Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων τού Tim Burton

Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας παιδικής λογοτεχνίας, είναι η νέα ταινία του Tim Burton που θα προβληθεί τον Μάρτιο του 2010 και στην οποία πρωταγωνιστούν η Helena Bonham Carter και ο Johnny Depp. Ο σκηνοθέτης μεταπλάθει μια νέα ιστορία στην οποία η Αλίκη επιστρέφει στη Χώρα των Θαυμάτων, έφηβη πια, αρκετά χρόνια μετά τον αφηγηματικό χρόνο του μυθιστορήματος τού Λιούις Κάρολ . Η ταινία έχει ψηφιακή επεξεργασία πραγματικών ηθοποιών που δημιούργησαν τους «παράξενους» κατοίκους της Χώρας των Θαυμάτων.

Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», ένα από τα πλέον αγαπημένα παραμύθια μικρών και μεγάλων σ' όλο τον κόσμο, γράφτηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από τον Άγγλο συγγραφέα και μαθηματικό Λιούις Κάρολ, κατά κόσμον Τσαρλς Λούντβιντζ Ντόντγκσον. Στο κλασσικό αυτό βιβλίο, ο συγγραφέας σατιρίσει και καυτηριάσει τον τρόπο ζωής της εποχής του, ενώ μεταφέρει και την αγωνία των παιδιών για τον κόσμο που τους φτιάχνουν οι μεγάλοι. Η Αλίκη, εκπρόσωπος της παιδικής αφέλειας και ανησυχίας, κουβαλά όλα τα ερωτήματα, τις αγωνίες και τα μυστήρια της εποχής της, η οποία μετά την πτώση της σε μία λαγότρυπα, περιπλανιέται σε ένα φανταστικό κόσμο. Έχοντας αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης ανάλυσης, η συνήθης ερμηνεία του έργου αναγνωρίζει την Αλίκη ως εκπρόσωπο της καταπιεσμένης παιδικής ηλικίας κατά τη Βικτωριανή εποχή.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μία αυτοσχέδια ιστορία, που έπλασε ο Ντόντγκσον το 1862, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με πλοίο στον Τάμεση. Συνταξίδευε με τρία αδερφάκια, τη 13χρονη Λορίνα Σαρλότ Λίντελ, τη 10χρονη Άλις (Αλίκη) Πλέζανς Λίντελ και την 8χρονη Εντίθ Μέρι Λίντελ, που έδειχναν να πλήττουν. Θέλοντας, λοιπόν, να διασκεδάσει την ανία τους, προθυμοποιήθηκε να τους πει μία ιστορία. Κεντρικό πρόσωπο ήταν ένα κοριτσάκι, ονόματι Αλίκη, που βαριόταν κι έψαχνε για μια περιπέτεια. Ονειροπολώντας, ταξίδεψε σ' έναν τόπο, όπου κουνέλια έτρεχαν πιεσμένα από το χρόνο, αόρατοι γάτοι έκαναν μαγικά, μπισκότα και μανιτάρια άλλαζαν τις διαστάσεις του ανθρώπου και η Ντάμα Κούπα της τράπουλας έκοβε τα κεφάλια των υπηκόων της.

Τα κορίτσια ξετρελάθηκαν από την υπόθεση και η μικρή Άλις ζήτησε από τον Ντόγκσον να της γράψει την ιστορία. Της έδωσε το χειρόγραφο το Φεβρουάριο του 1863, με τίτλο «Οι περιπέτειες της Αλίκης κάτω από τη Γη». Αυτό το πρωτότυπο καταστράφηκε, πιθανότατα, από τον ίδιο τον Ντόγκσον, όταν ετοίμασε ένα πιο επιμελημένο αντίγραφο και το χάρισε στην Άλις ως χριστουγεννιάτικο δώρο, στις 26 Νοεμβρίου 1864.

Ένα αντίγραφο του βιβλίου έδωσε και στον φίλο και μέντορά του Τζορτζ ΜακΝτόναλντ, ο οποίος τον συμβούλευσε να το εκδώσει, όπως κι έκανε, αφού προηγουμένως το εμπλούτισε με μερικές ακόμα περιπέτειες. Η πρώτη έκδοση του βιβλίου κυκλοφόρησε στις 2 Αυγούστου του 1865, με τίτλο «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων»
Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο για πρώτη φορά το 1903 και από τότε καταγράφονται αρκετές ανάλογες ταινίες ή τηλεοπτικές παραγωγές, μεταξύ αυτών:

