Τετάρτη 10 Ιουνίου 2009

The Serpent's egg


Στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες παρατηρείται μια διαρκώς αυξανόμενη μεταβλητότητα της πολιτικής συμπεριφοράς. Η "δυσθυμία με τη δημοκρατία" και ο "κομματικός κορεσμός" αποτελούν τα συνοδευτικά φαινόμενα αυτής της πραγματικότητας. Όσο πιο ασταθείς στις κομματικές και εκλογικές επιλογές τους γίνονται οι ψηφοφόροι και όσο περισσότερο απαξιώνονται στα μάτια τους οι θεσμοί της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας τόσο ενισχύονται τα κόμματα της άκρας δεξιάς.

Πολυσυλλεκτική, με εκλογικές προσβάσεις στα λαϊκά και εργατικά στρώματα, αλλά και στα χαμηλά, μεσαία και υπαλληλικά στρώματα που βιώνουν την κοινωνικοοικονομική ανασφάλεια, την περιθωριοποίηση στην αγορά εργασίας και την υποβάθμιση, η άκρα δεξιά συλλέγει ψηφοφόρους όχι μόνο από την εκλογική δεξαμενή των κομμάτων της παραδοσιακής δεξιάς, αλλά και από τη δεξαμενή της παραδοσιακής αριστεράς. Με μια ταξικά αρκετά αδιαφοροποίητη ψήφο, το φύλο (ανδρικό) και το εκπαιδευτικό επίπεδο (χαμηλό και μεσαίο) δημιουργούν πλέον την κυρίως διαφορά στην εκλογική προτίμηση των ψηφοφόρων υπέρ των κομμάτων της άκρας δεξιάς
Η άκρα δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης
: Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ελβετία, Αυστρία, Γερμανία
Γεωργιάδου, Βασιλική
Καστανιώτη, 2008

Όσο περισσότερο όμως απαξιώνονται στα μάτια των ψηφοφόρων οι θεσμοί, όσο περισσότερο καχύποπτοι γίνονται απέναντι στους λειτουργούς της δημοκρατίας, τόσο πιο απρόβλεπτοι και ασταθείς γίνονται στις κομματικές και εκλογικές τους επιλογές.
Σε μια τέτοια συγκυρία οι ακροδεξιές δυνάμεις είναι σαφώς πιο ευνοημένες, αφού το κύριο γνώρισμά τους είναι ότι λειτουργούν με όρους αγοράς. Η Γεωργιάδου τις αποκαλεί «δυνάμεις της ζήτησης»: έχουν στραμμένη την προσοχή τους στο «τι θέλειο λαός» και χωρίς καμία ιδεολογική αναστολή προσαρμόζουν το λόγο, το πρόγραμμα και τις πρακτικές τους με βάση τις διαθέσεις των ψηφοφόρων, όπως αυτές διαμορφώνονται από τις εξελίξεις.
Δημήτρης Μαρίτσας, Τα πρόσωπα της ακροδεξιάς, "Ελεύθερος Τύπος", 11.1.2009

Η δεκαετία του 1970 δεν είναι, φυσικά, ένα τυχαίο όριο αφού τότε ξεσπάει η οικονομική κρίση που οδηγεί σε τεράστιες μεταβολές στην παραγωγική και την κοινωνική δομή των βιομηχανικών χωρών. Οπως παρατηρεί η Γεωργιάδου, η αδυναμία των παραδοσιακών κομμάτων να προτείνουν και να διαμορφώσουν πειστικές λύσεις για τα προβλήματα που δημιούργησαν οι αλλαγές έστρεψε ένα αρκετά μεγάλο τμήμα της εκλογικής τους βάσης στην ακροδεξιά, η οποία άρχισε να λειτουργεί ως έκφραση των δυσαρεστημένων.

