Yπάρχει κάτι που δεν αλλάζει, η επιθυμία που έχουν οι άνθρωποι να επικοινωνήσουν με τους άλλους
Wong Kar Wai
Η νέα ταινία, πρώτη αγγλόφωνη, τού αγαπημένου νεωτεριστή σκηνοθέτη Wong Kar Wai «My Blueberry Nights», ένα είδος road-movie με τη διάσημη τραγουδίστρια Norah Jones στο ρόλο τής Ελίζαμπεθ, μιας κοπέλας που, ύστερα από μια ερωτική απογοήτευση, αναλαμβάνει να κάνει ένα ταξίδι από τη Νέα Υόρκη στην αμερικανική ενδοχώρα θα προβληθεί στις αίθουσες στις 20 Δεκεμβρίου. Προηγήθηκε η προβολή τής ταινίας τον Μάϊο στο φετεινό φεστιβάλ των Καννών και στα καθ' ημάς στο φεστιβάλ τής Θεσσαλονίκης στις 16 Νοεμβρίου.
Η Ελίζαμπεθ μαθαίνει πως ο φίλος της την απατά. Θα περάσει το ίδιο βράδυ σε ένα μικρό καφέ κάπου στη Νέα Υόρκη να πνίγει τον πόνο της σε μια blueberry pie συνομιλώντας με το Τζέρεμι για χαμένες αγάπες και σχέσεις που τέλειωσαν σε ένα βάζο με «ξεχασμένα» κλειδιά. Ξαφνικά, η Ελίζαμπεθ θα αποφασίσει μια περιπλάνηση στην ενδοχώρα χωρίς να είναι σίγουρη για το τι αναζητά. Θα στέλνει στον Τζέρεμι κάρτες με τις εμπειρίες της κρατώντας έτσι ζεστή την σύντομη γνωριμία τους.
Οι άνθρωποι που θα συναντήσει θα της προσφέρουν μια ευκαιρία να αλλάξει. Άνθρωποι που δεν θέλησαν να μάθουν την δική της ιστορία αλλά βρήκαν την αφορμή για να διηγηθούν την δική τους. Ο Άρνι, η Σου Λιν, η Λέσλι. Παρορμητικοί, στοιχειωμένοι από στιγμές του παρελθόντος, μυρίζουν αλκοόλ και έχουν την γεύση της νύχτας. Λίγο τρομαχτικοί κι αλλόκοτοι θα βρεθούν για λίγο δίπλα στην Ελίζαμπεθ προσφέροντας της ο καθένας μια μικρή περιπέτεια. Θα την αφήσουν γρήγορα όμως για να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο σωτηρίας. Αυτή η διαδρομή θα είναι τελικά γι’ αυτήν ένα ταξίδι δεύτερης ενηλικίωσης, πιο σημαντικής από την πρώτη. Μια εξοικείωση με τη ζωή. Μια ωρίμανση που θα την φέρει πίσω έτοιμη να δεχθεί την καινούργια ελπίδα.
Με την εικόνα να ξεχειλίζει χρώμα και πλαστικότητα, με τις μελωδίες να λειτουργούν ως μοτίβα και τους ρυθμούς να εναρμονίζονται με τις ανάγκες των ηρώων, ο Kar Wai συνθέτει το γνώριμο, μυστήρια ελκυστικό του περιβάλλον αυτή τη φορά μακριά από το Χόνγκ Κονγκ αλλά κοντά στην συνήθεια του για ιστορίες όπου μια αγάπη κυνηγά τις αναμνήσεις των ηρώων. Λεπτομέρειες στο σώμα τους, λεπτομέρειες στα λόγια τους κάνουν τους ήρωες αυτούς ανάγλυφους κι αληθινούς. Πολύχρωμοι, συντροφιά με αντικείμενα που υποδηλώνουν την επιθυμία ή την σκλαβιά τους καδράρονται μέσα από θολά τζάμια μπαρ, πίσω από κολώνες, ανάμεσα από δυνατά φώτα που κλέβουν λίγο απ΄ τη μορφή τους.
