Μια συγχώνευση στοιχείων της ινδιάνικης και της ισπανικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Μνημεία μοναδικά και κάτοικοι με έμφυτη ζωντάνια, έτοιμοι να ξεχάσουν στη πρώτη ευκαιρία τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Ανεπανάληπτες δημιουργίες της φύσης..
μία όψη του νομίσματος...
Ζωγραφική....
Η
Μαγκνταλένα Κάρμεν Φρίντα Κάλο Καλντερόν (Frida Kahlo) γεννήθηκε στο Μεξικό (1907-1954). Υπήρξε μια απο τις σημαντικότερες γυναίκες- ζωγράφους. Ως προς την καλλιτεχνική της αξία αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αντρέ Μπρετόν την συμπεριέλαβε στο ρεύμα των υπερρεαλιστών, παρ' όλο που το έργο της δεν υπακούει πιστά στις αισθητικές αρχές αυτού του καλλιτεχνικού ρεύματος . Πέρασε μια πολυτάραχη και βασανισμένη ζωή και γι' αυτήν ενδεικτικοί είναι οι πίνακες της. Zωγράφιζε κυρίως αυτοπροσωπογραφίες και πίνακες μαγικού ρεαλισμού, όπου το πρόσωπο και η ιστορία της -η ιστορία του σώματός της- διαπλέκονται με φανταστικές εικόνες του Mεξικού, αλλά και των HΠA, χώρας που αποκαλούσε «Γκρινγκολάντια». Από την ταραγμένη αλλά και μακρόχρονη σχέση με τον μέντορα και σύζυγό της, Ντιέγκο Ριβέρα,
την παράνομη και αμφιλεγόμενη σχέση της με τον Λέον Τρότσκι, ως τους προκλητικούς, για την εποχή, ερωτικούς δεσμούς με άλλες γυναίκες, η Φρίντα Κάλο έζησε μια δύσκολη, ανυπότακτη και ασυμβίβαστη ζωή. Η έντονη πολιτική της συνείδηση, η καλλιτεχνική της παρουσία, και η στάση της ως γυναίκα είναι τα στοιχεία που επιτρέπουν στην ζωή και στην προσωπικότητα της να υπερβούν το κατώφλι του χρόνου.Στην ηλικία των έξι ετών η Φρίντα Κάλο έπαθε πολιομυελίτιδα, γεγονός που σημάδεψε την ζωή της αφού της προκάλεσε μια αναπηρία στο πόδι. Το Σεπτέμβριο του 1925 ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα επιδείνωσε την κατάσταση της υγείας της. Τη μοιραία στιγμή η ίδια επέβαινε, μαζί με έναν φίλο της, τον Αλεχάντρο Γκομέζ Αρίας, σε ένα λεωφορείο το οποίο συγκρούστηκε με ένα τραμ. Η Φρίντα Κάλο βρέθηκε μέσα στα συντρίμμια, λουσμένη στο αίμα και τη σκόνη, καρφωμένη πάνω σε μία μεταλλική ράβδο. Είχε πολλαπλά τραύματα στη σπονδυλική στήλη, στα πλευρά, στη λεκάνη και στον αυχένα. Το κάτω μέρος του δεξιού της ποδιού ήταν διαλυμένο κυριολεκτικά, ενώ το υπόλοιπο, σακατεμένο χρόνια πριν από την πολιομυελίτιδα είχε σπάσει σε αρκετά σημεία. Ένα μεταλλικό έλασμα είχε τρυπήσει τον αριστερό γοφό της και είχε βγει από τον κόλπο της, δημιουργώντας μια βαθιά πληγή στην κοιλιά και σβήνοντας κάθε ελπίδα ότι θα μπορέσει κάποτε να αποκτήσει παιδί.Η θεραπεία υπήρξε οδυνηρή και δαπανηρη. Η φυσική της αποκατάσταση περιελάμβανε την καθήλωσή της σε γύψο, ορθοπεδικές ζώνες, έκταση και πολύ συχνά επίπονες πειραματικές εγχειρήσεις. Η θλίψη και μελαγχολία της Φρίντα οφειλόταν στην αναγκαστική απομόνωση και την μοναξιά που προκαλούσε η σωματική της κατάσταση. Διέξοδος στην δύσκολη συνασθηματική κατάσταση αναζήτησε στη ζωγραφική.Μόλις η Φρίντα ήταν σε θέση να περπατήσει ξανά, επισκέφθηκε τον ήδη γνωστό
Ντιέγκο Ριβέρα για να της πει την άποψη του για έργα της. Ο Ντιέγκο γοητεύτηκε όχι μόνο από τους εντυπωσιακούς της πίνακες αλλά και από την προσωπικότητα της νεαρής καλλιτέχνιδας, την επιμονή, το πείσμα και την ομορφιά της. «Τότε δεν το ήξερα ακόμη, αλλά η συνάντηση με τη Φρίντα ήταν τελικά το πιο σημαντικό γεγονός στην ως τότε ζωή μου», εξομολογείται ο Ντιέγκο.Για τη Φρίντα, η ενθάρρυνση του Ντιέγκο έπαιξε μεγάλο ρόλο στην καλλιτεχνική της εξέλιξη. Ωστόσο, μετά από μία άσχημη τροπή που πήρε η σχέση τους, η Φρίντα τοποθετήθηκε απένατι στο παρελθόν της σχέσης τους μέσα από μια τελείως διαφορετική οπτική. Οι αποτυχημένες προσπάθειες να γίνει μητέρα, οι πολλαπλές επώδυνες εγχειρήσεις στη σπονδυλική στήλη και στα πόδια της, η σχέση του Ντιέγκο
με την αδελφή της, τα
ατυχήματα,οι αρρώστιες υπήρξαν σταθμοί στην ζωή της που σταδιακά την οδήγησαν στην απομόνωση, στη μοναξιά της, στη εσωστρέφεια, στον σωματικό και ψυχικό πόνο, που διοχέτευε σε όλους της τους πίνακες. Στα έργα της συχνά άγρια σκληρά, με έναν πρωτόγονο ρεαλισμό που σοκάρει αποτυπώνεται όλο το βάσανο του πόνου και η προσπάθειά της να ανακουφιστεί απ' αυτόν. Η Κάλο ζωγράφιζε την Κάλο.
