transitional: Andre Pieyre de Mandiargues

«Η ανάσα που μεγαλώνει γίνεται φιλί· το φυσικό αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στον εξωτερικό κόσμο είναι η αγάπη»

Andre Pieyre de Mandiargues
Το περιθώριο
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, σελ. 115

ΑΝΥΔΡΗ ΜΟΝΑΞΙΑ

Ανεπαίσθητη μετάνοια του αέρα
Μικροσκοπικός κόμπος στο λαιμό
Κάθε σταγόνα βροχής
Θα μπορούσε να είναι ο καθρέφτης
Της ύστατης ξηρασίας
Άνυδρη μοναξιά,

Αγάπησα υπερβολικά τη ζωή
Για να μην αγαπώ τον θάνατο.

Κάπου ανάμεσα στη μία και τον άλλο
Γνώρισα τις φάσεις τις σελήνης
Τους πυρετούς της γης,

Από τη λευκή γνώση και τη μαύρη
Ο Άρης και η Αφροδίτη μέσα μου
Περιγελούσα τα δίχτυα του Ηφαίστου,

Η φωτιά και το νερό, αίμα του Κάιν
Μέχρι την ειρήνη του Άβελ επιτέλους
Έρημος του Καλού χωρίς το Κακό,

Με την πραγματική σημασία τηε λέξης wilderness
Αγριότητα δίχως όρια.

Andre Pieyre de Mandiargues
Από τη συλλογή Gris de perle
Μετάφραση Ευγενία Γραμματικοπούλου
Περιοδικό ΠΟΙΗΣΗ, τευχ. 25, σελ. 297

Ο Andre Pieyre de Mandiargues γεννήθηκε στο Παρίσι στις 14 Μαρτίου 1909 από πατέρα που καταγόταν από την περιοχή του Λαγκντόκ και μητέρα από την Νορμανδία. Ο παππούς του διάσημος συλλέκτης προσωπικός φίλος των Renoir και Monet. Έφηβος επιζητεί τη μοναξιά και γνωρίζεται με τον Henri Cartier Bresson

με τον οποίο και διασχίζει την Ευρώπη. Αρχίζει και γράφει σε ηλικία 24 χρονών, τηρώντας μια ακραιφνή μυστικότητα, και μόλις δέκα χρόνια αργότερα το 1943 αποφασίζει να δημοσιεύσει. Ξεκίνησε φιλολογικές σπουδές, που εγκατάλειψε για χάρη της αρχαιολογίας. Το ενδιαφέρον του για τον ετρουσκικό πολιτισμό τον έσπρωξε να ταξιδέψει στην Ευρώπη και στη μεσογειακή Ανατολή. Από το 1934-35, επηρεασμένος από τον σουρρεαλισμό αρχίζει να γράφει κείμενα ποιητικής πρόζας (L' Age de craie - 1935, Dans les annees sordides - 1943, Hedera ou la Persistance de l'amour pendant une reverie - 1945, Astyanax - 1957) που συγκεντρώθηκαν στον τόμο Cahiers de poιsie. Κατά τη διάρκεια του πολέμου κατέφυγε στο Μονακό και επέστρεψε ξανά στο Παρίσι το 1945. " Όλα είχαν αλλάξει, ολοκληρωτικά. Έμπαινα σε έναν καινούργιο κόσμο". Παρόλη τη συγγένεια με τους σουρρεαλιστές, δεν συμμετείχε στις δραστηριότητές τους παρά μετά τη γνωριμία του με τον André Breton το 1947. Παρομοίαζε τον εαυτό μου με "αμφίβιο ζώο" εξασφαλίζοντας έτσι ελεύθερη διακίνηση σε ετερόκλητα περιβάλλοντα. Ιχνηλατούσε συστηματικά τον «Παν-ικό κόσμο», απ’ όπου δηλώνει ότι αντλεί την καλύτερη έμπνευσή του. Από νωρίς είχε χαρακτηριστεί ως ο «καθ’ όλα πλέον ιδιότυπος συγγραφέας της γενιάς του» και ουσιαστικά καθιερώθηκε ως εστέτ. Τρέφοντας μια σχετική «περιφρόνηση για την πραγματικότητα» και κυριευμένος από μια «δίψα για το ανεπίκαιρο», καταφεύγει στο όνειρο και την ονειροπόληση για να συνθέσει ένα σύμπαν σιβυλλικό, γεμάτο πλάσματα ιδιόμορφα, συχνά αλλόκοτα και συμβάντα παράδοξα.
Παντρεύτηκε δύο φορές την Bona Filippo κι απέκτησαν μια κόρη την Σίβυλλα.