• (1903) Alice in Wonderland - Ταινία της Cecil M. Hepworth, μέρη της οποίας δεν διασώζονται σήμερα.
• (1933) Alice in Wonderland - Κινηματογραφική ταινία, της εταιρείας παραγωγής Paramount Pictures.
• (1951) Alice in Wonderland - Παραγωγή κινουμένων σχεδίων της Walt Disney.
• (1966) Alice in Wonderland - Τηλεοπτική μεταφορά του έργου σε σκηνοθεσία του Alex Lovy.
• (1966) Alice of Wonderland in Paris - Ταινία κινουμένων σχεδίων.
• (1972) Alice's Adventures in Wonderland - Κινηματογραφική ταινία σε σκηνοθεσία του William Sterling.
• (1983) Fushigi no Kuni no Arisu - Anime ιαπωνική τηλεοπτική σειρά.
• (1985) Alice in Wonderland - Τηλεοπτική μεταφορά σε σκηνοθεσία του Harry Harris.
• (1988) Alice - Ελεύθερη διασκευή του έργου για τον κινηματογράφο από τον Jan Švankmajer.
• (1999) Alice in Wonderland - Τηλεοπτική ταινία σε σκηνοθεσία του Nick Willing, με πρωταγωνιστές τους Μπεν Κίνγκσλεϊ, Γούπι Γκόλντμπεργκ, Κρίστοφερ Λόιντ και Πήτερ Ούστινοφ.

That’s the living...

Are you aching for the blade
That’s o.k.
Were insured
Are you aching for the grave
That’s o.k.
Were insured

Were getting away with it
All messed up
Getting away with it
All messed up
That’s the living

Daniel’s saving grace
She’s out in deep water
Hope he’s a good swimmer

Daniel plays his ace
Deep inside his temple
He knows how to surf her

Were getting away with it
All messed up
Getting away with it
All messed up
That’s the living

Daniel drinks his weight
Drinks like richard burton
Dance like john travolta, now.

Daniel’s saving grace
He was all but drowning
Now they live like dolphins

Getting away with it
All messed up
Getting away with it
All messed up
That’s the living
Getting away with it
Getting away with it
Getting away with it
That’s the living
That’s the living

Στα πλούσια περιβόλια σας βασιλικός και κρίνοι ματαίως ανθίζουν, Α. Κάλβος

Την αρχική προέλευση του Βασιλικού την βρίσκουμε στην Ινδία. Πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και στην Αφρική, ενώ στην Ελλάδα τον έφερε, μαζί με άλλα φυτά, ο Μέγας Αλέξανδρος μετά από την εκστρατεία του στις Ινδίες. Στην Βρετανία άρχισε να καλλιεργείται από τον 16ο αιώνα.

Η ινδική ονομασία του βασιλικού είναι Τούλσι, Thulsi, πρόκειται για μια νύμφη της ινδουιστικής μυθολογίας, που μεταμορφώθηκε σε θάμνο για να ξεφύγει από έναν ερωτευμένο θεό της Απω Ανατολής.

Στην εποχήμας, στην Ινδία, ο βασιλικός θεωρείται το ιερό φυτό του θεού Βίσνου και του Κρίσνα. Ένα κλαράκι του αφήνεται μέσα στα ρούχα του νεκρού για να εξασφαλίσει την είσοδό του στον Κόσμο των Νεκρών.

Η λέξη Tulsi σημαίνει «το απαράμιλλο», «το ασύγκριτο» και τις θεραπευτικές του ιδιότητες τις αναγνώρισαν πριν από αιώνες οι rishis (σοφοί). Αυτοί ήταν που το ανήγαγαν τόσο πολύ στη συνείδηση των Ινδών. Πολύ σημαντικό είναι ότι το Tulsi λειτουργεί ως προσαρμογέας: προσφέρει δηλαδή προστασία από τα αποτελέσματα του στρες, ενισχύοντας τις φυσικές άμυνες του οργανισμού στις προκλήσεις του περιβάλλοντος.

Τα αρχαία Βεδικά κείμενα έχουν πολλές αναφορές στο Tulsi. Μας λένε πως ο Brahma κατοικεί στις ρίζες του, ο Vishnu στον κορμό και στα φύλλα και ο Shiva στις ανθισμένες κορυφές. Σύμφωνα με ορισμένους μύθους το Tulsi είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το Vishnu, ο οποίος του είχε προτίμηση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που δύο από τις τρεις ποικιλίες του βοτάνου είναι γνωστές ως Krishna tulsi και Rama tulsi. (Ο Krishna και ο Rama είναι οι ανθρώπινες μετενσαρκώσεις του Vishnu). Η τρίτη ποικιλία, η Vana tulsi έχει πάρει την ονομασία της από το ιερό δάσος στο οποίο, θεωρητικά, ζούσε ο Krishna.