Νύχτες, λοιπόν, που ζουν την απώλεια, ξορκίζουν την μοναξιά, δακρύζουν για τελευταία φορά κι έπειτα σβήνουν απαλά με το πρώτο φως της ημέρας.
Η Ελίζαμπεθ μαθαίνει πως ο φίλος της την απατά. Θα περάσει το ίδιο βράδυ σε ένα μικρό καφέ κάπου στη Νέα Υόρκη να πνίγει τον πόνο της σε μια blueberry pie συνομιλώντας με το Τζέρεμι για χαμένες αγάπες και σχέσεις που τέλειωσαν σε ένα βάζο με «ξεχασμένα» κλειδιά. Ξαφνικά, η Ελίζαμπεθ θα αποφασίσει μια περιπλάνηση στην ενδοχώρα χωρίς να είναι σίγουρη για το τι αναζητά. Θα στέλνει στον Τζέρεμι κάρτες με τις εμπειρίες της κρατώντας έτσι ζεστή την σύντομη γνωριμία τους.
Οι άνθρωποι που θα συναντήσει θα της προσφέρουν μια ευκαιρία να αλλάξει. Άνθρωποι που δεν θέλησαν να μάθουν την δική της ιστορία αλλά βρήκαν την αφορμή για να διηγηθούν την δική τους. Ο Άρνι, η Σου Λιν, η Λέσλι. Παρορμητικοί, στοιχειωμένοι από στιγμές του παρελθόντος, μυρίζουν αλκοόλ και έχουν την γεύση της νύχτας. Λίγο τρομαχτικοί κι αλλόκοτοι θα βρεθούν για λίγο δίπλα στην Ελίζαμπεθ προσφέροντας της ο καθένας μια μικρή περιπέτεια. Θα την αφήσουν γρήγορα όμως για να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο σωτηρίας. Αυτή η διαδρομή θα είναι τελικά γι’ αυτήν ένα ταξίδι δεύτερης ενηλικίωσης, πιο σημαντικής από την πρώτη. Μια εξοικείωση με τη ζωή. Μια ωρίμανση που θα την φέρει πίσω έτοιμη να δεχθεί την καινούργια ελπίδα.
Με την εικόνα να ξεχειλίζει χρώμα και πλαστικότητα, με τις μελωδίες να λειτουργούν ως μοτίβα και τους ρυθμούς να εναρμονίζονται με τις ανάγκες των ηρώων, ο Kar Wai συνθέτει το γνώριμο, μυστήρια ελκυστικό του περιβάλλον αυτή τη φορά μακριά από το Χόνγκ Κονγκ αλλά κοντά στην συνήθεια του για ιστορίες όπου μια αγάπη κυνηγά τις αναμνήσεις των ηρώων. Λεπτομέρειες στο σώμα τους, λεπτομέρειες στα λόγια τους κάνουν τους ήρωες αυτούς ανάγλυφους κι αληθινούς. Πολύχρωμοι, συντροφιά με αντικείμενα που υποδηλώνουν την επιθυμία ή την σκλαβιά τους καδράρονται μέσα από θολά τζάμια μπαρ, πίσω από κολώνες, ανάμεσα από δυνατά φώτα που κλέβουν λίγο απ΄ τη μορφή τους.
Νύχτες, λοιπόν, που ζουν την απώλεια, ξορκίζουν την μοναξιά, δακρύζουν για τελευταία φορά κι έπειτα σβήνουν απαλά με το πρώτο φως της ημέρας.