Η ίδια ήταν ένα από τα αγαπημένα της μοντέλα. Αυτή η τάση της -το να ζωγραφίζει τον εαυτό της- ήταν μια απεγνωσμένη προσπάθεια αναζήτηση της ταυτότητας.
"I drank to drown my pain, but the damned pain learned how to swim, and now I am overwhelmed by this decent and good behavior." "I hope the end is joyful - and i hope never to come back"Frida Kahlo Ζωγραφίζω τον εαυτό μου επειδή είμαι τόσο συχνά μόνη και επειδή είμαι το αντικείμενο που γνωρίζω καλύτερα από οτιδήποτε άλλο. (...) Στη ζωή μου είχα δύο πολύ σοβαρά ατυχήματα. Το ένα ήταν όταν κάποιο όχημα πέρασε από πάνω μου. Το άλλο ήταν ο Ντιέγκο. Frida Kahlo
Η ταινία Frida σκηνοθετήθηκε από την Τζούλι Τέιμορ, σκηνοθέτις του Titus. Στην προσέγγιση της έδωσε προτεραιότητα στην απεικόνιση του περίπλοκου και πολλές φορές χαοτικού συνασθηματικού τοπίου της ηρωίδας. Απέφυσε το στερεότυπο της "βασανισμένης γυναίκας" και επικεντρώθηκε στην αίσθηση της ζωής, στην αναζήτηση της απόλαυση και της ηδονής, στο πάθος, τα πάθη και τον έρωτα.
Η Salma Hayek δηλώνει για την προσωπικότητα της ηρωίδας που υποδύθηκε: «Σίγουρα η Φρίντα Kάλο υπέφερε μεγάλο σωματικό και ψυχικό πόνο, αλλά το γεγονός ότι τον μετέφερε στον καμβά ήταν μια μορφή εξορκισμού. Tο έκανε με μια πολύ ιδιαίτερη αίσθηση χιούμορ. Δεν τη βλέπω σαν μια σκυθρωπή, λυπημένη γυναίκα και θα σας πω γιατί. Kατ' αρχάς, κανένας δεν ζωγραφίζει τον τελευταίο του πίνακα, ενώ γνωρίζει ότι πεθαίνει, δίνοντάς του τον τίτλο «Zήτω η ζωή». Σηκωνόταν το πρωί, περνούσε ώρες στολίζοντας τον εαυτό της για να πάει στην αγορά ή για να μείνει σπίτι να ζωγραφίσει. Aυτό το πνεύμα -να σηκώνεσαι και να μεταμορφώνεσαι σε κινητό έργο τέχνης- δεν μπορεί να ανήκει σε μια καταθλιπτική, σκοτεινή προσωπικότητα».
Μουσική....Lila Downs γεννημένη στην Οαχάκα του Νότιου Μεξικού από Ινδιάνα μητέρα της φυλής Mixtec και Αμερικανό πατέρα σκωτσέζικης καταγωγής, η Lila Downs έχει καταξιωθεί τα τελευταία χρόνια ως μια από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες παγκοσμίως.
Σπούδασε μουσική (συμπεριλαμβανομένης της όπερας και της τζαζ) στη Μιννεσότα και την Oαχάκα, γεγονός, που σε συνδυασμό με τα πλούσια φυσικά φωνητικά της προσόντα, την έχουν κάνει να εντυπωσιάζει σε ευρύτατη γκάμα ρεπερτορίου. Στο Μεξικό επικεντρώθηκε στις αρχαίες, αλλά και στις σύγχρονες μουσικές παραδόσεις των προγόνων της, οι οποίες αποτελούν τα βασικά νήματα στο πλούσιο και απόλυτα προσωπικό μουσικό της χαλί, το οποίο περιλαμβάνει κι επιρροές από την τζαζ, τα μπλοyζ και πλειάδα μουσικών παραδόσεων άλλων χωρών.
Τραγουδώντας στα ισπανικά, τα αγγλικά και σε διάφορες ινδιάνικες διαλέκτους, έχει εκσυγχρονίσει με μοναδικό τρόπο, σε κοινή πορεία πάντα με τον σύντροφό της στη μουσική και τη ζωή, Paul Cohen, κλασικά μεξικάνικα και λάτιν κομμάτια (“La Bamba”, “La Cucaracha”, “La Llorona”, “Quizas, Quizas”, “Besame Mucho”), ενώ αποδίδει και τις σπουδαίες δικές της συνθέσεις. Oι στίχοι είναι επηρεασμένοι από την παράδοση και τους σοφούς συμβολισμούς της και τα σύγχρονα προβλήματα των μειονοτήτων, με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια για τις λατινοαμερικάνες γυναίκες, να αποτελούν βασικά σημεία αναφοράς. Aυτό που χαρακτηρίζει τη Lila Downs είναι η εντυπωσιακή της εμφάνιση και σκηνική παρουσία (με παραδοσιακής έμπνευσης, πολύχρωμα ρούχα, πλειάδα κοσμημάτων και πλούσιες κοτσίδες) και η άκρως συναισθηματική ερμηνεία, με εντυπωσιακές εναλλαγές και μεταπηδήσεις οκτάβων. “Βουτηγμένο” στο συναίσθημα, το κορμί της πάλλεται, ως πλήρης ενσάρκωση του πνεύματος . Λογοτεχνία....
Octavio Paz
«το τραγούδι κρέμεται στη φωτιά της ημέρας...»
Μονόλογος
Κάτω απ' τις σπασμένες στήλεςανάμεσα στο κενό και στον ύπνο
δισχίζουν τις άγρυπνες ώρες μου
οι συλλαβές απ' το όνομά σου...