Οι γυναίκες σε όλη την Ινδία τιμούν το Tulsi (ή tulsi-devi, όπως το λένε) σαν τη μετενσάρκωση της Μητέρας Θεάς. Ορισμένες πραγματοποιούν μια καθημερινή τελετουργία (puja) που περιλαμβάνει προσευχή και υμνητική δοξολογία στη Θεά, την ώρα που ρίχνουν αγιασμένο νερό στο φυτό. Παρακαλούν το βότανο να ανοίξει τη καρδιά και το μυαλό τους, αυξάνοντας την prana (ζωτική ενέργεια) και να καλλιεργήσει την ανώτερη αγάπη, την πίστη, την αφοσίωση, τη συμπόνια και την καθαρότητα. Μέσα από την puja, η Θεά πιστεύεται ότι καθαρίζει την αύρα και προσφέρει θεϊκή προστασία.

Πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια ο βασιλικός εξαπλώθηκε από την Ινδία σε άλλα μέρη του κόσμου, στην Αφρική και την Αίγυπτο, και σε μεταγενέστερες εποχές (16ος αιώνας μ.Χ. περίπου) έφτασε στην Ελλάδα. Οι αυτόχθονες της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιούσαν τον βασιλικό ως αντιπυρετικό φάρμακο, οι Αιγύπτιοι αναμίγνυαν τον βασιλικό με μύρο από μυρσίνη κατά τη διαδικασία της ταρίχευσης.
Για τους Ρωμαίους ο βασιλικός πήρε μία πιο ρομαντική σημασία, ωστόσο, ο Απίκιος φάνηκε περισσότερο πρακτικό πνεύμα και μας άφησε μια συνταγή – "μπιζέλια με σάλτσα από βασιλικό". Στην Ιταλία και στην Κρήτη ο βασιλικός ήταν σύμβολο της αγάπης, και όποιος άνδρας δεχόταν ένα κλωνάρι βασιλικού από μια νεαρή γυναίκα, σε αυτές τις δύο περιοχές, θεωρείτο επίσημα δεσμευμένος με αυτήν.

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως άνοιγε τις πύλες του Παραδείσου για το νεκρό.

Ιωαννίδου, Νίνα.
Βασιλικός
Σκάι, 2009

Σάλτσα πέστο (για ζυμαρικά)

2/3 φλυτζανιού φύλλα βασιλικού

2 σκελίδες σκόρδου, ξεφλουδισμένες και κομμένες στη μέση

50 γρ. κουκουνάρια

100 γρ. φρεσκοτριμμένη παρμεζάνα

1/3 φλυτζανιού εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
αλάτι & φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Πολτοποιούμε όλα τα υλικά μαζί και προσθέτουμε τη σάλτσα στα βρασμένα ζυμαρικά της αρεσκείας μας

Επειδή έχει τονωτικές ιδιότητες ο Βασιλικός χρησιμοποιείται σε ασθένειες των νεύρων, σε πνευματική υπερκόπωση κα για τον φλοιό των επινεφριδίων που οι ορμόνες τους επι­δρούν στον μεταβολισμό των οργανικών και μεταλλικών ουσιών. Όσοι έχουν αδύνατη μνήμη, μελαγχολία ή νευρικούς πονο­κεφάλους, πρέπει να πίνουν ένα φλιτζάνι του τσαγιού με ρόφημα από Βασιλικό κάθε βράδυ. Έχει επίσης σπασμολυτικές ιδιότητες γι' αυτό είναι χρήσιμος σε περιπτώσεις άγχους, νευρικής αϋπνίας, ζαλάδας και στον βήχα του κοκίτη. Ενεργεί επίσης σπασμολυτικά στο στομάχι, σε κακή χώνευση, ή δυσκοιλιότητα, γαστρικούς σπασμούς, γαστρίτιδα, τάση για εμετό, εντερικές διαταραχές (θεωρείται μάλιστα και αντισηπτικό των εντέρων), ενώ όταν χρησιμοποιείται στα φαγητά ανοίγει την όρεξη. Διεγείρει την παραγωγή και την έκκριση γάλακτος στις λεχώνες. Είναι εμμηναγωγό και προλαβαίνει και ανακουφίζει τον τυμπανισμό της κοιλιάς. Ακόμα ο Γάλλος γιατρός Βαλνέ αναφέρει τον Βασιλικό σαν βοη­θητικό φάρμακο σε επιληψία, παράλυση και αρθριτικά.