Δυσαρεστημένοι που γοητεύτηκαν από τον αντισυστημικό λόγο των ακορδεξιών πολιτικών και την εναντίωσή τους σε ό,τι θεωρείται ταξικό και θεσμικό κατεστημένο.
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Η ενίσχυση της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", 26.10.2008

Ο εθνικοσοσιαλισμός ή ναζισμός είναι πολιτικό κίνημα που εμφανίστηκε στη Γερμανία κατά τη δεκαετία του 1920 και το οποίο το 1933 οδήγησε στην καθιέρωση δικτατορικού καθεστώτος, ιδεολογικά βασιζόμενου στη φυλετική ιδέα. Το εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα βρίσκει τη βάση του στην αρνητική στάση απέναντι στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, αλλά και απέναντι στον κομμουνισμό. Ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός αποτελούν ιδεολογικές βάσεις του εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος, ενώ στους κύριους στόχους ανήκει η αναθεώρηση της συνθήκης των Βερσαλλιών, οι σκληροί όροι της οποίας θεωρήθηκαν μετά την ήττα στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο ταπεινωτικοί από τους Γερμανούς. Επίσης στους κύριους σκοπούς ανήκει η αντικατάσταση του μισητού δημοκρατικού συστήματος με καθεστώς που θα βασιζόταν στην αρχή της «κοινότητας» με την έννοια της εθνικής και βιολογικής ενότητας με επικεφαλής τον Φύρερ. Οι ιδεολογικές αρχές του εθνικοσοσιαλισμού και η εφαρμογή τους στην πράξη οδήγησαν στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και στο Ολοκαύτωμα στα στρατόπεδα εξόντωσης.
Εθνικοσοσιαλισμός από τη wikipedia


Τα τελευταία είκοσι χρόνια ο Rees πήρε συνεντεύξεις από δεκάδες πρώην μέλη και υποστηρικτές του ναζιστικού κόμματος, στην προσπάθεια του να κατανοήσει τις αιτίες της εξάπλωσης του ναζισμού στην προπολεμική Γερμανία. Οι προσωπικές αυτές μαρτυρίες αποτελούν και τη βάση του βιβλίου αυτού, καθώς μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν από πρώτο χέρι το ναζισμό και τον Αδόλφο Χίτλερ επιχειρείται η ερμηνεία του φαινομένου που οδήγησε στη βαρβαρότητα της εξόντωσης των Εβραίων και στις φονικότερες μάχες της ανθρώπινης ιστορίας, κατά τη σύγκρουση την ναζιστικής Γερμανίας με τη Σοβιετική Ένωση.

Το βιβλίο επαινέθηκε ιδιαίτερα για τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει και ρίχνει νέο φως σε ακανθώδη και δύσκολα ερωτήματα σχετικά με την πολιτική και την ιδεολογία των ναζί πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ομώνυμη σειρά ντοκιμαντέρ που επιμελήθηκε ο Laurence Rees για το BBC χαρακτηρίστηκε "μια από τις κορυφαίες σειρές ντοκιμαντέρ όλων των εποχών" και απέσπασε πλήθος βραβείων, μεταξύ των οποίων το βραβείο Bafta και το International Documentary Award.
Οι Ναζί
Rees, Laurence.
μτφ. Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου
Πατάκη, 2008.

Η σημαία του εθνικοσοσιαλισμού υψώθηκε από ανθρώπους που προέρχονταν από την κατώτερη και μέση διοίκηση του παλιού στρατού. Φορτωμένοι παράσημα, οι αξιωματικοί και οι υπαξιωματικοί δεν μπορούσαν να ανεχθούν ότι ο ηρωισμός τους και οι ταλαιπωρίες τους όχι μόνο πήγανε χαμένες για την πατρίδα, αλλά ούτε καν τους έδιναν ειδικά δικαιώματα στην ευγνωμοσύνη. Από εδώ γεννιόταν το μίσος τους για την επανάσταση και το προλεταριάτο. Αλλά και δεν δέχονταν να βολευτούν από τους τραπεζίτες, τους βιομήχανους, τους υπουργούς, στις μέτριες θέσεις του λογιστή, του μηχανικού, του ταχυδρομικού και του εκπαιδευτικού. Από εδώ ξεπηδούσε ο σοσιαλισμός τους. Πάνω στον Ιζέρ και κάτω από το Βερντέν είχαν μάθει να θυσιάζονται, να θυσιάζουν άλλους και να μιλάνε μια γλώσσα διαταγών που επιβαλλόταν στους μικροαστούς των μετόπισθεν. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι έγιναν αρχηγοί.