Ενας από τους σπουδαιότερους και δημοφιλέστερους δημιουργούς του σύγχρονου ασιατικού σινεμά ο Wong Kar Wai, ο μελαγχολικός στιλίστας, με την αγγλόφωνη αυτή τη φορά ταινία του κρατά αποστάσεις από τις προηγούμενες δουλειές-αριστουργήματά του. Aνήκει στο δεύτερο Νέο Κύμα του σινεμά του Χονγκ Κονγκ. Μαζί με τον Stanley Kwan και την Clara Law συνέχισαν την ανανέωση στην αισθητική και την θεματολογία που είχαν ξεκινήσει σκηνοθέτες όπως οι Tsui Hark, Ann Hui, Patrick Tam. Χρησιμοποιώντας τις δομές της κινηματογραφικής βιομηχανίας και τους μηχανισμούς της δημιούργησε ένα έργο που εκ πρώτης όψεως στηρίζεται στους ηθοποιούς σταρ και στα στερεότυπα των κινηματογραφικών ειδών. Όμως η ανανεωτική κινηματογραφική γραφή του (που κρύβει μια αποκαλύπτει την γνώση του για δημιουργούς όπως οι Antonioni, Godard και Resnais), οι αφηγηματικές του καινοτομίες (με επιρροές από τους λατινοαμερικάνους μυθιστοριογράφους), η πολύχρωμη αισθητική και ρυθμική αίσθηση που αναδύουν οι ταινίες (που οφείλονται στην καθοριστική συμβολή των συνεργατών του Chris Doyle και William Chang) δημιουργούν ένα πρωτότυπο και μοναδικό αποτέλεσμα. Παρόλα τα κινηματογραφικά είδη στα οποία έχει δοκιμαστεί -ρομαντική κωμωδία, μελοδράματα, αστυνομικές ταινίες, ταινίες πολεμικών τεχνών- στο έργο του Wong μπορούμε να διακρίνουμε ένα κοινό θεματικό πυρήνα: όλες του οι ταινίες περιστρέφονται γύρω από το θέμα του ανέφικτου, του χωρίς ανταπόκριση έρωτα. Οι ήρωες του στιγματίζονται από μια μελαγχολία και αγωνίζονται απεγνωσμένα να απελευθερωθούν από τα μαρτύρια του έρωτα, να χαράξουν νέες πορείες στην ζωή τους. Μέσα απ' τα έργα του θέτει το ζήτημα της μνήμης, της σχέσης του ατόμου με την βιωμένη εμπειρία, της επικράτησης του παρελθόντος στο παρόν, απεικονίζει τον πολλές φορές μάταιο αγώνα για απελευθέρωση του ατόμου από την δυναστεία της μνήμης.
In the mood of love
2046
the hand
«Υπάρχει ένα είδος πουλιού δίχως πόδια που μπορεί μόνο να πετά και να πετά, και να κοιμάται στον άνεμο όταν είναι κουρασμένο. Το πουλί αυτό προσγειώνεται μια μόνο φορά στη ζωή του, για να πεθάνει. . .».
Leslie Cheung στο Days of Being Wild
Days of Being Wild
Wong Kar-wai: Γεννήθηκε το 1958 στη Σαγκάη. Οι γονείς του επέλεξαν να ζήσουν στο Χονγκ Κονγκ, όταν εκείνος ήταν πέντε ετών. Πήρε δίπλωμα γραφίστα και στη συνέχεια εργάστηκε σαν βοηθός παραγωγής στην τηλεόραση. Άρχισε να γράφει σενάρια για το σινεμά, στην ουσία κατά παραγγελία, και δοκιμάστηκε σε διάφορα είδη, κωμωδίες, μυστήριο, μελοδράματα. Το 1988 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία, το As Tears Go By, που προκάλεσε αίσθηση στο Φεστιβάλ των Καννών, όπου συμμετέχει στην Εβδομάδα Κριτικής. Αυτή είναι και η πρώτη του συνεργασία με την ηθοποιό Cheung. Το 1990 συγκεντρώνει την αφρόκρεμα των νέων ηθοποιών του Χονγκ Κονγκ και σκηνοθετεί το φιλόδοξο Days of Being Wild, το οποίο απέσπασε αρκετά κρατικά βραβεία, μεταξύ των οποίων και αυτό της καλύτερης ταινίας. Η εισπρακτική του αποτυχία ενόχλησε τον σκηνοθέτη, που συνεχίζει με το Ashes of Time (1994). Ο μόνιμος διευθυντής φωτογραφίας στις ταινίες του, Christopher Doyle, κερδίζει το αντίστοιχο βραβείο στο Φεστιβάλ Βενετίας, αλλά η εισπρακτική καριέρα του φιλμ είναι και πάλι απογοητευτική στην πατρίδα του. Στη συνέχεια σκηνοθετεί το πιο προσωπικό και πρωτότυπο έργο του, το Chungking Express (1994), μια ταινία που έκανε αίσθηση παγκοσμίως και τον αναδεικνύει σε... 'Ταραντίνο της Ανατολής'. Παραδόξως, ο Κουέντιν Ταραντίνο αγοράζει τα δικαιώματα της ταινίας για διανομή στην Αμερική!