μτφ. Τάσος Δενέγρης
Πέτρα του ήλιου
Να πέφτω
να ξανάρχομαι, να με ονειρεύομαι
και να με ονειρεύονται
άλλα μάτια μελλοντικά, μια ζωή άλλη
άλλα σύννεφα, και να πεθαίνεις έναν άλλο θάνατο
αυτή η νύχτα μου αρκεί, κι αυτή η στιγμή
που δεν παύει ν' ανοίγεται και να μου αποκαλύπτει
πού ήμουνα, ποιος υπήρξα, πώς ονομάζεσαι
πώς εγώ ονομάζομαι..
μτφρ.: Γιώργος Μακρής
Οφθαλμαπάτη
Αν ο άνθρωπος είναι σκόνη
εκείνοι που βαδίζουν μέσα στην έρημο
είναι άνθρωποι
μτφρ.: Αντώνης Μακρυδημήτρης"Ποίηση και ερωτισμός γεννιούνται από τις αισθήσεις αλλά δεν σταματούν εκεί. Στην πορεία τους εφευρίσκουν φανταστικά σχήματα: ποιήματα και ιεροτελεστίες."Octavio Paz
Η διπλή φλόγα
Εξάντας, σελ. 14
"Για μας το σώμα υπάρχει. καθορίζει τη βαρύτητα και τα όρια της ύπαρξής μας. Μ' αυτό υποφέρουμε και απολαμβάνουμε... Το σώμα μας είμαστε εμείς οι ίδιοι..."
Octavio Paz
Ο Λαβύρινθος της μοναξιάς
Αλεξάνδρεια, σελ.52
"Ζούμε μαζί με τα υπόλοιπα όντα του πλανήτη μιαν αποφασιστική θανάσιμη συγκυρία, ορφανεμένοι από το παρελθόν μας και υποχρεωμένοι να επινοήσουμε το μέλλον μας. Η παγκόσμια ιστορία αποτελεί πλέον κονό καθήκον. Και ο δικός μας λαβύρινθος είναι πλέον λαβύρινθος όλων."
Octavio Paz
Ο Λαβύρινθος της μοναξιάς
Αλεξάνδρεια, σελ.233
"Ο Μπρετόν ή η ανταρσία, ο Καμί ή η εξέγερση. Ως άτομο αισθάνομαι πιο κοντα στην πρώτη, ως κοινωνικός άνθρωπος στη δεύτερη"
Octavio Paz
Οδοιπορικό
Εξάντας, σελ. 86
και Paco Ignacio Taibo II, Carlos Fuentes, Rulfo Juan ....... κλπ
Κινηματογράφος....
Η ιστορία του μεξικάνικου κινηματογράφου μάς γυρίζει πίσω στις αρχές τού 20ού αιώνα...
Το 1931 βρίσκεται στο Μεξικό o Sergei Mikhailovich Eisenstein. Με τη χρηματοδότηση του συγγραφέα Upton Sinclair αποφασίζει να βάλει μπροστά το μεγαλύτερο project του, το Que Viva Mexico. Με εκλεκτή παρέα (τους αριστερούς ζωγράφους Diego Riviera, David Alfaro Sequeiros και José Clemente Orozco) για οδηγούς, ο Eisenstein με το βοηθό του Grigori Alexandrov και τον οπερατέρ Edouard Tissé ξεκινάει ένα κινηματογραφικό ταξίδι 2 ½ μηνών στο Μεξικό. Τα γυρίσματα διακόπτονται (οικονομικοί λόγοι είναι η επίσημη δικαιολογία) πριν την ολοκλήρωσή τους, τα αρνητικά δεν καταλήγουν ποτέ στη Μόσχα όπως περίμενε ο (επανακάμψας εν τω μεταξύ) Αιζενστάιν για να προχωρήσει στο μοντάρισμα και το πιο μεγαλόπνοο σχέδιο του δημιουργού μοιάζει οριστικά χαμένο. Και όμως, μετά από διαπραγματεύσεις 40 περίπου χρόνων, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (όπου είχαν καταλήξει) επιστρέφει τα αρνητικά στον Alexandrov (το μόνο επιζώντα από τους τρεις), ο οποίος ακολουθώντας τις σημειώσεις του μεγάλου δημιουργού μοντάρει τα πλάνα και η "ταινία" κυκλοφορεί τελικά το 1979. Que Viva Mexico
Την περίοδο 1946-1960 ο Luis Buñuel εργάστηκε ως σκηνοθέτης στο Μεξικό. Αρχικά παρακινήθηκε να γυρίσει μία ταινία εκεί από τον παραγωγό Όσκαρ Ντάσινγκερς, υπό τον τίτλο Γκραν Καζινό. Ακολούθησαν άλλες 20 ταινίες, οι οποίες γυρίστηκαν ως επί το πλείστον με περιορισμένα μέσα, χαμηλές αμοιβές, στην ισπανική γλώσσα και σε μικρό χρόνο γυρισμάτων, περίπου είκοσι ημερών. Ο Μπουνιουέλ, ωθούμενος από οικονομική ανάγκη, εργάστηκε συχνά σε θέματα που ο ίδιος δεν είχε επιλέξει, ωστόσο όπως ο ίδιος παραδέχθηκε, ουδέποτε σκηνοθέτησε μία σκηνή αντίθετη με τις πεποιθήσεις του και την αισθητική του. H ταινία Λος Ολβιδάδος και πολλές από τις ταινίες που σκηνοθέτησε στο Μεξικό θεωρούνται σήμερα κλασικές, μεταξύ αυτών Εξολοθρευτής Άγγελος (1962), ο Σίμων της Ερήμου (1965) και η ταινία Ναζαρέν (1958)
Los OlvidadosEl Angel ExterminadorSimon Del Desierto
Marίa Novaro, Nτανσόν / Danzon Η ταινία, καταξιωμένη τόσο στο Μεξικό όσο και έξω από αυτό, πήρε το όνομά της από το ντανσόν, αυτόν τον ιδιαίτερο χορό με τα πολύ ακριβή βήματα, που προέρχεται από το γαλλικό αντικρυστό. Πρόκειται για χορό συγκρατημένο και μαζί γεμάτο λαγνεία, όπως ακριβώς και η μεξικάνικη σεξουαλικότητα. Το Ντανσόν μάς εξιστορεί τις περιπέτειες της Χούλια, μιας ώριμης γοητευτικής γυναίκας που γνωρίζει κάποιον επίσης ώριμο άνδρα, τον Καρμέλο, στο Σαλόν Κολόνια όπου πηγαίνει για να εκτονώσει το πάθος της για χορό. Εκείνος εξαφανίζεται και η Χούλια αρχίζει να τον ψάχνει στη Βερακρούς. Το ταξίδι της εξελίσσεται σε μια αναζήτηση ενός κόσμου αισθησιακού, τροπικού και γυναικείου, σε μια αναζήτηση του έρωτα και, φυσικά, του ίδιου της του εαυτού.
