Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2009

Οπτομετρίες


Ξεκινά από έναν ανυπολόγιστο παιδικό χρόνο και είναι η βιογραφία της όρασής μου. Η ιδιότητά μου του συγγραφέα ζυμώθηκε μ' αυτή την ιδιότητα, έγινε ένα με μια διαρκή, καθημερινή, αυθόρμητη προσοχή, να προσέχω συνέχεια τους ανθρώπους. Από παιδί έβλεπα, έβλεπα συνέχεια τους ανθρώπους. Την έσχατη λεπτομέρεια των σωμάτων, το πρόσωπό τους, το δέρμα τους, τα σκισίματά του, τη στάση τους, την ακινησία τους, τη φυσιογνωμία τους, άκουγα την ηχώ των λόγων τους, περιφερόμουν στους στενούς λαϊκούς έρημους δρόμους της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης. Γεμάτοι λάσπη, νερά της βροχής, σιωπή, ερημιά. Ξαφνικά ν' ανοίγει μια αυλόπορτα και να χυμάει έξω όλολύζοντας μια γυναίκα. Έβγαινε έξω στο δρόμο κι άρχιζε να θρηνεί. Ένας πατέρας κάτισχνος, κατάχλωμος, νεαρός, έβγαζε περίπατο το παιδί του στο δρόμο. Ένα παιδί τριών τεσσάρων ετών. Ξαφνικά αυτός ο νεαρός πατέρας να πέφτει κάτω σαν κεραυνοβολημένος. Το παιδί τον κοίταζε εμβρόντητο, δεν καταλάβαινε, δεν καταλάβαινα, έβλεπα τα πρόσωπα των ανθρώπων πίσω από τα τζάμια και μάντευα τη ζωή τους. Τέτοιες εικόνες μιας διάχυτης παντού λαϊκής δυστυχίας. Αισθανόμουν - και θα ήμουν παιδί όχι πάνω από δέκα χρονώ - αυτά τα περίεργα συναισθήματα που μονάχα τα παιδιά μπορούν και έχουν, που είναι αντιφατικά. Αισθανόμουν μαζί σαν κάτι πολύ ελκυστικό και κάτι πολύ αποτρόπαιο. Την ανάγκη και την επιθυμία αυτές τις εικόνες, να τις αναδιπλώσω, να ελευθερώσω τη σκοτεινή τους αγωνία. Αλλά εκείνο που από πολύ νωρίς έμαθα, είναι ότι το ανθρώπινο σώμα, ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα, δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να μιλάει ακατάπαυστα για όλα τα πάθη των ανθρώπων. Δεν έχεις παρά να το δεις.

Αργότερα οι ιατρικές εικόνες πλάτυναν αυτή την όραση, την έκανα πιο βαθιά, πιο δραματική. Χρωστάω σαν συγγραφέας πάρα πολλά στην Ιατρική. Δεν χρωστάω τίποτε στην Ψυχιατρική. Απλά σαν γιατρός, να βλέπω τους συγγενείς των αρρώστων να συνωστίζονται στους διαδρόμους των νοσοκομείων, να τριγυρίζουν τα κρεβάτια των αρρώστων τους, να παραστέκονται, να βλέπω το ίδιο το σώμα του αρρώστου. Πολλά μου έμαθαν όλα αυτά τα λόγια και όλα αυτά τα σώματα, γιατί η ιατρική σχέση είναι το ίδιο έντονη, το ίδιο αποκαλυπτική (με όλες τις σημασίες της λέξης), το ίδιο διαπεραστική όσο και η ερωτική σχέση.

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009

Είναι μια ήρεμη σιωπή


Τοπίο

Ερειπωμένοι τοίχοι. Εγκατάλειψη.
Περασμένες μορφές κυκλοφορούνε αδιάφορα
Χρόνος παλιός χωρίς υπόσταση
Τίποτα πια δε θ' αλλάξει δω μέσα.
Είναι μια ήρεμη σιωπή, μην περιμένεις απάντηση
Κάποια νύχτα μαρτιάτικη χωρίς επιστροφή,
Χωρίς νιότη, χωρίς έρωτα, χωρίς έπαρση περιττή.
Κάθε Μάρτη αρχίζει μιαν Άνοιξη.

Το βιβλίο σημαδεμένο στη σελίδα 16.
Το πρόγραμμα της συναυλίας για την άλλη Κυριακή.


Τα Ποιήματα 1941-1971
Από τη συλλογή Παρενθέσεις (1956)
Νεφέλη,  2000


Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009

Ο παλιός στρατιώτης (αντιπολεμικό...)



