Ήτανε μια Κυρία στο "Βρυντίριον"
που έλεγε σε μια φίλη της: "Μυστήριον
τί έχει πάθει αυτός ο Κύριος
κ' έχει δέσει ο αλιτήριος
στα σκέλη του τοιούτον μολυντήριον."
που έλεγε σε μια φίλη της: "Μυστήριον
τί έχει πάθει αυτός ο Κύριος
κ' έχει δέσει ο αλιτήριος
στα σκέλη του τοιούτον μολυντήριον."
Από τα "Εντεψίζικα" τού(Μαθιού Πασχάλη) Γ. Σεφέρη
Φιλ. Επιμ.: (Γ.Π. Ευτυχίδη) Γ.Π. Σαββίδη,
Αθήνα: Λέσχη 1989.
Εντεψίζικα, «πιπεράτα ανέκδοτα των Κρητότουρκων που εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους με τις σχετικές ανταλλαγές πληθυσμών»
Από το τούρκικο edepziz —σημαίνει ανάγωγος, άνθρωπος χωρίς τρόπους, αυθάδης και βωμολόχος.
Γ. Σεφέρης έχει γράψει μια συλλογή ποιημάτων με τον γενικό τίτλο «Τα Εντεψίζικα». Εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Στη σχετική έκδοση τόσο ο ποιητής, όσο και ο επιμελητής, παρουσιάζονται με ψευδώνυμα (Μάθιος Πασχάλης: Γ.Σεφέρης, Γ.Π. Ευτυχίδης: Γ.Π. Σαββίδης). Ποιήματα που, μάλλον, ανατρέπουν τη στερεότυπη εικόνα που του έχει αποδοθεί.
Γράφει ο επιμελητής : «Κανονικώς και τα τριάντα στιχουργήματα θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί στο τρίτο μέρος του Τετραδίου Γυμνασμάτων Β΄. Πάλι καλά όμως που οι προ δεκαετίας ακόμα εύλογες νομικές και ηθικές επιφυλάξεις για την δημοσίευσή τους έχουν βαθμηδόν ατονήσει». Σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του Σαββίδη, η έκδοσή τους έγινε χωρίς την εντολή του Σεφέρη.
Ο ίδιος ο επιμελητής, Γ.Π. Σαββίδης, μεταφράζει τον τίτλο της συλλογής Εντεψίζικα ως "ξεδιάντροπες υποθέσεις" στο βίβλίο Ένα στίλβον ποδήλατο, Δεκαέξι συνομιλίες για τη νεοελληνική λογοτεχνία, της Andriette Stathi - Schoorel, Πατάκης 2003.
Ένα βιβλίο που περιέχει δεκαέξι συνεντεύξεις με εξέχοντες Έλληνες λογοτέχνες και κριτικούς, καθώς και με μεταφραστές των έργων τους, οι περισσότερες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1985-1990 στο πλαίσιο συνεργασίας της Ανδριέττας Στάθη-Σχώρελ με το βελγικό ραδιόφωνο για μια σειρά εκπομπών με θέμα τη νεοελληνική λογοτεχνία.
Από το τούρκικο edepziz —σημαίνει ανάγωγος, άνθρωπος χωρίς τρόπους, αυθάδης και βωμολόχος.
Γ. Σεφέρης έχει γράψει μια συλλογή ποιημάτων με τον γενικό τίτλο «Τα Εντεψίζικα». Εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Στη σχετική έκδοση τόσο ο ποιητής, όσο και ο επιμελητής, παρουσιάζονται με ψευδώνυμα (Μάθιος Πασχάλης: Γ.Σεφέρης, Γ.Π. Ευτυχίδης: Γ.Π. Σαββίδης). Ποιήματα που, μάλλον, ανατρέπουν τη στερεότυπη εικόνα που του έχει αποδοθεί.
Γράφει ο επιμελητής : «Κανονικώς και τα τριάντα στιχουργήματα θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί στο τρίτο μέρος του Τετραδίου Γυμνασμάτων Β΄. Πάλι καλά όμως που οι προ δεκαετίας ακόμα εύλογες νομικές και ηθικές επιφυλάξεις για την δημοσίευσή τους έχουν βαθμηδόν ατονήσει». Σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του Σαββίδη, η έκδοσή τους έγινε χωρίς την εντολή του Σεφέρη.
Ο ίδιος ο επιμελητής, Γ.Π. Σαββίδης, μεταφράζει τον τίτλο της συλλογής Εντεψίζικα ως "ξεδιάντροπες υποθέσεις" στο βίβλίο Ένα στίλβον ποδήλατο, Δεκαέξι συνομιλίες για τη νεοελληνική λογοτεχνία, της Andriette Stathi - Schoorel, Πατάκης 2003.
"Ελύτης, Εγγονόπουλος, Καβάφης και έστω κατά φαντασία, Εμπειρίκος. Από την συντροφιά δεν θα μπορούσε να λείπει ο Σεφέρης, που πέθανε δυστυχώς νωρίς και η συζήτηση έγινε και πάλι με τον Γ. Π. Σαββίδη. Αφορμή, η έκδοση των "Εντεψίζικων". Τελικά, ο Σαββίδης θα πρέπει να είχε ένα μακρύ διάλογο με τον αποθανόντα φίλο του, ώστε να επινοήσει ένα τόσο μυθιστορηματικό στήσιμο για την εν λόγω έκδοση. Πέραν του εύστοχου τίτλου, τον οποίο μεταφράζει "ξεδιάντροπες υποθέσεις", επιστράτευσε ένα παλαιό ψευδώνυμο του Σεφέρη, το Μαθιός Πασχάλης, και αντί του δικού του ονόματος, στον επιμελητή της έκδοσης έδωσε το παρωνύμιο, Ευτυχίδης, που του είχε βρει ο Σεφέρης, με την ευκαιρία μιας παλαιότερης ψευδώνυμης και από κοινού έκδοσης."