Η σκηνοθέτις της ταινίας, Marίa Novaro, γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1951. Σπούδασε σκηνοθεσία στο Πανεπιστημιακό Κέντρο Κινηματογραφικών Σπουδών. Μέσα από τις ταινίες της -Λόλα (Lola), Ντανσόν (Danzόn), Ο κήπος της Εδέμ (El jardin del Eden)-, οι οποίες έχουν γνωρίσει την ενθουσιώδη ανταπόκριση του κοινού, έχει καταξιωθεί ως μια από τις πιο δημιουργικές φωνές του μεξικανικού κινηματογράφου.
Rafael Montero, Συνταγές για να μένουν μαζί / Cilantro y Perejil Ελαφριά και διασκεδαστική κωμωδία που εξετάζει με χιούμορ και διεισδυτική ματιά τη ζωή του ζευγαριού στη δεκαετία του ενενήντα και τις συγκρούσεις της μεσοαστικής τάξης της εποχής μας. Αφού διέλυσαν το δεκαετή γάμο τους, ο Κάρλος και η Σουσάνα προσπαθούν μάταια να ερωτευθούν τρίτους. Τυχαία, μετά από πολλές περιπέτειες, ο Κάρλος συνειδητοποιεί πως χωρίς τη Σουσάνα είναι πολλά τα πράγματα που δεν μπορεί να κάνει, ανάμεσά τους να ξεχωρίσει τον κόλιαντρο από το μαϊντανό. Στο ρόλο του ψυχαναλυτή, ο γνωστός δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος Germάn Dehesa.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Rafael Montero, γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1953. Ύστερα από μια σύντομη περίοδο κατά την οποία ασχολήθηκε με ταινίες μικρού μήκους, το 1978 αποφοίτησε από το Πανεπιστημιακό Κέντρο Κινηματογραφικών Σπουδών. ’λλες του ταινίες είναι Αυτή η τόσο φοβερή κόλαση (El infierno tan temido), Αντίο Δαβίδ (Adiόs David), Το κόστος της ζωής (El costo de la vida), Δικαιοσύνη κανενός (Justicia de nadie), Ένας όμορφος τρόπος να πεθάνεις (Una buena forma de morir).
Eva Lόpez-Sάnchez, H κυρία της νύχτας / Dama de noche
Ο Μπρούνο, ένας άτυχος συγγραφέας, ανταποκρίνεται στο απεγνωσμένο κάλεσμα του μεγάλου του έρωτα, της Σοφίας, η οποία βρίσκεται στη Βερακρούς χωρίς να ξέρει τι να κάνει με το πτώμα του εραστή της που πέθανε από ανακοπή καρδιάς, όταν έκαναν έρωτα. Ο Μπρούνο προτείνει στη Σοφία να πετάξουν το πτώμα και έτσι αρχίζει η πτώση τους, που θα τους οδηγήσει αναπόφευκτα στο ίδιο το αδιέξοδο του θανάτου.
σκηνοθέτις της ταινίας, Eva Lόpez-Sanchez, γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1954. Είναι απόφοιτος του Κέντρου Κινηματογραφικής Kατάρτισης, ενώ έχει συμμετάσχει σε δουλειές σαν Το μυστικό της Ρομέλια (El secreto de Romelia) και το Μόνο με το ταίρι σου (Sόlo con tu pareja). Ταινίες της είναι η μικρού μήκους Απολεσθέντα αντικείμενα (Objetos perdidos) και η μεγάλου μήκους Η Κυρία της Νύχτας (Dama de noche).
Gerardo Lara, Ένας χρόνος χαμένος / Un ano perdido
Αυτή είναι η ιστορία δυο νέων γυναικών από την επαρχία, της Ματίλδε που θέλει να γίνει οδοντίατρος, και της Γιολάντα που φιλοδοξεί να γίνει τραγουδίστρια. Η ταινία παρακολουθεί τη ζωή τους από το 1976 και μετά, όταν και οι δυο έχουν να αντιμετωπίσουν την εξουσία του πατέρα, βιώνουν το πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση και μοιράζονται τα πρώτα σκιρτήματα της σεξουαλικότητάς τους, την αμφισβήτηση της εξουσίας, τη γνωριμία με τα ναρκωτικά και την πολιτική συνειδητοποίηση. Η ιστορία αυτή, μια ιστορία φιλίας και απελευθέρωσης, φθάνει ως τη δεκαετία του ενενήντα, όταν οι δυο τους ξαναβρίσκονται έχοντας πια κατακτήσει τα όνειρά τους: η Ματίλδε έχει γίνει οδοντίατρος και η Γιολάντα τραγουδίστρια.