Οι φόβοι σου κι οι φόβοι μου στο ίδιο το τραπέζι
στη μέση το φαρμάκι μας γλυκό σαν πετιμέζι
και μέσα του σαν ζάχαρη να λιώνει αυτό τ' αστέρι
αυτό που πρώτη η αγάπη μας μας έβαλε στο χέρι

Δε μου υπόσχεσαι ζωή και θαύματα δεν κάνω
μα αν μου ζητάς λατρεία μου για σένα να πεθάνω
και μία δεύτερη φορά σαν τον παλιό στρατιώτη
θα πέθαινα αγάπη μου καλύτερα απ' την πρώτη

Κι αν μένει ακόμα νόημα και μισοερειπωμένο
μεσ' στα ερείπια αυτά μαζί σου εγώ θα μένω
μέχρι να 'ρθει η άνοιξη και να μας ξεκουνήσει
και μέσ' από το θάνατο ζωή να μας χαρίσει

Δε μου υπόσχεσαι ζωή και θαύματα δεν κάνω
μα αν μου ζητάς λατρεία μου για σένα να πεθάνω
και μία δεύτερη φορά σαν τον παλιό στρατιώτη
θα πέθαινα αγάπη μου καλύτερα απ' την πρώτη

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009

Έλλη Παππά (1920- 27/10/009)

http://archive.enet.gr/online/dspphoto?id=167597
Η Έλλη Παππά με τον Νίκο Μπελογιάννη, τελευταία ημέρα της δίκης τους