ΣΤΗΝ ΒΟΝΑ

Porque sabes
Que siempre te he querido

Όπως τραγουδιόταν στα τάγκο μιας εποχής

Που γνώρισα χωρίς εσένα
Αλλά όπου σε περίμενα
Χωρίς να σε γνωρίζω ακόμη
Όπως πάντα θα σε περιμένω
Για να σε γνωρίσω ακόμα καλύτερα.

Porque siempre te he querido.

Andre Pieyre de Mandiargues
Από τη συλλογή L' ivre oeil
Μετάφραση Ευγενία Γραμματικοπούλου
Περιοδικό ΠΟΙΗΣΗ, τευχ. 25, σελ. 294

"Δεν υπήρχε σχεδόν τίποτε στον κόσμο που με συγκινούσε όσο τα βιβλία, που μάλιστα είχαν αρχίσει να με συγκινούν πριν από τη γυναικεία παρουσία, η οποία σύντομα έμελλε να γίνει αυτό που ποτέ δεν έπαψε να είναι: το ισχυρότερο συναισθηματικό κίνητρο, μαζί με την ποίηση."

Αγαπώντας με πάθος τη ζωγραφική, έγραψε δοκίμια και άρθρα για την τέχνη.
Με ομολογημένες τις επιρροές του από τον υπερρεαλισμό, τον Λωτρεαμόν, το μπαρόκ, το ελισαβετιανό θέατρο και τον γερμανικό ρομαντισμό, ο de Mandiargues είναι ο συγγραφέας ενός πολυσύνθετου έργου (ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, κριτικά κείμενα για την τέχνη, την ποίηση και την πεζογραφία, καθώς και μεταφράσεις από τα αγγλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα ιαπωνικά).

Το 1951 του απονεμήθηκε το βραβείο Κριτικών για τη συλλογή διηγημάτων «Soleil des Loups »και το 1967 το βραβείο Goncourt για το μυθιστόρημα «La Marge». Στο ευρύτερο κοινό έγινε γνωστός με το μυθιστόρημα «La Motocyclette» (1963).
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα διηγήματα «Το αίμα του αμνού» («Le Μusée noir», 1946) και «Ροδογύνη» («Feu de braise», 1959) σε μετάφραση Λήδας Παλλαντίου (εκδ. Άγρα, Αθήνα, 1985), το μυθιστόρημα Το περιθώριο («La Marge», 1967) σε μετάφραση Γιώργου Ξενάριου (εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002).

Σχόλια

Υπήρξε ανέκαθεν μανιώδης αναγνώστης. "Διάβαζα θέλοντας να χορτάσω την όρεξή μου για ποίηση και φαντασιακό και να παρατείνω μια κατάσταση έξαρσης... την οποία θα μπορούσα να ονομάσω εσωτερική ένταση ή πνευματικό πυρετό".

Η ανάγνωση λειτουργούσε σαν αναφλεκτήρας για τη γραφή. "Προσπαθούσα γράφοντας να ξεφουντώσω μέσα μου τον πυρετό που είχα νιώσει διαβάζοντας".

"(...) Με άκουγε με ανοιχτό στόμα (που ήταν εξάλλου και η φυσική της έκφραση). Αφού άλλωστε της εξήγησα σε ποια αναπόδραστη ερημιά βρισκόμασταν οι δυο μας πάνω στο νησί ή τη χερσόνησό μας, συμπλήρωσα ότι από καιρό διψούσα και ποθούσα αυτό το στόμα, όπως ένας χαμένος μες την έρημο διψά για καθαρό νερό, κι ότι τώρα τίποτε δεν θα με αναχαίτιζε. σκόπευα να κατασιγάσω την επιθυμία μου και να σβήσω τη φλογερή δίψα μου.