Ο σκηνοθέτης γεννήθηκε στην Πολιτεία του Μεξικού. Το 1980 ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστημιακό Κέντρο Κινηματογραφικών Σπουδών. Στις ταινίες του, μικρού και μεσαίου μήκους, αξιοσημείωτη είναι η ατμόσφαιρα του περιθωρίου, της βίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Busi Cortes, Το φιδάκι / Serpientes y escaleras
Η ταινία ονομάστηκε έτσι από ένα παραδοσιακό μεξικανικό παιχνίδι τύχης. Σε ένα ταμπλό με εκατό τετραγωνάκια, συνδεόμενα μεταξύ τους με φίδια (που σε γυρίζουν πίσω) και σκάλες (που σε βοηθούν να προσεγγίσεις το τέρμα), οι παίκτες, προχωρώντας και υπαναχωρώντας, επιδιώκουν να φτάσουν στο τετραγωνάκι εκατό. Οι δυο πρωταγωνίστριες της ταινίας, που ανήκουν στην πλούσια τάξη της δεκαετίας του πενήντα, κινούνται στην ιστορία σαν σε ένα τέτοιο παιχνίδι: κάνουν βήματα μπροστά και πίσω, κυνηγούν τον έρωτα, το χάνουν, το βρίσκουν, γίνονται θύματα και θύτες. Μέσα απ' αυτή τη διαδικασία ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους και γνωρίζουν καλύτερα τον κόσμο των ανδρών. Στο τέλος και οι δυο τους κερδίζουν στο παιχνίδι της ζωής, σπάζοντας τα δεσμά τους, αποκαθιστώντας τις φιλίες τους και τη δυνατότητα να αρχίσουν μια νέα παρτίδα.
H σκηνοθέτης γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1950. Αφού αποφοίτησε από το Πανεπιστημιακό Κέντρο Κινηματογραφικών Σπουδών, έκανε το ντεμπούτο της με την ταινία μεγάλου μήκους Το μυστικό της Ρομέλια (El secreto de Romelia). Αργότερα γύρισε τις ταινίες Tο Φιδάκι (Serpientes y Escaleras) και Ας είναι (Dejalo ser) Και η άλλη όψη...
Η κοιλάδα του θανάτου, ντοκιμαντέρ του Σωτήρη Δανέζη: Το ντοκιμαντέρ εστιάζει στο μακρύ και δύσκολο ταξίδι των χιλιάδων, στην πλειοψηφία τους, Μεξικανών που περπατούν 80 χιλιόμετρα στην έρημο, με σκοπό να βρουν δουλειά στις Ηνωμένες Πολιτείες και να ζήσουν το αμερικανικό «όνειρο». Σχεδόν 4.000 άνθρωποι περνούν καθημερινά τα συρματοπλέγματα και βαδίζουν επί τρεις μέρες κάτω από ακραίες θερμοκρασίες και αντίξοοες συνθήκες για να φθάσουν στην κοντινότερη αμερικανική πόλη. Το συνεργείο της Εμπόλεμης Ζώνης, συνάντησε εκατοντάδες λαθρομετανάστες στο Αλτάρ και τη συνοριακή πόλη Σάσαμπε του Μεξικού και κατέγραψε συγκλονιστικές εικόνες από την προετοιμασία και βήμα-βήμα την διαδρομή που ακολουθούν.
Το ντοκιμαντέρ «Η Κοιλάδα του Θανάτου» φέρνει στο φως την επιχείρηση που έχει στηθεί από τους δουλέμπορους-μαφιόζους που αποκομίζουν χιλιάδες δολάρια προκειμένου να οδηγήσουν στους φτωχούς μεξικάνους μέσα από την έρημο. Οι άνθρωποι που γνωρίζουν τα μυστικά μονοπάτια, αποκαλούνται «κογιότ». Ένας από αυτούς, αποκαλύπτει στο ντοκιμαντέρ τα μυστικά του κυκλώματος και το πως κατάφερε μέχρι σήμερα να ξεγελάσει την αμερικανική αστυνομία διασχίζοντας με μικρές ομάδες λαθρομεταναστών τα σύνορα επτά φορές.
Στη συνέχεια, ο Σωτήρης Δανέζης επιστρέφει στις ΗΠΑ όπου οι αρχές προσπαθούν με αστυνομικά μέτρα να περιορίσουν το φαινόμενο. Ένα από αυτά είναι η κατασκευή ενός ειδικού φράχτη κατά μήκος των αστικών περιοχών των συνόρων ο οποίος αναγκάζει τους επίδοξους λαθρομετανάστες να διασχίσουν την έρημο. Το αποτέλεσμα είναι η περιοχή κοντά στην Τουσόν της Αριζόνα να μετατραπεί, τα τελευταία επτά χρόνια, σε μια «Κοιλάδα Θανάτου» για περισσότερους από 2.000 ανθρώπους που χάνουν τη ζωή τους από την αφυδάτωση, την ηλίαση και την υποθερμία.
Όσοι επιζήσουν έρχονται αντιμέτωποι με τους αμερικανούς συνοριοφύλακες αλλά και ομάδες πολιτών που έρχονται από κάθε γωνιά των ΗΠΑ για να περιφρουρήσουν εθελοντικά τα σύνορα υποστηρίζοντας ότι η χώρα δέχεται εισβολή ακόμη και από τρομοκράτες της Αλ Κάιντα...
Στο ντοκιμαντέρ, παρουσιάζεται η δράση της πιο σημαντικής τέτοιας ομάδας με την ονομασία «Minute Men Project». Πρόκειται για δεκάδες πρώην στρατιωτικούς και αστυνομικούς, επιχειρηματίες και δικηγόρους, κυρίως συνταξιούχους που φυλούν σκοπιές και αναφέρουν στην αστυνομία κάθε κίνηση των λαθρομεταναστών που εντοπίζουν.
Τα μέλη της οργάνωσης δεν κρύβουν τα όπλα τους, υποστηρίζουν ότι είναι ευαισθητοποιημένοι πολίτες που αγαπούν την πατρίδα τους και δηλώνουν απροκάλυπτα την επιθυμία να αναπτυχθεί στρατός στην περιοχή και να υψωθεί ένα τείχος ανάμεσα στο Μεξικό και τις ΗΠΑ.
Την ώρα που οι «Minutemen» αποκαλύπτονται κάποιοι από αυτούς εντοπίζουν μια ομάδα λαθρομεταναστών και καλούν την αστυνομία που σπεύδει με ελικόπτερα για να τους συλλάβει μπροστά στο φακό της Εμπόλεμης Ζώνης.