Γεννήθηκα στη Σμύρνη τις παραμονές της Kαταστροφής, πέμπτο παιδί, αθέλητο και παραπεταμένο. H μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει, δήλωσε πως "δεν ήμουνα παιδί, ήμουνα άλλο πράμα" και με πέταξε. Eπέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της, που προμηθεύτηκε για χάρη μου μια κατσικούλα. Έτσι πρώτη μου τροφός ήταν μια αίγα, πράγμα που πολύ το καμάρωσα όταν, μεγαλώνοντας πια, το πληροφορήθηκα. H Kαταστροφή έφερε την οικογένεια στον Πειραιά. Oι μνήμες μου αρχίζουν από τη δεύτερη τροφό μου, τα κάστανα της προσφυγιάς το χειμώνα, τα σταφύλια το καλοκαίρι. Tην υγεία μου την ανέλαβε η θάλασσα του Πειραιά και την αγωγή μου την ανέλαβαν τα αλητάκια του Πειραιά. Όλα έδειχναν ότι η προλεταριακή μου συνείδηση ήταν εξασφαλισμένη. Tότε μπήκαν στη ζωή μου τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας, ο Γιώργος, που έγινε ασυρματιστής, και ο άγγελος της ζωής μου, η Διδώ, που ζούσε με την πλούσια και αντιδραστική θεία αδελφή του πατέρα μας. Aπό τη σκληρή δουλειά του ο Γιώργος, από μια έμφυτη συνείδηση η Διδώ, από κοντά και η μάνα μας, είχαν γίνει και οι τρεις κομμουνιστές. Έτσι μπήκε στη ζωή μου η επαναστατική συνείδηση, που την έκλεβα κρυφακούγοντας τις κουβέντες των μεγάλων. Mεγαλώνοντας, η ζωή μου ταυτίστηκε με την επανάσταση. Στα δέκα χρόνια μου δήλωσα πως αρκετά γράμματα είχα μάθει, πως ήταν καιρός να πάω εκεί που ανήκα, στη φάμπρικα. Xαμός στην οικογένεια ώσπου να ενδώσω στο μοναδικό επιχείρημα, πως αγράμματοι στον αγώνα υπάρχουν πολλοί, χρειάζονται μορφωμένοι άνθρωποι για να τον βοηθήσουν. Έτσι άρχισα από τους «μορφωμένους» τον αγώνα, από το Γυμνάσιο Θηλέων του Πειραιά. Γενική απεργία των φοιτητών και των μαθητών. Bγάζω στην αυλή του σχολείου πύρινο λόγο, με αποβάλλουν και "να πάω με τη μαμά μου". Tελευταία τάξη του Γυμνασίου και 4η Aυγούστου, στην Kοκκινιά. Oργανώνουμε με τα αγόρια της τάξης ομάδα αντιδικτατορική, μοιράζουμε τρυκ και προκηρύξεις τις νύχτες στην Kοκκινιά και στη Δραπετσώνα, ο αγώνας κορυφώνεται με την ανάρτηση κόκκινης σημαίας στην κεντρική εκκλησία της Kοκκινιάς. Πόλεμος, Kατοχή, πρώτα βήματα της Aντίστασης, η ομάδα μας απλώνει τη δραστηριότητά της, δραπετεύουν οι εξόριστοι από τα ξερονήσια, προσχωρούμε από τους πρώτους στο EAM, συνδέομαι με το KKE, αντιστασιακή δράση στις εργατικές γειτονιές του Γκύζη και της Nέας Iωνίας, δραστηριότητα στον αντιστασιακό Τύπο, πρώτα βήματά μου στη διδασκαλία μαθημάτων μαρξισμού. Tο μεθύσι της Aπελευθέρωσης, τα "Δεκεμβριανά", η ήττα, ο Eμφύλιος, οι άγριοι διωγμοί, οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της Aριστεράς και της Δημοκρατίας, οι πρώτες εκλογές, ο ερχομός του Mπελογιάννη και του μεγάλου έρωτα. H σύλληψή μας, τα Xριστούγεννα του 1950. Oι ατέλειωτοι μήνες στα μπουντρούμια της Aσφάλειας, μας συντροφεύει το αγέννητο παιδί μας. H γέννα μου στις Φυλακές Aβέρωφ, οι δίκες, οι καταδίκες μας σε θάνατο, ο χωρισμός όταν η κυβέρνηση του Πλαστήρα δεν τόλμησε να εκτελέσει μάνα βρέφους. Tα 13 χρόνια μου στη φυλακή. Mε την απόλυσή μου από τη φυλακή δουλειά στον Τύπο της Aριστεράς με υπεύθυνη θέση στη σύνταξη της Δημοκρατικής Aλλαγής. Mε τη χούντα, εξορία στα Γιούρα. Aρρώστια, απόλυσή μου με τη συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης, που με καλεί να φιλοξενηθώ εκεί μαζί με το γιο μου. Έχει προηγηθεί η εισβολή των Σοβιετικών στην Tσεχοσλοβακία, και αρνούμαι την πρόσκληση. Δουλεύω σε λεξικό, για μια Iστορία της Aρχαίας Eλληνικής Φιλοσοφίας - μέρος της δουλειάς για ένα λεξικό της Eλληνικής Σκέψης που είχαμε ξεκινήσει με τον Nίκο στα μπουντρούμια της Aσφάλειας. Προσπαθώ να εργαστώ για τη συνένωση της Aριστεράς και γι' αυτό το σκοπό επανασυνδέομαι με το KKE. H επανένωση ξεκίνησε με καλούς οιωνούς, και είχε οικτρό τέλος. Aπεχώρησα από το KKE, πράγμα που και η ηγεσία του επιθυμούσε. Aπό τότε εργάστηκα σε εφημερίδες και περιοδικά και στη συγγραφή μελετών και βιβλίων με ένα και μόνο στόχο: τη συμβολή μου σε μια κάθαρση της μαρξιστικής σκέψης από τις σταλινικές στρεβλώσεις που την έσυραν σε μια ανανέωση του πλατωνισμού, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στη σημερινή κυριαρχία τής μιας υπερδύναμης, με τα ολέθρια αποτελέσματά της. Kι επίσης για να συνεχίσω, όσο μπορώ ακόμη, την κοινή με τον Mπελογιάννη προσπάθεια για μια ιστορία της Eλληνικής Σκέψης περιλαμβάνοντας στη συγγραφική δουλειά μου μελέτες για την αρχαιοελληνική σκέψη που κρατάει όσο ποτέ τη ζωντάνια της.
(Έλλη Παππά)
Το αρχείο της Έλλης Παππά φυλάσσεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α).

«Η οδύνη δεν μετράει. Είναι άλλο. Αισθάνομαι ως ευλογία τη συνάντηση μαζί του. Ο πόνος τού πρόωρου χαμού του δεν είναι μόνο για μένα. Είναι και για όσα θα μπορούσε να δώσει σ' αυτόν τον έρμο τόπο. Και δεν πρόλαβε. Δεν τον άφησαν».
Συνέντευξη της Έλλης Παππά στην Ελελευθεροτυπία εδώ.



Η Έλλη Παππά ήταν δημοσιογράφος, συγγραφέας και μαχήτρια της Αριστεράς. Κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου και αδελφή της Διδούς Σωτηρίου, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά.