"Ο Wong Kar-wai είναι για μένα ένας από τους πιο συναρπαστικούς νέους σκηνοθέτες. Οι ταινίες του προκαλούν μια έξαψη όπως όλες οι ταινίες από το Χονγκ Κονγκ. Όμως αυτός είναι λίγο διαφορετικός, οι ταινίες μοιάζουν επηρεασμένες από τον Godard. Αυτή η ανάμειξη είναι πολύ ενδιαφέρουσα.
Όταν είδα για πρώτη φορά το Chungking express συνταράχθηκα. Αυτή την λατρεύω: έχει μια υπέροχη γεύση ρομαντικής κωμωδίας ενώ την ίδια στιγμή συλλαμβάνει αυτό τον τρελό κόσμο του Χονγκ Κονγκ ".
Quentin Tarantino
Το 1995 ακολουθεί το Fallen Angels, βασισμένο σε μια ιδέα για τρίτο σκετς στο Chungking Express, ενώ με το gay δράμα Happy Together (1997) τιμάται με το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών. Τρία χρόνια αργότερα, με το In The Mood For Love, κάνει την απόλυτη επίθεσή του στις αισθήσεις και γίνεται γνωστός στη Δύση. Ακολούθησε το 2003 το 2046, μια ταινία για τις αγάπες που έφυγαν ή για εκείνες που δεν ήταν γραπτό να ευδοκιμήσουν. Είναι μια ταινία χαμένης μνήμης και αναπόλησης. Η αισθησιακή Gong Li και η πορσελάνινης ομορφιάς Zhang Ziyi δίνουν μια ξεχωριστή λάμψη στην ταινία και το κεντρικό μουσικό θέμα στοιχειώνει τα πλάνα τονίζοντας την αίσθηση της ματαιότητας και λυρισμού.
"Ο λόγος που ήθελα να κάνω αυτή την ταινία προέρχεται από την υπόσχεση που η κινέζικη κυβέρνηση έδωσε στον λαό του Χονγκ Κονγκ για μια 50ετία χωρίς αλλαγές. Θα' χε ενδιαφέρον, γιατί το 2046 είναι το τελευταίο έτος της υπόσχεσης. Και σκέφθηκα: υπάρχει κάτι παρόμοιο στην ζωή που να μένει αναλλοίωτο για 50 χρόνια. Υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα -αυτός ο αριθμός μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά στη ζωή. Από την σκοπιά μιας ερωτικής ιστορίας: όταν ερωτευόμαστε κάποια δίνουμε μια υπόσχεση. Θα αλλάξει; Θα αλλάξω εγώ; Πώς μπορούμε να κάνουμε αυτή την στιγμή να διαρκέσει για πάντα; "
Wong Kar Wai
Ίσως τελικά οι Days of Being Wild, In the Mood και το 2046 όλες μαζί να δημιουργούν μια συνεχόμενη ιστορία.
Κι αμέσως μετά η μικρού μήκους ταινία The hand που αποτελεί μέρος της ταινίας "Eros" η οποία περιλαμβάνει άλλες δύο μικρού μήκους του Michelangelo Antonioni και Steven Soderberg.