Καθημερινά, οι αμερικανικές αρχές εντοπίζονται και απελαύνονται στο Μεξικό περισσότεροι από 800 λαθρομετανάστες. Στις ΗΠΑ, ζουν παράνομα σχεδόν 6.000.000 Μεξικανοί. Το 75% από αυτούς έχουν εισέλθει στη χώρα διασχίζοντας τα σύνορα.
http://www.time.com/time/covers/1101010611/Αφιέρωμα του περιοδικού Time με θέμα την παράνομη μετανάστευση στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού.
Μεξικό-Χουάρες, η πόλη των νεκρών γυναικών
ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου
Το 1994, ξεκίνησε στην πόλη Χουάρες του Μεξικού μια μυστηριώδης σειρά δολοφονιών. Μέχρι σήμερα, περίπου 500 νεαρές και όμορφες γυναίκες έχουν βρεθεί άγρια δολοφονημένες, βιασμένες, στραγγαλισμένες, κατακρεουργημένες, πεταμένες στην έρημο... Οι δολοφονίες, που παραμένουν ανεξιχνίαστες και συνεχίζονται, ξεκίνησαν ταυτόχρονα με την εφαρμογή στην περιοχή της Βορειοαμερικανικής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA). Τότε εγκαταστάθηκαν στη Χουάρες πολλά εργοστάσια μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών. Και εκατοντάδες μετανάστες από όλο το Μεξικό άρχισαν να συρρέουν στην πόλη αναζητώντας μια θέση στον ήλιο της ελεύθερης αγοράς. Σήμερα, σχεδόν οι μισοί κάτοικοι ζουν σε παράγκες, χωρίς νερό και ηλεκτρικό. Ταυτόχρονα, η πόλη είναι ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διακίνησης κοκαΐνης στην υφήλιο. Κι οι Αρχές της δείχνουν να ελέγχονται περισσότερο από το καρτέλ της κόκας παρά από οποιονδήποτε άλλον. Το ντοκιμαντέρ ενώνει τα κομμάτια του παζλ των δολοφονιών και της ατιμωρησίας, και εμφανίζει με τον πλέον τραγικό τρόπο τις ακραίες και ανομολόγητες συνέπειες της παγκοσμιοποίησης των αγορών.
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΟΑΧΑΚΑΑπό τον Ιούλιο έως το Νοέμβριο του 2006, οι δάσκαλοι και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της επαρχίας της Οαχάκα εξεγέρθηκαν ενάντια στο διεφθαρμένο πολιτικάντη και εγκληματία διοικητή Ulises Ruiz Ortiz, ο οποίος είχε διατάξει την καταστολή του κινήματος των καθηγητών που βρίσκονταν σε απεργία. Κατέλαβαν το κέντρο της πρωτεύουσας, απέκλεισαν πολυάριθμα διοικητικά κτίρια, και περικύκλωσαν τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και την τηλεόραση. Για να προστατευτούν από τις επιθέσεις των ταγμάτων θανάτου και του ιππικού που έστειλε εναντίον τους ο διοικητής, ύψωσαν εκατοντάδες οδοφράγματα. Πολυάριθμες κοινωνικές, μορφωτικές, και πολιτικές οργανώσεις δημιούργησαν τη Λαϊκή Συνέλευση της Οαχάκα (APPO). Η Συνέλευση αυτή αποφάσισε να μην αναγνωρίζει στο εξής την ντόπια εξουσία. Απαίτησε την παραίτηση του διοικητή και το ριζοσπαστικό μετασχηματισμό των δομών της εξουσίας και των συνθηκών της ζωής των ανθρώπων. Αυτή η αμφισβήτηση του θεσμικού πολιτικού παιχνιδιού, τρομοκράτησε την τοπική εξουσία. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αφού πρώτα προσπάθησε να διαιρέσει το κίνημα με το να διαπραγματεύεται ξεχωριστά με τους διάφορους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των εκπαιδευτικών, επέλεξε, τελικά, να καταστείλει βίαια το λαϊκό κίνημα. Στις 29 Οκτωβρίου, 4.000 αστυνομικοί της ομοσπονδιακής αστυνομίας κατέλαβαν το κέντρο της πόλης της Οαχάκα. Στις 2 Νοεμβρίου, οι δυνάμεις καταστολής προσπάθησαν να καταστρέψουν τα οδοφράγματα που προστάτευαν το Πανεπιστήμιο και να εισβάλλουν σ’ αυτό. Μετά από 7 ώρες συγκρούσεων, οι αστυνομικοί υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν μπροστά στην αντίσταση των φοιτητών και του πληθυσμού που έσπευσε να τους βοηθήσει. Στις 25 Νοεμβρίου, μία μεγάλη διαδήλωση καταστάλθηκε άγρια και δεκάδες ανθρώπων συνελήφθησαν, χτυπήθηκαν, βασανίστηκαν, απειλήθηκαν με θάνατο και/ή στάλθηκαν σε κέντρα κράτησης πέρα από τα όρια της επαρχίας. Αγωνιστές και εκπρόσωποι της APPO συνελήφθησαν και κλείστηκαν στη φυλακή. Αλλά η νίκη του διοικητή της επαρχίας και των δυνάμεων καταστολής ήταν πρόσκαιρη. Το πρώτο συνέδριο της APPO από το οποίο διεξήχθη στις 10, 11 και 12 Νοεμβρίου, επέτρεψε στο λαό να κάνει ένα άλμα προς τα εμπρός. Η ψήφιση ενός συμβουλίου της επαρχίας που αποτελείται από 260 εκπροσώπους που εκλέχθηκαν από τους συλλόγους, τα συνδικάτα τα κόμματα, αλλά επίσης και από τις συνοικίες και τα οδοφράγματα, έδωσε τις εγγυήσεις για να μη διαλυθεί η Συνέλευση. Οι ινδιάνικες κοινότητες, λοιπόν, αποφάσισαν να εισέλθουν στην και να μεταφέρουν εκεί την τακτική τους του «να διοικείς υπακούοντας». Μετά τις μέρες της κρατικής τρομοκρατίας που ακολούθησαν τις 25 Νοεμβρίου, το λαϊκό κίνημα προσπαθεί να διατηρήσει τώρα τις δυνάμεις του και εξακολουθεί να διατυπώνει τα αιτήματά του....