Έβγαλε το γυμνάσιο στον Πειραιά και την Κοκκινιά. Φοίτησε αρχικά στη φιλοσοφική και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της Κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη, τον οποίο και έγιναν ζευγάρι στη ζωή.

Η Έλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθησαν (Δεκέμβριος 1950) και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους (Νοέμβριος 1951). Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος (Αύγουστος 1951). Ακολούθησε η δεύτερη δίκη, το Φεβρουάριο του 1952) οπότε και το ζευγάρι καταδικάστηκε σε θάνατο. ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά στην Παππά, λόγω του βρέφους, χαρίστηκε η ζωή και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο, απ’ όπου αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoz0RzU_ttri_TYVA1WUl50JWMGCySBPof5rjIOMlQHviIAivFldvCP400FPCuWvnVCU46SVLMMRTM5GaqkYnH_ozeI2AjexI2ffpdWzcLDNKcXIq3JCMPWELSePgOBfwVVAMgdPiYNE1P/s400/v1rea34b.jpg

«Διάβασα στις εφημερίδες τις δηλώσεις του προέδρου της κυβερνήσεως πως δεν θα εκτελεσθούν γυναίκες και δη μητέρες ανηλίκων τέκνων. Επειδή συμβαίνει να έχω και τις δυο αυτές ιδιότητες, είμαι υποχρεωμένη να δηλώσω ότι δε δέχομαι αυτή τη θλιβερή εξαίρεση.
Η δήλωση του πρωθυπουργού είναι μια ακόμα ομολογία πως η δίκη αυτή είπναι καθαρά πολιτική και δεν έχει καμία σχέση με κατασκοπίες. Φοβάται ο κ. Πλαστήρας πως θα προσβληθεί το αίσθημα του λαού από το θάνατο μιας μητέρας και δε φοβάται πως θα προσβληθεί από την αδικία της τυχόν εκτέλεσης του Μπελογιάννη, του Λαζαρίδη και των άλλων θυμάτων του; Δε φοβάται τι θα νιώσει αυτός ο λαός που του υποσχέθηκε ειρήνευση και λήθη και του προσφέρει ξανά αίμα και δάκρυα;
Δε δέχομαι τη θλιβερή εξαίρεση που μου προσφέρει ο κύριος πρωθυπουργός. Δε διαχώρισα τις ευθύνες μου από κανένα, δε ζήτησα επιείκια από κανένα, πολύ λιγότερο θα ζητούσα φιλανθρωπία.»

Από τη δευτερολογία της στη δεύτερη δίκη



 Παιδί μου
Αυτές τις μέρες κλείνουν τρία χρόνια από τη δίκη που σ΄άφησε χωρίς πατέρα. Τέτοιες μέρες όλα είναι ζωντανά, ολότελα ζωντανά στο μυαλό και στην καρδιά, που την καίνε αδιάκοπα. Μα δεν θέλω να σου γράψω γι αυτά. Σκεφτόμουνα πως όταν μεγαλώσεις θα μάθεις πολλά για τον πατέρα σου. Μα για την καρδιά του, για την αγάπη του, για το τι ήταν η αγάπη μας που γέννησε εσένα δεν θα μπορέσεις να μάθεις πάρα πολύ λίγα αν δεν είναι η μάνα σου να σ΄τα πει. Και καθώς δεν μπορώ να ξέρω, αγοράκι μου, αν θα βρίσκομαι κοντά σου όταν εσύ θα γίνεις παλικάρι, σκέφτηκα να σου γράψω. Θα φυλάξει τα γράμματά μου η γιαγιά σου ή η θεία σου. Και σαν θα γίνεις δεκάξι χρονών, όταν η καρδιά σου, το μυαλό σου, ο χαρακτήρας σου θα είναι σαν δροσερά μπουμπούκια έτοιμα ν΄ανθίσουν σε όμορφα λουλούδια και να δώσουνε πλούσιο και γερό καρπό, θα΄ναι καιρός να γνωριστείς με τον μεγάλο Νίκο. Θα σου δώσω κομμάτια από τη ζωή μας κι απ΄τα γράμματα μας στην Ασφάλεια. Όσο μπορώ πιο πολλά.
Αγοράκι μου, σε βλέπω από τώρα σκυμμένο πάνω σ΄αυτά τα χαρτιά. Σου φιλώ τα ματάκια.
Η μάνα σου
Φλεβάρης 1955 
Έλλη Παππά

Φυλακές Κάστορος, Αβέρωφ, Καλλιθέας: 1955-1962 
Άγρα, 2007
http://www.biblionet.gr/images/covers/b122077.jpg

