Η φωνή τού ανείπωτου....

«Πίστη στον εαυτό είναι το όνομά μου, η αυτοκυριαρχία είναι το παιχνίδι μου... η επιφάνεια του νερού είναι ήρεμη, έχω τον απόλυτο έλεγχο και δε χρειάζομαι κανένα... γι' αυτό και φτιάχνω μια μάσκα για να κρυφτώ πίσω της...»

Σκέψεις ατόμου σε ψυχοθεραπεία.

Επικοινωνούμε με... μάσκες
Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D., είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια

Στην ύλη εισχώρησα ουρλιάζοντας

Δυο θάλασσες με κυνηγούν: η ζωὴ και ο θάνατος
δυο ρεύματα π᾿ ανάθεματά στην καρδιὰ μου...
Ψάχνω για να βρω μέσ᾿ στο σκυλοπιωμένο κεφάλι μου
δεύτερη κτητικὰ ἀντωνυμία
δε βρίσκω - νοημοσύνη. Δε μαρμάρωσα τίποτα
Να παίζουμε τους ανέμους
να παίζουμε γλυκὰ τους κολασμένους
Τι βρέφος ηδυνόμενο τὸ ποίημα
κι ο φουκαριάρης ο Ἰησούς
μ᾿ ένα πορτοκαλένιο σωβρακάκι
κρεμιέται κάθε χρόνο στὰ έαρα
Η τέχνη μας η φριχτότερη του εγὼ μεταμφίεση.

Νίκος Καρούζος

Jean - François Bouvet
Η στρατηγική του χαμαιλέοντα
Απόκρυψη, προσποίηση, παραπλάνηση, απάτη, ψέμα, μεταμφίεση στον ζωντανό κόσμο
μτφ. Χάρης Γαργαλίδης Μουντάνος
Σαββάλας, 2003

Όποιος δεν έχει δει βατράχους να φουσκώνουν τόσο, ώστε να μοιάζουν με μπαλόνια, παγόνια να ξεδιπλώνουν σαν βεντάλια τα φανταχτερά φτερά της ουράς τους ή πολιτικούς να ποζάρουν για μια αφίσα της προεκλογικής τους εκστρατείας δεν γνωρίζει την πραγματική δύναμη της εμφάνισης. Από τα έντομα μέχρι τις ορχιδέες και από τους ανθρώπους μέχρι τα μπαρμπούνια τα διάφορα είδη επιδεικνύονται, στολίζονται και μεταμφιέζονται. Είτε πρόκειται για σαγήνευση με σκοπό την αναπαραγωγή είτε για κάλυψη, για να ξεφύγουν από τους επίδοξους θηρευτές τους, ή ακόμη και για εκφοβισμό με σκοπό την προάσπιση της επικράτειάς τους η εμφάνιση θέτει τους δικούς της κανόνες.
Αυτός ο όλο εκπλήξεις περίπλους στον κόσμο της βιολογίας -από το ταπεινό σκουλήκι μέχρι τον χιμπατζή και από το ντροπαλό κορίτσι μέχρι τα αόρατα αεροπλάνα- αποσυναρμολογεί τους μηχανισμούς της προσποίησης, φτάνοντας μέχρι το σημείο να αποδείξει ότι το ψέμα δεν αποτελεί αποκλειστικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου, όπως με τόση αφέλεια πιστεύαμε μέχρι τώρα.

Επιγραμματικά, θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε τα εξής επίπεδα στο σύνθετο πλέγμα μυθολογικών και πραγματικών στοιχείων της εικόνας του ατόμου για τον εαυτό του:
1) ο ιδεότυπος, το μοντέλο της δέουσας συμπεριφοράς (κοινωνικός ρόλος) που καλείται το άτομο να ακολουθήσει σύμφωνα με τις προσδοκίες της επίσημης εξουσίας (ή της «κοινής γνώμης»).
2) η αναμενόμενη συμπεριφορά του ατόμου, η οποία είναι δυνατόν να διαφέρει από την δέουσα.
3) η πραγματική συμπεριφορά του ατόμου που είναι δυνατόν να αποκλίνει τόσο από την επιζητούμενη, όσο και από την αναμενόμενη.
4) η αντίληψη που δημιουργείται στους άλλους ανθρώπους για τη συμπεριφορά του ατόμου.
5) η γνώμη που νομίζει το άτομο, ότι έχουν οι άλλοι για τη συμπεριφορά και το χαρακτήρα του.
6) η φαντασιακή εικόνα που προβάλει για τον εαυτό του το ίδιο το άτομο για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των άλλων ατόμων είτε να εξεγερθεί εναντίον σ’ αυτών.
7) η πραγματική εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του.
8) ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, το «Εγώ» του, το οποίο δεν ταυτίζεται με την εξωτερική συμπεριφορά του, ούτε με την εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του.

Ακόμη και η απλή απαρίθμηση των επιπέδων συνείδησης και αυτοσυνείδησης του ατόμου φανερώνει τη σύνθετη διαπλοκή του φαινομένου. Άρα η συμπεριφορά του ατόμου δεν είναι απλά και μόνο η συνισταμένη της δράσης ενός πραγματικού προσώπου και της αντί-δρασης μιας μάσκας ή το αντίθετο.

Μεταμφίεση και απόκρυψη, ορισμένες πολιτισμικές και κοινωνικές διαστάσεις του φαινομένου
Μανώλης Δαφέρμος

Καλή Αποκριά!