Δημοσιεύτηκε στα www.anarkismo.net http://athens.indymedia.org/topics.php3?lang=el&topic=6&n_lang=0
«Ενώ θα μπορούσα να τα έχω όλα για να μην έχω τίποτα, αποφάσισα να μην έχω τίποτα για να τα έχω όλα» Subcomandante Marcos
Η εξέγερσηΤο κίνημα των Ζαπατίστας (Ejercito Zapatista de Liberacion Nacional EZLN -Στρατός των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση) ξεκίνησε την δράση του το 1994. Ιθαγενείς στην πλειοψηφία τους, αλλά και λευκοί και μιγάδες, εξεγέρθηκαν και δημιούργησαν τον Στρατό των Ζαπατίστας.
Η εξέγερση ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου του 1994 όταν κατέλαβαν την πρωτεύουσα του ομόσπονδου μεξικανικού κρατιδίου Τσιάπας το Σαν Κριστόμπαλ δε λας Κάσας. Σταδιακά η εξέγερση επεκτάθηκε και σε άλλες πολιτείες στο νότιο Μεξικό. Οι Ζαπατίστας ζητούν για λογαριασμό των ιθαγενών Ινδιάνων να ζήσουν ελεύθεροι χωρίς διώξεις, γη για να καλλιεργήσουν και να πάψουν να αποτελούν το περιθώριο της μεξικανικής κοινωνίας. Ο ρατσισμός, η γενικευμένη μιζέρια και η έλλειψη στοιχειωδών συνθηκών διαβίωσης αλλά πάνω από όλα η πείνα είναι οι αιτίες που όπλισαν το χέρι των ιθαγενών αγροτών που απαρτίζουν τον Στρατό των Ζαπατίστας (ΕΖLN).
O Mάρκος
Εκπρόσωπος και οργανωτής του κινήματος είναι ο
Subcomandante Marcos. Ο «υποδιοικητής» όπως αυτοαποκαλείται, (αφού διοικητής κατά τον Μάρκος είναι ο λαός), δεν γεννήθηκε στη ζούγκλα αλλά ξέρει να την εκπροσωπεί με χιούμορ, να την εκφράζει και να την ενθουσιάζει. Ο ίδιος έχει πανεπιστημιακή μόρφωση και επαναστατική εμπειρία, και δηλώνει πως ο αγώνας του είναι αγώνας για όλους τους φτωχούς του Μεξικού. Είναι αγώνας για να ζει ο λαός με ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Έχει γράψει αμέτρητα πολιτικά κείμενα όπου τεκμηριώνει την ιστορική αναγκαιότητα για κοινωνική δικαιοσύνη που εκφράζει το κίνημα των ιθαγενών. Στα τέλη του 2004 πρότεινε στον Τάιμπο ΙΙ να γράψουν μαζί, με τέσσερα χέρια, το αστυνομικό μυθιστόρημα "Από τα βουνά του Νοτιοανατολικού Μεξικού". Με πρωτότυπο τρόπο περιγράφει τη διεφθαρμένη πολιτική που κυριαρχεί στο Μεξικό.
Τίτλοι στη βάση ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ:
Οι Ζαπατίστας είναι ίσως το μοναδικό αντάρτικο κίνημα στη Λατινική Αμερική το οποίο πολεμάει με τη δύναμη του λόγου περισσότερο παρα των όπλων. Ο Μάρκος άριστος γνώστης της δύναμης των μέσων μαζικής ενημέρωσης τα χρησιμοποίησε για να κάνει γνωστά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τα αιτήματα των Ζαπατίστας σε όλο τον κόσμο και να κερδίσει την συμπάθεια εκατομμυρίων ανθρώπων.
Αποφεύγει την ξύλινη γλώσσα της αριστεράς και δανείζεται εκφραστικά μέσα των ιθαγενών αλλά και ποιήματα και στίχους τραγουδιών δημιουργώντας έναν λόγο πρωτότυπο. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να γνωστοποιήσει σε όλον τον κόσμο τα άιτήματα του κινήματος. Στο λόγο του είναι συγκινητικός, ρομαντικός, χιουμορίστας, και μάλιστα έχει εκδόσει βιβλία και περιοδικά. Έχει δώσει συνεντεύξεις σε εφημερίδες, τηλεοπτικά δίκτυα, ραδιόφωνα και έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς στη Λατινική Αμερική.
Το καθεστώς στο Μεξικό στην προσπάθεια του να πλήξει το κύρος του Μάρκος έδωσε στην δημοσιότητα τα στοιχεία του, λέγοντας μάλιστα πως δεν είναι ιθαγενής και πως δεν τους εκπροσωπεί. Τον Φεβρουάριο του 1995 αποκαλύφθηκε πως πρόκειται για τον
Ραφαέλ Σεμπαστιάν Γκιγιέν Βισέντε που γεννήθηκε το 1957 στο Ταμπίκο, μια παράκτια πόλη στον κόλπο του Μεξικού, στην πολιτεία Ταμαουλίπας με σπουδές φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο UNAM, ο οποίος μάλιστα ακολουθούσε ακαδημαϊκή καριέρα όταν αποφάσισε να ενταχθεί στο αντάρτικο.
Ο ίδιος είχε πει για τον εαυτό του. Ο Μάρκος είναι όλες οι καταπιεσμένες μειονότητες που αντιστέκονται, εκρήγνυνται και λένε "Φθάνει πια!". Όλες οι μειονότητες την ώρα που πρέπει να μιλήσουν, και όλες οι πλειονότητες την ώρα που πρέπει να σωπάσουν και να υπομείνουν. Όλοι οι αποκλεισμένοι που αναζητούν ένα λόγο, το λόγο τους, αυτό που ξαναδίνει την πλειοψηφία στους αιώνια διασπασμένους, εμάς. Ό,τι ενοχλεί την εξουσία και τις καθησυχασμένες συνειδήσεις, αυτό είναι ο Μάρκος...