Στα δεκατρία χρόνια της φυλακής, δεν έπαψε να δημιουργεί -κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του- βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς Σωτηρίου. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με συναρπαστική λεπτομέρεια, μια εκδήλωση πολιτισμού σε συνθήκες βαρβαρότητας, μια έκφραση πλησμονής (λέξεων και χρωμάτων) σε κατάσταση απόλυτης στέρησης, το βιβλίο "Μικρογραφίες: βιβλία από τη φυλακή"δέκα βιβλία-μινιατούρες, διαστάσεων 7,5 x 5,5 εκ., από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο και ΕΛΙΑ

http://www.elia.org.gr/articleimages/blue/mikrographies02.jpg
"Βέβαια οι μάνες δίνουν τα δώρα τους στα παιδιά τους, δεν τους τα στέλνουν.
Μα εμείς δεν ζούσαμε όπως ζουν οι κανονικοί άνθρωποι.
Εμείς ανήκαμε στις
εξαιρέσεις, στις δεκάδες χιλιάδες,
εκείνα τα χρόνια, των ανθρώπων που ζούσαν χωρισμένοι από
τους δικούς τους.
Τοίχοι χοντροί, σίδερα και συρματοπλέγματα τους χώριζαν.

Σ' αυτούς ανήκαμε κι εμείς."
http://www.elia.org.gr/articleimages/blue/mikrographies05.gif



Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2009)
Νίκος Ζαχαριάδης, Άρης Βελουχιώτης, Νίκος Μπελογιάννης: βίοι παράλληλοι και... τεμνόμενοι, Ελευθεροτυπία
(2008)
Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς στο "Κεφάλαιο" του Μαρξ, Άγρα
(2007)
Βίος και έργα της Γάτας της Σοφής, Κέδρος
(2007)
Γράμματα στο γιο μου, Άγρα
(2007)
Η Κομμούνα του 1871, Άγρα
(2007)
Σπουδή στο θέμα της ελευθερίας, Άγρα
(2006)
Μικρογραφίες: βιβλία από τη φυλακή, Καλειδοσκόπιο
(2005)
Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου, Κέδρος
(2005)
Μακιαβέλλι ή Μαρξ, Άγρα
(1997)
Ο Πλάτωνας στην εποχή μας, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου
(1994)
Βίος και έργα της Γάτας της Σοφής, Οδυσσέας
(1985)
Σπουδή στο θέμα της ελευθερίας, Φιλιππότη
(1975)
Τα ομηρικά έπη, Ιδιωτική Έκδοση, [μετάφραση]

Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας






Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009

Ένιωθα το χρόνο να φεύγει


Ένιωθα το χρόνο να φεύγει
Πάνω απ' τα πράγματα
Ξαφνικά έτσι
Όπως στεγνώνει κάτι το υγρό
Ξαφνικά έτσι ο χρόνος έφευγε
Τα πράγματα μέναν γυμνά πανάρχαια
Στεγνά όρθια και αμίλητα

(Τα κοίταζα τα ένιωθα
Πάντοτε έτσι)