Μάρη Θεοδοσοπούλου
"Η εποχή", 15-6-2003
Τρίτη 15 Ιουλίου 1941. «Βρήκα σήμερα κι αγόρασα τα Limericks του Lear. Σαν να είχε γυρίσει στο σπίτι ένα αγαπημένο ζώο».
Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 1941. «Δύο μέρες κάνοντας και ιχνογραφώντας limericks σ’όλες τις αδειανές ώρες. Με μανία, καθώς ρίχνεις πασιέντζες. Πώς να βγει κανείς από τούτη την απελπισία κάποτε».
Ο Σεφέρης ασχολήθηκε με τα λίμερικς το διάστημα που βρισκόταν στην Αφρική. Στην Πρετόρια θα γράψει τα περισσότερα από τα λίμερίκς του, τόσο τα παιδικά όσο και τα ερωτικά. Τα παιδικά θα εκδοθούν τριάντα τέσσερα χρόνια μετά!, ενώ τα ερωτικά δεκαοχτώ χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή και δεκατέσσερα χρόνια μετά τα παιδικά λίμερικς!!!
Πέρα από το παράλογο ένα άλλο κοινό στοιχείο το οποίο διαπνέει τόσο τα παιδικά, όσο και τα άσεμνα λίμερικς, είναι το ερωτικό. Στη μια περίπτωση λανθάνον, καλά κρυμμένο κάτω από το φανταχτερό πέπλο της ανοησίας και στην άλλη απροκάλυπτο, ωμό, σοκαριστικό.
Δημήτρης Ε. Κόκκινος
Η σχέση του Γιώργου Σεφέρη με το έργο του Edward Lear και τα παιδικά λίμερικς
Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί
Όπου ο Λινέρ αναθυμάται τις προσωπικότητες που σημάδεψαν τον μακρό βίο του.Το ένα από τα δύο «ελληνικού ενδιαφέροντος» κεφάλαια του βιβλίου είναι αφιερωμένο στον Γιώργο Σεφέρη και περιέχει ορισμένες άγνωστες μαρτυρίες για τον ποιητή και τα παραλειπόμενα της απονομής του βραβείου Νομπέλ.Μάρη Θεοδοσοπούλου
"Η εποχή", 15-6-2003
Τρίτη 15 Ιουλίου 1941. «Βρήκα σήμερα κι αγόρασα τα Limericks του Lear. Σαν να είχε γυρίσει στο σπίτι ένα αγαπημένο ζώο».
Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 1941. «Δύο μέρες κάνοντας και ιχνογραφώντας limericks σ’όλες τις αδειανές ώρες. Με μανία, καθώς ρίχνεις πασιέντζες. Πώς να βγει κανείς από τούτη την απελπισία κάποτε».
Ο Σεφέρης ασχολήθηκε με τα λίμερικς το διάστημα που βρισκόταν στην Αφρική. Στην Πρετόρια θα γράψει τα περισσότερα από τα λίμερίκς του, τόσο τα παιδικά όσο και τα ερωτικά. Τα παιδικά θα εκδοθούν τριάντα τέσσερα χρόνια μετά!, ενώ τα ερωτικά δεκαοχτώ χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή και δεκατέσσερα χρόνια μετά τα παιδικά λίμερικς!!!
Πέρα από το παράλογο ένα άλλο κοινό στοιχείο το οποίο διαπνέει τόσο τα παιδικά, όσο και τα άσεμνα λίμερικς, είναι το ερωτικό. Στη μια περίπτωση λανθάνον, καλά κρυμμένο κάτω από το φανταχτερό πέπλο της ανοησίας και στην άλλη απροκάλυπτο, ωμό, σοκαριστικό.
Δημήτρης Ε. Κόκκινος
Η σχέση του Γιώργου Σεφέρη με το έργο του Edward Lear και τα παιδικά λίμερικς
Το πρώτο βράδυ στη Στοκχόλμη, πριν αρχίσουν οι επίσημες εκδηλώσεις, ήθελε να δειπνήσει μαζί με τη γυναίκα του, τη Μαρώ, έναν έλληνα φίλο από την Αθήνα κι εμένα. Ήταν μια χαρούμενη γιορτή που κράτησε μέχρι τις μικρές ώρες. Ο οικοδεσπότης μας γινόταν όλο και πιο εύθυμος· μεταξύ άλλων, διασκέδασε και τον εαυτό του κι εμάς –ακόμη και πελάτες στα γύρω τραπέζια– απαγγέλλοντας λιμερίκια που είχε γράψει ο ίδιος. Μερικά από αυτά ήταν ευπρεπή, άλλα, παρόμοια μ’ εκείνα του Θ.Σ. Έλιοτ, ήταν αρκετά τολμηρά, όλα απαγγελμένα με ακαταμάχητο παιδιάτικο ενθουσιασμό.
Sture LinnérΚανένας άνθρωπος δεν είναι νησί
Κι όμως.... και τώρα κι άλλοτε, κι εδώ κι αλλού
Μακριά σ’ εν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους
που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή
μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυο
εν δυο με παγωμένα δόντια
Το βράδυ βγήκε το φεγγάρι
αποκριάτικο
γεμάτο μίσος
το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ’ έν΄ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά.
Η αποκριά
Μίλτος Σαχτούρης
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους
που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή
μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυο
εν δυο με παγωμένα δόντια
Το βράδυ βγήκε το φεγγάρι
αποκριάτικο
γεμάτο μίσος
το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ’ έν΄ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά.
Η αποκριά
Μίλτος Σαχτούρης
