Βλέπε και άρθρα στο ΒΗΜΑ των Μ. Πλωρίτη στις 12/8/2001 "Αντί σχολεία φυλακές" και Κ. Τσουκαλά στις 12/11/2000 "Πόσο δημοκρατική είναι η Αμερική"
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου παρακολουθούμε να ξεδιπλώνουν τους εαυτούς τους, να καταγράφουν τις σκέψεις και μέσα απ' αυτό να προσπαθούν ν' αλλάξουν πρώτα τους ίδιους, αλλά και μέσα απ' αυτούς ολόκληρο τον κόσμο. Οι 142 αριθμημένες καταγραφές από τα ημερολόγια των μαθητών και το εισαγωγικό κείμενο από την Erin Gruwell, στο Ημερολόγιο των Συγγραφέων της Ελευθερίας είναι ένα αισιόδοξο παράδειγμα-μήνυμα που δείχνει πώς η σκληρή δουλειά, το θάρρος και η αποφασιστικότητα άλλαξαν τη ζωή μιας καθηγήτριας και των μαθητών της. Μια ακόμη απόδειξη πως κι ο ένας ακόμη μπορεί να κάνει τη διαφορά...
Τα έσοδα που προκύπτουν από αυτό το βιβλίο καταβάλλονται στο The Tolerance Education Foundation, έναν οργανισμό που συστάθηκε από την Erin Gruell και τους συγγραφείς τής ελευθερίας, για να πληρώνονται τα δίδακτρα αυτών αλλά και άλλων μαθητών που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στα διάφορα κολέγια. Είναι ένα ίδρυμα, μη κερδοσκοπικό, που προωθεί γενικώς την αγωγή τής ανοχής και την ανεξιθρησκεία. Ενθαρρύνει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και την επιδίωξη τής ανώτερης μόρφωσης σε μειονότητες.
Η Έριν Γκρούελ είναι τώρα επισκέπτης-καθηγήτρια στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Λονγκ Μπιτς, όπου σπουδάζουν μερικοί από τους μαθητές της. Το βιβλίο έγινε μπεστ σέλλερ το 1999.

Στην Ελλάδα το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγκυρα.
Οι συγγραφείς της ελευθερίας : 150 Freedom Writers: Πώς μια καθηγήτρια και 150 έφηβοι αποφάσισαν να "γράψουν" για ν' αλλάξουν τον ευατό τους και τον κόσμο γύρω τους / επιμέλεια Erin Gruwell · μετάφραση Ντίνα Σιδέρη. - 1η έκδ. - Αθήνα : Άγκυρα, 2007.

Γυρίστηκε, επίσης, σε ταινία με τίτλο freedom writers, που προβάλλεται στην Αμερική.

Στο ίδιο μήκος κύματος και το ενδιαφέρον άρθρο τής Ευάννας Βενάρδου στην Ελευθεροτυπία στο ένθετο τέχνες στις 12/08/2007 με τίτλο " Η συμμορία τών συγγραφέων".

" Αγαπητό μου ημερολόγιο
Έχω λάβει πολλά γράμματα από τη φυλακή. Όλα τα παιδικά μου χρόνια, έπαιρνα γράμματα, ένα κάθε βδομάδα, από τον πατέρα μου που εξέτιε την ποινή του. Δεν με συγκινούσαν αυτά τα γράμματα. Μού θύμιζαν απλώς ότι ο πατέρας μου ήταν ακόμη στη φυλακή. Κι έτσι, δεν μου πέρασε ποτέ από τον νου πως ένα γράμμα από έναν εντελώς άγνωστο θα μ' έκανε να κλάψω..."

"... Πέρασα όλη μου τη ζωή στη φτώχεια, με τον μόνιμο φόβο πως αν βγω από την πόρτα μου μπορεί να με πυροβολήσουν. Η γειτονιά μου έχει τον τρόπο να γκρεμίζει κάθε ελπίδα μουγια ένα καλύτερο μέλλον..."