Τραϊανός Αλέξης
Φύλακας ερειπίων
Πλέθρον, 1991




Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2009

Ανάμεσα στο φως και τις σκιές



Στη Ντελφτ του 17ου αιώνα, μια πλούσια πόλη της Ολλανδίας-λίκνο της τέχνης την εποχή εκείνη- ζουν πλούσιοι και φτωχοί, προτεστάντες και καθολικοί, κύριοι και υπηρέτες. Η 16χρονη Χριτ, κόρη τεχνίτη πορσελάνης, ενός από τους σχεδιαστές που έφτιαχναν τα περίφημα πλακάκια του τόπου τους, ώσπου μια μέρα ο φούρνος του τινάχθηκε στον αέρα και ο ίδιος έχασε την όρασή του, αναγκάζεται να δουλάψει σαν υπηρέτρια στο  σπίτι του ζωγράφου Βερμέερ (1632-1675). Εκπληρώνει τις τυπικές της υποχρεώσεις ,νοικοκυριό, πλυσίμο, μαγείρεμα και φροντίδα των πολλών παιδιών του ζωγράφου. Σιγά σιγά, μέσα από τις φωτοσκιάσεις του μεγάλου σπιτιού, παρατηρεί την καθημερινότητα της οικογένειας: την παραμελημένη σύζυγο που αργοκυλά στην κατάθλίψη, την δεσποτική φιγούρα της μητέρας της, τα παιδιά που διαρκώς αυξάνονται.  Μέχρι που συναντά και τον κύριο του σπιτιού. Μπαίνει δειλά στο μυστηριώδες καταφύγιό του, κερδίζει την εμπιστοσύνη του και εκείνος σε αντάλλαγμα τής αποκαλύπτει τον γοητευτικό κόσμο των χρωμάτων, της φαντασίας και της τέχνης του. Οι πίνακές του  την γοητεύουν, την  οδηγούν, μοιραία, στον κόσμο του και σά σταδιακά γίνεται μέρος του έργου του. Βοηθός του στην αρχή, μετά μοντέλο του, και στο τέλος η πιο οξυδερκής κριτικός του. Καθώς  η οικειότητα μεταξύ τους μεγαλώνει, δημιουργούνται εντάσεις κι εσφαλμένες εντυπώσεις μέσα στο σπίτι, κι ακόμη -καθώς το σκάνδαλο διαρρέει- αναταραχή και ψιθύροι στην πόλη... Τα ήθη της εποχής, βέβαια, επέβαλλαν αυστηρούς κανόνες συμπεριφοράς και η σχέση τους είναι ένα χαμηλών τόνων παιχνίδι βλεμμάτων και αγγιγμάτων.
Ένας πίνακας λοιπόν έμελλε να μεταφέρει στους αιώνες τον απόηχο μίας αγάπης ανεκπλήρωτης, τόσο βαθιάς που κανείς δεν τόλμησε τελικά να ζήσει.
Η Johansson, με μια, σχεδόν, τρομαχτική ομοιότητα με την κοπέλα του πίνακα,  θυσιάζει τη φυσική της γλυκύτητα στο βωμό του ρόλου της μέσα από μια αποχρωματισμένη εκθαυμβωτική εφηβική ομορφιά συνθέτει ένα έντονο πορτραίτο αθωότητας αλλά και πάθους.

Η ταινία είναι βασισμένη στη νουβέλα της Tracy Chevalier
στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωκεανίδα.


http://www.biblionet.gr/images/covers/b46876.jpg

Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή του περίφημου ζωγράφου Bερμέερ, καθώς δεν έχει επίσημο βιογράφο. Οι περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή του προέρχονται από επίσημα νομικά έγγραφα της εποχής. Δημιουργεί έναν κόσμο διαμετρικά αντίθετο με την πραγματικότητα της εποχής του, στην οποία κυριαρχούν οι πολεμικές συγκρούσεις· έναν οικιακό, νοικοκυρεμένο, ελεγχόμενο, σιωπηλό, εξαιρετικά πολιτισμένο κόσμο, πολύ μακριά από τα πεδία των μαχών.
Για δύο ολόκληρους αιώνες έμεινε στην αφάνεια, μόλις τον 19ο αι επανανακαλύφθηκε από κοινό και ιστορικούς τέχνης. Το πιστοποιημένο έργο του ανέρχεται σε 36 πίνακες, οι οποίοι εκτελέστηκαν εντός λίγων χρόνων, αφού πέθανε σε ηλικία 43 ετών. Οι πίνακές του έχουν χαρακτηριστεί ως ηθογραφικοί, καθώς παρουσιάζουν μικρές, καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες. 
Η χρήση από τον Vermeer της camera obscura , πρόδρομο της φωτογραφικής μηχανής, είναι σχεδόν σίγουρη λόγω συγκεκριμένων οπτικών φαινομένων που παρουσιάζονται στο έργο του (το ταξίδι των φωτεινών ακτίνων μέσα από μία οπή σε ευθεία γραμμή και ο σχηματισμός του ανεστραμμένου ειδώλου).

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg/180px-Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg
Το Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι, ένας από τους πιο αισθαντικούς και μυστηριώδεις πίνακές του.