Μέσα απ το κινηματογραφικό του σύμπαν ο Wong Kar-Wai υμνεί τον έρωτα κι αποθεώνει τη γυναίκα. Μυστήρια, μοιραία, αθώα και τραγική ερωτεύεται τον έρωτα και αφήνεται στα χέρια του ολοκληρωτικά. Μέσα στις σιωπές, κι όπου αυτή δεν αρκεί, επιστρατεύει τις μουσικές και τελικά σε σκλαβώνει...
"Ο κινηματογράφος είναι κίνηση, ήχοι, εικόνες. Η μουσική είναι μέρος του ήχου, και για μένα η μουσική μπορεί να περιγράψει μια συγκεκριμένη εποχή, μια συγκεκριμένη περίοδο. Σου λέει το «πότε». Ορισμένες φορές μπορεί να δημιουργήσει χρώματα. Αν πρόκειται να κάνεις μια ταινία τώρα, για το σύγχρονο κόσμο, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μουσική από διαφορετικές εποχές για να προσθέσεις χρώμα."
Wong Kar Wai
Πάνω σ΄ένα δάνειο όχημα, τους στίχους τού Διονύση Καψάλη, "Το πέρασμα τού χρόνου είναι κρότος/και τον ακούς τις νύχτες..." αφιερωμένο
"Ο Wong Kar-wai είναι για μένα ένας από τους πιο συναρπαστικούς νέους σκηνοθέτες. Οι ταινίες του προκαλούν μια έξαψη όπως όλες οι ταινίες από το Χονγκ Κονγκ. Όμως αυτός είναι λίγο διαφορετικός, οι ταινίες μοιάζουν επηρεασμένες από τον Godard. Αυτή η ανάμειξη είναι πολύ ενδιαφέρουσα.
Όταν είδα για πρώτη φορά το Chungking express συνταράχθηκα. Αυτή την λατρεύω: έχει μια υπέροχη γεύση ρομαντικής κωμωδίας ενώ την ίδια στιγμή συλλαμβάνει αυτό τον τρελό κόσμο του Χονγκ Κονγκ ".
Quentin Tarantino
"Ο λόγος που ήθελα να κάνω αυτή την ταινία προέρχεται από την υπόσχεση που η κινέζικη κυβέρνηση έδωσε στον λαό του Χονγκ Κονγκ για μια 50ετία χωρίς αλλαγές. Θα' χε ενδιαφέρον, γιατί το 2046 είναι το τελευταίο έτος της υπόσχεσης. Και σκέφθηκα: υπάρχει κάτι παρόμοιο στην ζωή που να μένει αναλλοίωτο για 50 χρόνια. Υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα -αυτός ο αριθμός μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά στη ζωή. Από την σκοπιά μιας ερωτικής ιστορίας: όταν ερωτευόμαστε κάποια δίνουμε μια υπόσχεση. Θα αλλάξει; Θα αλλάξω εγώ; Πώς μπορούμε να κάνουμε αυτή την στιγμή να διαρκέσει για πάντα; "
Wong Kar Wai
Ίσως τελικά οι Days of Being Wild, In the Mood και το 2046 όλες μαζί να δημιουργούν μια συνεχόμενη ιστορία.
Κι αμέσως μετά η μικρού μήκους ταινία The hand που αποτελεί μέρος της ταινίας "Eros" η οποία περιλαμβάνει άλλες δύο μικρού μήκους του Michelangelo Antonioni και Steven Soderberg.
Μέσα απ το κινηματογραφικό του σύμπαν ο Wong Kar-Wai υμνεί τον έρωτα κι αποθεώνει τη γυναίκα. Μυστήρια, μοιραία, αθώα και τραγική ερωτεύεται τον έρωτα και αφήνεται στα χέρια του ολοκληρωτικά. Μέσα στις σιωπές, κι όπου αυτή δεν αρκεί, επιστρατεύει τις μουσικές και τελικά σε σκλαβώνει...
Wong Kar Wai
Πάνω σ΄ένα δάνειο όχημα, τους στίχους τού Διονύση Καψάλη, "Το πέρασμα τού χρόνου είναι κρότος/και τον ακούς τις νύχτες..." αφιερωμένο
 |