Το αφέψημα του είναι διουρητικό. Χρησιμοποιείται σε ψαμμίαση. Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τη δυσουρία, την ουρική επίσχεση και για πολλές άλλες αρρώστιες.

Η λαϊκή μας παράδοση λέει ότι ο αχνός από βρασμένο Βασιλικό γιατρεύει τους πόνους στ' αφτιά (με 2-3 αχνίσματα). Φυσικά όταν βράσει το νερό το κατεβάζουμε από τη φωτιά και τότε βάζουμε το πονεμένο αφτί στον αχνό. Μετά πρέπει ο άρρω­στος να ξαπλώσει και να σκεπαστεί καλά, για να μη πάθει ψύξη.

Ρόφημα : Παίρνετε δυο κλαδιά βασιλικού ή ένα κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένο για μια κούπα νερό και το σιγοβράζετε για περίπου 10 λεπτά. Πίνεται ζεστό ή κρύο. Συνδυάζεται με Μαντζουράνα, Τίλιο και μέλι.

Πού αρχίζει άραγε και πού τελειώνει ο ρεαλισμός;

Για την ακρίβεια έχουμε ένα πρωτογενές αφηγηματικό υλικό που μπήκε σε τάξη από όσους άκουγαν και κατέγραφαν τις ατέρμονες τηλεφωνικές συνομιλίες των σημερινών υποδίκων. Ειδικότερα, σ΄ αυτή τη μεγάλη αφήγηση ποικίλων κατορθωμάτων, ενυπάρχουν πάμπολλες κοιλότητες-μήτρες για μεγαλύτερες αφηγηματικές συνθέσεις. Μάλιστα μπορούμε να αναφερθούμε σε ένα νέο γραμματολογικό είδος, στο «τηλεφωνικό» (όπως λέμε επιστολικό) μυθιστόρημα, προφορικής μορφής, με πολλές και ποικίλες φωνές, αλλά με ένα θέμα: τις πολλαπλές δράσεις της λεγόμενης συμμορίας των 16. Ομως δεν υπάρχουν αυτοτελείς περιγραφές, συνόψεις, κεφάλαια ή παράγραφοι. Πρόκειται για ένα χύμα κείμενο τηλεφωνικών διαλόγων που ωστόσο συγκροτεί μια ζωηρή και απροσποίητη αφήγηση σχετικά με ποικίλες εγκληματικές δραστηριότητες της «Εταιρείας», κρίσεις για πρόσωπα, θεσμούς και πράγματα, σχέδια επιχειρηματικά, οικονομικούς σχεδιασμούς, δείγματα λαϊκής θυμοσοφίας, μορφές οικογενειακής αλληλεγγύης κ.ά. Με μια λέξη το κείμενο αυτό δείχνει από μέσα και «εν προόδω» την ακατέργαστη, αμοντάριστη αλλά υπαρκτή και αληθή εικόνα ενός κόσμου που τον φανταζόμαστε αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα να τον δούμε σε πραγματική δράση από τόσο κοντά.

Γιώργης Γιατρομανωλάκης
Από το Κυριακάτικο Βήμα
Το μυθιστόρημα των «16»

Γνωρίζει, άλλωστε, πολύ καλά από αφηγηματικές τεχνικές, αποδόμηση και σάτιρα ο συγγραφέας τού "Χρονικού τού Δαρείου"

Βαρυτική έλξη στο φάντασμα της επιθυμίας του

... Δεν υπάρχει πιο εγκόμιος τόπος στον κόσμο από τη Νέα Υόρκη, γεμάτη από όλους εκείνους τους ανθρώπους με τα κινητά, που πάνε σε εστιατόρια, έχουν ερωτικές περιπέτειες, αλλάζουν δουλειές, διαβάζουν τις ειδήσεις, αναλώνονται σε πολιτικά πάθη. Κι εγώ είχα σκεφτεί να επιστρέψω, να ξαναρχίσω να ζω εκεί μετενσαρκωμένος, να ξαναπιάσω απ' την αρχή όλα τα πράγματα που είχα αποφασίσει να παρατήσω-έρωτα, επιθυμία, καβγάδες, επαγγελματικές συγκρούσεις, όλη τη ρυπαρή κληρονομιά του παρελθόντος-αλλά, αντίθετα σαν σε σκηνή από παλιά ταινία παιγμένη σε γρήγορη ταχύτητα, έκανα το πιο σύντομο πέρασμα, μόνο και μόνο για να αποσυρθώ και να ξαναγυρίσω εδώ. Το μόνο που συνέβη ήταν ότι παραλίγο να συμβεί κάτι-κι όμως, εγώ ξαναγύριζα λες και είχαν συμβεί τρομερά γεγονότα. Δεν είχα επιχειρήσει τίποτε στην πραγματικότητα, τις λίγες μέρες που κοντοστάθηκα εκεί ξεχειλίζοντας από ματαίωση, έχοντας δεχτεί αλλεπάλληλα πλήγματα στην ανελέητη αναμέτρηση ανάμεσα στους "όχι πια" και τους "όχι ακόμη". Μου αρκούσε τόση ταπείνωση.