" Σήμερα άκουσα το νέο. Ο Τζέρεμι κι ο Ντέιβιντ σκότωσαν ένα κορίτσι στο Λας Βέγκας. Όχι, μια στιγμή: Ο Τζέρεμι το σκότωσε κι ο Ντέιβιντ στεκόταν κι έβλεπε..."

Από το βιβλίο

O γνωστός θεωρητικός τής εκπαίδευσης Michael Apple αναλύει στα βιβλία του το πώς αντακλαντούνται στην ίδια την κοινωνία τα ταξικά και φυλετικά χαρακτηριστικά τών μαθητών των Αμερικάνικων σχολείων. Υποστηρίζει πως "μαθητές που προέρχονται από φτωχές κι εργατικές οικογένειες καθώς και μαθητές με "διαφορετική" εθνική καταγωγή θεωρούνται "προϊόντα χαμηλής αξίας" στην αγορά εγασίας."


Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα βιβλία του:

(2005) Εκπαίδευση και εξουσία , Επίκεντρο

(2005) Ιδεολογία και αναλυτικά προγράμματα , Επίκεντρο

(2002) Εκσυγχρονισμός και συντηρητισμός στην εκπαίδευση , Μεταίχμιο

(2002) Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση , Σαββάλας

(1993) Εκπαίδευση και εξουσία , Παρατηρητής

Ιδεολογία και αναλυτικά προγράμματα , Παρατηρητής

"Υπάρχουν όμως ορισμένες λέξεις-κλειδιά που εμφανίζονται συνεχώς στις συζητήσεις για την εκπαίδευση… οι αγορές , τα κριτήρια , ο θεός και η ανισότητα. Κάθε μια συνδέεται μ' ένα ολόκληρο σύστημα παραδοχών σχετικά με το ποιοι είναι οι κατάλληλοι θεσμοί , αξίες , κοινωνικές σχέσεις και πολιτικές."

Michael Apple
Εκσυγχρονισμός και συντηρητισμός στην εκπαιδευση
μτφ. Μ. Δεληγιάννη
Μεταίχμιο 2002, σελ. 12

"Στο εξής, το πρόβλημα του εκπολιτισμού του μεταναστευτικού πληθυσμού δεν έπαψε ποτέ να είναι το επίκεντρο του αμερικανικού εκπαιδευτικού εγχειρήματος. Ο “εξαμερικανισμός” έγινε το ιδιαίτερο αμερικανικό πρότυπο που νοείται ως μύηση στην νεοτερική κουλτούρα. Αφού το έργο της μύησης παρουσιάστηκε με αυτή τη μορφή, το αμερικανικό σχολείο σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό, έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην μη ακαδημαϊκή πλευρά των διδασκομένων μαθημάτων. Η δημοκρατική επιδίωξη να δώσουμε τους καρπούς της νεοτερικής κουλτούρας στις μάζες παραχώρησε στην πράξη, τη θέση της στο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση ως μορφή κοινωνικού ελέγχου.”

Christopher Lasch
Η κουλτούρα τού Ναρκισσισμού
μτφ. Β. Τομανάς
Νησίδες 2002, σελ. 133

"...ο χώρος του σχολείου προοδευτικά χάνει μία από τις ουσιώδεις διάστασεις του. Πρόκειται για προοδευτική παρακμή της κριτικής διάνοιας, δηλαδή αυτής της θεμελιώδους δεξιότητας του ανθρώπου να κατανοεί σε ποιον κόσμο καλείται να ζήσει και, συνάμα, κάτω από ποιες συνθήκες η εξέγερση εναντίον αυτού του κόσμου συνιστά ηθική αναγκαιότητα..."