- Θα με φιλήσεις στο στόμα, είπε εκείνη πανέτοιμη;

-Διόλου δεν θα σε φιλήσω στο στόμα, όπως κάνεις το λάθος να πιστεύεις, της αποκρίθηκα. (...) Θα μείνω στο στόμα σου όση ώρα θα διαρκεί η πλημμυρίδα, παραπάνω από μισή ώρα όπως είδες, κι όλη εκείνη την ώρα, προκειμένου να σ εμποδίσω να φλυαρεις και να με βγάλεις έξω, θα σου εξηγώ τον μηχανισμό της παλίρροιας. Θα προσέχεις καλά όσα θα σου εξηγώ. όσα θα κάνω μέσα στο στόμα σου, αλλά και τη θάλασσα, που τώρα φουσκώνει γύρω μας όπως φουντώνει μέσα μου ο πόθος (...)

Andre Pieyre de Mandiargues
Η παλίρροια
Μετάφραση Ευγενία Γραμματικοπούλου
Περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ, τεύχος 62, σελ. 13

Κινηματογραφική μεταφορά-διασκευή τής Παλίρροιας η ταινία
TOΛMHPEΣ IΣTOPIEΣ CONTES IMMORAUX (1974)

H ταινία αφηγείται τέσσερις ερωτικές ιστορίες, κοινός παρανομαστής των οποίων είναι η απελευθέρωση του σεξουαλικού ενστίκτου, το οποίο γίνεται ένα όχημα εξέγερσης ενάντια σε κάθε μορφή θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας. Στην Παλίρροια ο ερωτικός πόθος ταυτίζεται ακριβώς με το φυσικό φαινόμενο της παλίρροιας και μοιάζει να υπακούει σε μια προσταγή της φύσης πέρα από κάθε ηθική αναστολή. Στην Tερέζα, η νεαρή Tερέζα χρησιμοποιεί διάφορα θρησκευτικά αντικείμενα-σύμβολα για να ικανοποιηθεί σεξουαλικά. Στο Eρζεμπέτ Mπατόρυ, μια διεφθαρμένη Oυγγαρέζα κόμισσα κάνει μπάνιο σε αίμα νεαρών παρθένων για να μείνει αιώνια νέα και όπου η σεξουαλική πράξη συμβολίζει το παιχνίδι της βίαιας υποταγής και της εξουσίας. Στην τέταρτη ιστορία, η αρχι-ιέρεια της διαστροφής Λουκρητία Bοργία, κάνει έρωτα με τον πατέρα της τον Πάπα, παρουσία του αδελφού της!!
Σκηνοθεσία: Walerian Borowczyk
Σενάριο: Walerian Borowczyk, Andre Pieyre de Mandiargues
Φωτογραφία: Bernard Daillencourt, Guy Durban, Noël Véry, Michel Zolat
Μοντάζ: Walerian Borowczyk
Μουσική: Maurice Leroux
Κοστούμια: Piet Bolscher
Ηθοποιοί: Paloma Picasso, Charlotte Alexandra, Florence Bellamy, Lorenzo Berinizi

ELBE

Είπα
Σε εσέν-ω
Λες
Με εμέν-εις
Σου μιλώ στον ενικό
Μου μιλάς στον ενικό
Σιωπώ και σιώπασες
Σκότωσα τον άλλον μέσα μου
Όπως σκότωσες τον ένα
Σκοτώνομαι αν σκοτωθείς
Αυτοκτονώντας με σκοτώνεις
Δεν είσαι πια εσύ, είσαι εγώ
Που δεν είμαι πια παρά εσύ
Μία κι ένας κάνουν ένα
Βραδιάζει μες στο λιοπύρι
Για να πνίξει καλύτερα το εξ αδιαιρέτου
Για να μας πνίξει και τους δυο
Σε μια φαρδιά κλίνη γαλανών υδάτων
Μεσημέρι βαθιά μελανό
Ξάστερε θάνατε
Επίσπευσε τη σκοτεινή ώρα
Στη χαμηλότερη κλεψύδρα
Αφάνισε την ευτυχία μας
Κάτω από το αχανές σεντόνι
Του χρόνου που πάλλεται και λάμπει
Μπροστά σ αυτό το σημείο που βρισκόμαστε
Γυμνοί και ενωμένοι
Συν-(κε)-χυμένοι
Κι ετούτο εντελώς απροκάλυπτα είναι
Το στενό κύτος μιας βάρκας
Που προσαράζει στον όροφο
Νησί της Έλβας