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

Σαν πύργοι και κάστρα από ατσάλι, αλουμίνιο, μπετόν και λαμπερό γυαλί

Από το ταξίδι στην Αμερική
Η πόλη με τους ουρανοξύστες απλωνόταν μπροστά μου λαμπερή κάτω από τον μεσημεριάτικο ήλιο. Τα ψηλότερα κτίριά της ξεπερνούσαν το πανύψηλο ξενοδοχείο μου. Έβλεπα τη Νέα Υόρκη ως την πόλη της εποχής μου και μου άρεσε πολύ, με μάγευε, εκπλήρωνε όλες μου τις προσδοκίες. Σαν πύργοι και κάστρα από ατσάλι, αλουμίνιο, μπετόν και λαμπερό γυαλί υψώνονταν οι ουρανοξύστες παντού, ανακατεμένοι με κτίρια με εκπληκτικά χαμηλότερες σκεπές, και αυτοί, οι μεγάλοι, που ορθώνονταν με υπερηφάνια προς τον ουρανό, φαίνονταν σα να χαιρετούσαν από μακριά τις κορυφές των μικρών. Ήταν ένα ασταμάτητο διασκεδαστικό τρεμάμενο αναβόσβημα και γνέφιμο στον αέρα. Ο άνεμος φυσούσε δροσερός και είχε πολύ χώρο. Ο ουρανός ήταν ψηλά και γαλάζιος, ένιωθα να διακατέχομαι από μεγάλη ευφορία. «Αισθανόμουν στο Μανxάταν ελεύθερα, φιλικά και υπερήφανα!». Η φωνή, του Ουώλτ Ουίτμαν ακουγόταν πάνω από τις στέγες. Τα αυτοκίνητα κάτω προχωρούσαν σε αστείες χρωματιστές σειρές σαν ένα κινούμενο παιδικό παιχνίδι μέσα σ' έναν παιδικό παράδεισο.

Wolfgang Reinhold Koeppen
μτφ. Κίρκη Κεφαλέα
"Η λέξη" τ.155-

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009

Τραβερσωμένοι ας πάμε, λοιπόν, μέχρι να φυσήξει ούριος άνεμος (*)

Στο ποτάμι

Με τον καιρό πέφταν τα φύλλα
γίνονταν βούκινα οι καρποί, τι σάλπιζαν
δίπλα μου το νερό-νερό
η πέτρα-πέτρα
δεν είχε μονοπάτι ο θάνατος.

Ξάστερο το ποτάμι με λιγνά νερόφιδα
ίσκιοι πουλιών, χίλια τζιτζίκια.
Τι 'ταν που σάλεψε! Χαλίκια στη συρμή
κι ο τρομαγμένος πετροκότσυφας.
Γύρισα για να δω, κανένας.

Μόνο στην άκρη το νερό θολό,
σημάδια από θεόρατες πατούσες
κι οι πέτρες γύρω τους βρεγμένες.

Πρόλαβα κι έκλεισα τ' αυτιά
την ώρα που 'σκαγε το γέλιο του.
Μιχάλης Γκανάς
Μαύρα Λιθάρια
Καστανιώτη, 1993

(*)

Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.

Οι Ελληνες ήταν πάντα ταξιδιώτες στη στεριά και στη θάλασσα. Βρέθηκαν πολύ συχνά σε κρίσιμα σταυροδρόμια και έδωσαν τη δική τους απάντηση στα αινίγματα και στα μηνύματα των καιρών. Τώρα οι καιροί είναι κόντρα. Τραβερσωμένοι ας πάμε, λοιπόν, μέχρι να φυσήξει ούριος άνεμος.

Μ. Γκανάς

Συνέντευξη στην "Καθημερινή" εδώ

τραβερσώνω: στρέφω το πλοίο να σταθεί τραβέρσο, δηλ. να δέχεται τον άνεμο ή το κύμα από τα πλάγια, ιταλ. traverso

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2009

Μπρόκολο, τα πολύτιμα πράσινα μπουκέτα

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Sa_broccoli_florets.jpg

Broccolo, η ονομασία του είναι ιταλική και σημαίνει " βλαστός λάχανου.

Καλλιεργήθηκε αρχικά από τους Ρωμαίους και εισήχθη στην Αγγλία στις αρχές του 16ου αιώνα. Το μπρόκολο έφτασε αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες ενώ αυξήθηκε σημαντικά η παραγωγή του στις αρχές του 1800. Η πρώτη αποστολή από τη δύση στην ανατολή ήταν το 1923, ενώ έγινε ένα σημαντικό λαχανικό στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '30.

Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη C, φολικό οξύ, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Α, Β-καροτίνη, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο και σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες ενώ αποτελεί κύρια πηγή κυτταρινών.

το μπρόκολο φαίνεται πως αποτελεί πολλαπλό όπλο κατά του καρκίνου. Ως σκουροπράσινο λαχανικό σε πολλές εργαστηριακές μελέτες αποδεικνύεται ιδανικό λόγω της αντικαρκινικής του δράσης, (J Med Food, 2003).

