Marsden Hartley
Από το 1998, όταν ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης μιλώντας στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ εισήγαγε τον όρο του "απασχολήσιμου", δίνοντας αναλώσιμη διάσταση στον εργαζόμενο, η εργατική τάξη στην Ελλάδα, που είχε αρχίσει βαθμιαία να αλλάζει ταυτότητα, μπήκε οριστικά σε φάση συνεχούς κατακερματισμού. Λίγα χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα στα μέσα του '90, η ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος, που ήταν ήδη κομματικά ελεγχόμενη, ταυτίστηκε με εμφατικό τρόπο με την κυβέρνηση των "εκσυγχρονιστών". Ο τότε πρόεδρος της ΓΣΕΕ, Χρ. Πρωτόπαπας, μεταπήδησε από την προεδρία της Εργατικής Συνομοσπονδίας στο υπουργικό συμβούλιο της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ενώ ένας ικανός αριθμός συναδέλφων του από τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα εγκατέλειπαν σχεδόν μαζικά τα συνδικάτα για να γίνουν βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων...
Τα δύο αυτά γεγονότα, μαζί με τη βαθμιαία διεθνοποίηση της οικονομίας την τελευταία δεκαπενταετία, έπαιξαν σοβαρό ρόλο στην σημερινή εικόνα αποδυνάμωσης, αλλά και απαξίωσης του συνδικαλιστικού κινήματος στα μάτια των εργαζομένων:
*Σήμερα περισσότεροι από 1 στους 3 εργαζόμενους δεν εργάζεται με όρους "σταθερής εργασίας" και του κλασικού 8ώρου που άρχισε να γίνεται 12ωρο από τη δεκαετία του '90, ενώ η αλματώδης ανάπτυξη του τριτογενή τομέα της οικονομίας, σε βάρος της βιομηχανίας και της γεωργίας, έφερε νέες μορφές εργασίας που χαρακτηρίστηκαν ως "ευέλικτες", σύμφωνα με το "προοδευτικό" πρόσημο στην εποχή του εκσυγχρονισμού.
Η ανάπτυξη της ευέλικτης εργασίας, που θεωρείται σήμερα συνώνυμο της επισφάλειας και αφορά περισσότερους από 1.000.000 εργαζόμενους, οι οποίοι κατά κανόνα εργάζονται στερούμενοι όλων των βασικών δικαιωμάτων (σύμβαση, ασφάλιση, άδειες), διαμόρφωσε το σύγχρονο προλεταριάτο, που σήμερα είναι κατά κανόνα εκτός συνδικάτων, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό το φαινόμενο της απομαζικοποίησης. Στα συνδικάτα παρέμειναν, και πάλι όμως με φθίνουσα συμμετοχή, οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ και τον στενό δημόσιο τομέα, αν και, από το 2002, τα κύματα των συμβασιούχων διαμόρφωσαν και εκεί μια νέα εικόνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα αριθμούν περί τους 300.000 οι ψευδο-απασχολούμενοι που εμφανίζονται ως «ελεύθεροι επαγγελματίες», ενώ παρέχουν εξαρτημένη εργασία με δελτίο παροχής υπηρεσιών, και φυσικά δεν απολαμβάνουν τα νόμιμα δικαιώματα των μισθωτών (μισθό, άδειες, δώρα, αποζημίωση) ούτε ασφαλίζονται στο ΙΚΑ, αλλά στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ). Επίσης, στους 200.000 ανέρχεται ο αριθμός όσων έχουν ενταχθεί σε καθεστώς «μερικής απασχόλησης», ενώ παρέχουν εργασία πλήρους ωραρίου. Στην πλειονότητά τους καταληστεύονται από τη μη καταβολή υπερωριών, επιδομάτων, αδειών, δώρων εορτών και εξαιρούνται από τα βαρέα. Τέλος, περισσότεροι από 200.000 είναι οι "αόρατοι" εργαζόμενοι, που εργάζονται με ανασφάλιστη εργασία και περί τους 350.000 υπολογίζονταν μέχρι πρόσφατα οι συμβασιούχοι.
Ανδρέας Πετρόπουλος και Δάφνη Σφέτσα
"Η Αυγή", 2/5/2010
Marsden Hartley