Αναδιανομή της γης
Οι Ζαπατίστας ζητούν επίσης αγροτική μεταρύθμιση με ανακατανομή της γης και κάποια μορφή αυτονομίας των ιθαγενών. Το κίνημα των Ζαπατίστας δεν είναι πολιτικό κόμμα. Αντίθετα έχει προτείνει τη συγκρότηση μιας μεταβατικής κυβέρνησης στην πολιτεία της Τσιάπας με τη συμμετοχή όλων των μη κυβερνητικών μαζικών συλλόγων και τοπικών ομάδων. Αυτη η επαναστατική κυβέρνηση έχει ήδη συγκροτηθεί και σε αυτην συμμετέχουν εκπρόσωποι των συλλογικών οργανώσεων των ιθαγενών.
Ταυτόχρονα, περίπου 38 δημαρχίες από τα ορεινά της Τσιάπας που συμμετέχουν και αποτελούν τη βάση της επαναστατικής κυβέρνησης διοικούμενες από υποστηρικτές των ανταρτών έχουν προχωρήσει ήδη σε κατάληψη και αναδιανομή της γης.
Εκπαίδευση
Όλες οι ινδιάνικες φυλές, 57 συνολικά, που μιλούν 92 διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους, έχουν τα ίδια αιτήματα. Αναγνώριση της ιδιαιτερότητας τους, γη, τροφή, υγεία και εκπαίδευση. Στο Μεξικό το ποσοστό αναλφαβητισμού είναι 10,46%, αλλά στις κοινότητες των Ινδιάνων ξεπερνάει το 50%. Μάλιστα, το 75% των παιδιών των Ινδιάνων δεν τελειώνουν ούτε καν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Το 86% πεθαίνει από απλές εντερικές διαταραχές, ενώ το 60% υποσιτίζεται.
Από τα 100 εκατομμύρια του πληθυσμού το 43% ζεί κάτω από το όριο της φτώχειας, ποσοστό που αφορά κυρίως τους Ινδιάνους. Στην Τσιάπας μάλιστα οι ανισότητες υπήρξαν ακόμη πιο έντονες από ότι στο υπόλοιπο Μεξικό. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ότι μεγάλοι γαιοκτήμονες κατέχουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις οποίες δουλεύουν οι ιθαγενείς. Πριν από λίγες δεκαετίες ακόμη δεν επιτρεπόταν οι ιθαγενείς να περπατάνε στα πεζοδρόμια!
http://www.americalatina.gr/php/articles.php?lng=gr&pg=42"Δεν είναι τόσο ότι οι ζαπατίστας επινόησαν μια νέα πολιτική της αντίστασης όσο ότι είναι αυτοί που αρθρώνουν με τον πλέον θαυμαστό τρόπο τη νέα αυτή πολιτική που αναβλύζει από παντού. Ναι, πρόκειται για μια νέα πολιτική όχι μόνον αντίστασης, αλλά και εξέγερσης. Και συνάμα μια νέα μορφή πολιτικής εκπροσώπησης που λέει "όχι εκπροσώπηση -εμείς οι ίδιοι θα αποφασίσουμε και θα πράξουμε".
"Είμαστε μία ερώτηση, ένα πείραμα, μία κραυγή, μία πρόκληση. Δεν έχουμε ανάγκη από ορισμό, απορρίπτουμε κάθε ορισμό γιατί είμαστε η αντιταυτοτική δύναμη του δημιουργικού πράττειν και δεν επιδεχόμαστε κανέναν ορισμό. Αν θέλετε, ονομάστε μας πλήθος~ ακόμα καλύτερα, ονομάστε μας εργατική τάξη, όμως οποιαδήποτε προσπάθεια ορισμού έχει νόημα μόνο αν σπάσουμε τον ορισμό αυτό. Είμαστε ετερογενείς, είμαστε ασύμφωνοι, είμαστε η επιβεβαίωση των εαυτών μας, η άρνηση του αλλότριου προσδιορισμού της ζωής μας. Είμαστε, επομένως, η κριτική της αντιπροσώπευσης, η κριτική της κάθετης οργάνωσης και οποιασδήποτε μορφής οργάνωσης που αναλαμβάνει την ευθύνη για τις ζωές μας χωρίς εμάς. Ακούστε τις φωνές των Ζαπατίστας, των απεργών της Αργεντινής, των ιθαγενών στη Βολιβία, των ανθρώπων στα κοινωνικά κέντρα της Ιταλίας: το υποκείμενο που συνεχώς χρησιμοποιούν όταν μιλούν για τον αγώνα τους είναι "εμείς". Και πρόκειται για μια κατηγορία που εμπεριέχει πραγματική δύναμη. "
John Holloway
Η Αυγή, 22/02/2007"Σίγουρα σήμερα ξαναρχίζουμε να μιλάμε για επανάσταση. Ολοι αναρωτιόμαστε για ποιους λόγους, μετά από μια τόσο μακρά περίοδο καταπίεσης και καπιταλιστικής πρωτοβουλίας, η αναγκαιότητα να μιλήσουμε και να δράσουμε για ένα ριζικό μετασχηματισμό της παρούσας τάξης πραγμάτων αναδύεται με τόση δύναμη. Είναι σαφές ότι η πολιτική ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ και οι δυσκολίες που προέκυψαν άσκησαν μια σημαντική επίδραση σε αυτή τη μετάβαση. Ωστόσο, είναι πάντα η υποκειμενικότητα, η ωρίμανσή της και τα πάθη της αυτά που καθορίζουν τους χρόνους της πολιτικής δράσης. Ο ζαπατισμός βάδισε μέσα σε αυτή τη νέα και παράξενη ορθολογικότητα, τροφοδότησε αυτή τη βιοπολιτική μιας επαναστατικής πρακτικής."