Εκτός από την αντικαρκινική του δράση βρέθηκε ότι έχει αντιμικροβιακή δράση. Μάλιστα φάνηκε ότι η ουσία σουλφοραφάνη του μπρόκολου μπορεί να σκοτώνει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού το οποίο είναι η αιτία του έλκους στο στομάχι (Proceedings of the National Academy of Sciences, 2002. Methods Find Exp Clin Pharmacol, 2005).

http://www.minortroubles.com/wp-content/uploads/2009/04/broccoli12.jpg
Πηγές:

http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=1228

http://www.medlook.net.cy/article.asp?item_id=2861

http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=9

Κρεμώδης σούπα με μπρόκολο και κουνουπίδι


2 μικρά μπρόκολα, μόνο τα μπουκετάκια

1 μικρό κουνουπίδι, μόνο τα μπουκετάκια
2 μέτριες πατάτες (κατά προτίμηση βιολογικές) καθαρισμένες, κομμένες σε κυβάκια
2 πράσα (μόνο το άσπρο μέρος), κομμένα σε ροδέλες
1,5 lt ζωμός κότας
4 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
1/2 κουτ. γλυκού κόλιανδρο σε σκόνη
1/2 κουτ. γλυκού πιπερόριζα σε σκόνη
4 κουτ. σούπας γιαούρτι στραγγιστό
1/2 κουτ. γλυκού κάρι σε σκόνη (προαιρετικά)
αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο, σοτάρουμε τα πράσα και τις πατάτες και τα αλατίζουμε. Μόλις μαλακώσουν προσθέτουμε το ζωμό. Τα αφήνουμε για 10 λεπτά να βράσουν σε υψηλή θερμοκρασία και ρίχνουμε το μπρόκολοκαι το κουνουπίδι. Καρυκεύουμε με τον κόλιανδρο, την πιπερόριζα και το πιπέρι. Αφήνουμε να βράσουν για 20 λεπτά ακόμα και μεταφέρουμε όλο το μείγμα της κατσαρόλας σε δόσεις στο μπλέντερ. Πολτοποιούμε το μείγμα μέχρι να γίνει κρέμα, το μεταφέρουμε πάλι στην κατσαρόλα και τη βάζουμε σε χαμηλή φωτιά. Ανακατεύουμε για 2 - 3 λεπτά και ελέγχουμε αν χρειάζεται επιπλέον αλάτι. Σε ένα μπολ βάζουμε το γιαούρτι και το χτυπάμε ελαφρά για 1 λεπτό ώστε να γίνει αφράτο. Αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και προσθέτουμε το γιαούρτι. Ανακατεύουμε καλά μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Σερβίρουμε τη σούπα ζεστή και πασπαλίζουμε με το κάρι.

Τάρτα με μπρόκολο
Για τη ζύμη εδώ

Για τη γέμιση

  • 180 gr mozzarella
  • 400 gr μπρόκολο, μόνο μπουκετάκια
  • 50 gr τριμμένη γραβιέρα
  • 200 ml γάλα
  • 2 αυγά
  • 50 gr καρύδια κοπανισμένα
  • Αλάτι, πιπέρι
  1. Ετοιμάζουμε τη ζύμη.
  2. Σε αλατισμένο νερό που βράζει ρίχνουμε το μπρόκολο και το βράζουμε για 5 λεπτά, στραγγίζουμε και το αφήνουμε να κρυώσει.
  3. Κόβουμε το μπρόκολο σε μικρότερα κομμάτια.
  4. Κόβουμε σε λεπτές φέτες την mozzarella και την αναμιγνύουμε με το μπρόκολο, και τα καρύδια όσο πιο συμμετρικά μπορούμε.
  5. Αλατοπιπερώνουμε
  6. Χτυπάμε τα αυγά με το γάλα και ρίχνουμε το μίγμα τους από πάνω ώστε να καλύψουν το μπρόκολο.
  7. Πασπαλίζουμε από πάνω με την τριμμένη γραβιέρα. Ψήνουμε σε προθερμασμένο (180 C) για 45' μέχρι να ροδίσει.
Μπορείτε να σοτάρετε σκόρδο με φρέσκα μυρωδικά της επιλογής σας με λίγο ελαιόλαδο για ένα λεπτό, προσθέστε το μπρόκολο και σοτάρετε μέχρι το μπρόκολο να μαλακώσει και να γίνει τραγανό, περίπου 10 λεπτά. Προσθέστε το σε μαγειρεμένο ζυμαρικό και πασπαλίστε με τραγανό μπέικον και τριμμένη παρμεζάνα.
- Οι γεύσεις που ταιριάζουν με το μπρόκολο είναι, βασιλικός, κύμινο, κάρι, άνηθος, χυμός λεμονιού, μαντζουράνα, εστραγκόν και θυμάρ