Jean Claude Michea
Η εκπαίδευση της αμάθειας
μτφ. Άγγ. Ελεφάντης
Βιβλιόραμα 2002, σελ. 13

Ο πειραμός τής αθωότητας

"Το παιδί και το θύμα εκπροσωπούν στα μάτια μας την κατεξοχήν αθωότητα - είναι απαλλαγμένα από κάθε ευθύνη. Και, μες στην παραζάλη μας, η πιο βολική διέξοδος είναι να καταφύγουμε σε αυτήν. Όμως, αν θέλουμε πράγματι να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο, πρέπει να αποφύγουμε τις εύκολες λύσεις, να οπλιστούμε με τη σοφία της καρδιάς και του νου. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντισταθούμε τον πειρασμό της αθωότητας."

Pascal Bruckner
Ο πειρασμός τής αθωότητας
μτφ. Λόϊσκα Αβαγιανού
Αστάρτη, 1996

Julia Margaret Cameron

Η Julia Margaret Cameron (1815–1879) γεννήθηκε στην Καλκούτα από μια ευκατάστατη οικογένεια Βρετανών, μετά από σπουδές στη Γαλλία και την Αγγλία το 1838 παντρεύτηκε τον Charles Hay Cameron. Έμειναν στη Κεΰλάνη όπου ο άντρας της είχε διάφορες επιχειρήσεις. Το 1848 εγκαταστάθηκαν στην Αγγλία στο Isle of Wight. Η ενασχόλησης της με την φωτογραφία άρχισε τυχαία όταν οι δύο κόρες της της έκαναν δώρο μια φωτογραφική μηχανή. Ήταν τότε 48 χρονών. Η φωτογραφία τής έγινε εμμονή μέχρι το 1875 που ξαναγύρισε στην Κεΰλάνη.

****

Edouard Boubat

O Edouard Boubat (1923-1999) γεννήθηκε στο Παρίσι κι έζησε στη Μονμάρτη. Σπούδασε στην École Estienne. Το 1946 αποκτά την πρώτη φωτογραφική του μηχανή μια 6 x 6 Rolleicord και αρχίζει να φωτογραφίζει αντιδρώντας στις φρίκες του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Εργάστηκε σαν ανεξάρτητος φωτοανταποκριτής για το περιοδικό «Réalités» στη δεκαετία του '50 και τη δεκαετία του '60 κάνοντας πολλά ταξίδια. Ο γάλλος ποιητής Jacques Prévert τον ονόμασε «ανταποκριτή τής ειρήνης.»

****

Mary Ellen Mark

H Mary Ellen Mark γεννήθηκε στην περιοχή της Φιλαδέλφειας των ΗΠΑ. Τελειώνοντας τις σπουδές της, περιπλανήθηκε στην Ευρώπη και στην επιστροφή της πρωτοασχολήθηκε επαγγελματικά με τη φωτογραφία τραβώντας πλάνα (film stills) για Χολυγουντιανές παραγωγές.
Απασχολήθηκε στην "Φωλιά του κούκου" το 1973 και με ειδική άδεια φωτογράφησε τους ασθενείς ενός ψυχιατρικού νοσοκομείου Ward 81.
Συνέχισε με πορτρέτα περιθωριακών κοινωνικών ομάδων. Είδε το θέμα της πορνείας (και της παιδικής) με εξαιρετική ευαισθησία.

****

Sally Mann

H Sally Mann γεννήθηκε στην Βιρτζίνια το 1951, όπου ζει και κατοικεί έως σήμερα. Χρησιμοποιεί μιά κάμερα 100 ετών, με γρατζουνιές στον φακό γεγονός που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες της. Στις παραπάνω φωτογραφίες της παρουσιάζει τα 3 παιδιά της. Για τη σειρά αυτή δέχτηκε αυστηρή κριτική κατηγορούμενη πως αγγίζουν τα όρια τού άσεμνου, εξαιτίας τής παράθεσης τής γυμνής 12χρονης κόρης της γεγονός που την ανάγκασε να στραφεί σε διαφορετικά θέματα.

Η κινηματογραφική ταινία “Βlood ties : the life and work of Sally Mann” του 1993 είναι εμπνευσμένη από την ζωή και το έργο της.