Τώρα είχα ξαναγυρίσει εκεί που δεν θα υποχρεωνόμουν ποτέ να συγκρουστώ με κανέναν, ούτε να λαχταρήσω οτιδήποτε.. εκεί που θα περιφερόμουν όντας κάποιος, πείθοντας τους ανθρώπους για το ένα ή για το άλλο, αναζητώντας έναν ρόλο στο δράμα της εποχής μου...

Philip Roth
Φεύγει το φάντασμα
μτφ. Κατερίνα Σχινά
Πόλις, 2009

Στο «Φεύγει το φάντασμα», για μια ακόμη φορά, ο Ροθ/Ζούκερμαν ακροβατεί πάνω στο τεντωμένο σχοινί που χωρίζει την πραγματική ζωή από τη μυθοπλασία: το (υπαρκτό;) σκάνδαλο που αναζητά ο Κλάιμαν στη ζωή του νεκρού πια Λόνοφ και το «θεατρικό» που στήνει ο Ζούκερμαν για να αφηγηθεί την ερωτική του εμμονή με την Τζέιμι, όλα μοιάζουν με «ζωές που μετατρέπονται σε ιστορίες ή ιστορίες που μετατρέπονται σε ζωές», όπως λέει και η Ερμιόνη Λι για την πεζογραφία του Ροθ. Τη σωματική κόπωση του Ζούκερμαν κάποιοι κριτικοί τη διέκριναν και στο γράψιμο του Ροθ. Στα 75 του όμως, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας αποδεικνύει ότι διατηρεί ακόμα το πνευματικό του σφρίγος. Οσον αφορά την ελληνική έκδοση, ζήλεψα τη μεταφραστική δεινότητα της Κατερίνας Σχινά

Ηλίας Μαγκλίνης

Ο Φίλιπ Ροθ γεννήθηκε το 1933 στο Νιούαρκ του Νιού Τζέρσεϊ. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στα Πανεπιστήμια του Bucknell και του Σικάγο. Διετέλεσε καθηγητής της συγκριτικής λογοτεχνίας στα Πανεπιστήμια του Πρίνστον, της Νέας Υόρκης (Hunter College) και της Πενσυλβανίας. Διηύθυνε τη σειρά "Συγγραφείς της άλλης Ευρώπης" στις εκδόσεις Penguin και γνώρισε στο αμερικανικό κοινό συγγραφείς όπως ο Bruno Schulz και ο Μίλαν Κούντερα. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα έργα του "Το σύνδρομο Πόρτνοϊ", "Το βυζί", "Απάτη", "Η πατρική κληρονομιά", "Το θέατρο του Σάμπαθ", "Αντίο Κολόμπους", "Η ζωή μου ως άντρα", "Αμερικανικό ειδύλλιο", "Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή", "Επιχείριση Σάυλωκ", "Ζούκερμαν δεσμώτης", "Αντιζωή", "Κι ό,τι θέλει ας γίνει", "Το ζώο που ξεψυχά", "Το ανθρώπινο στίγμα", "Ο καθηγητής του πόθου", "Καθένας", "Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής". Ο Φίλιπ Ροθ έχει τιμηθεί με τα βραβεία National Book Award, Pulitzer, PEN/Faulkner, National Book Critics Circle Award, National Medal of Arts και με το Gold Medal in Fiction της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Πρόσφατα ο Ροθ έλαβε δύο από τα πιο έγκυρα βραβεία PEN: το 2006 το βραβείο PEN/Nabokov για το σύνολο του έργου του και το 2007 το βραβείο PEN/Saul Bellow for Achievement in American Fiction. Ο Ροθ είναι ο μόνος εν ζωή αμερικανός συγγραφέας που τα "Άπαντά" του εκδίδονται σε πλήρη και οριστική έκδοση από τη Library of America.

(2009)	Φεύγει το φάντασμα, Πόλις
(2008)	Η αντιζωή, Πόλις
(2008)	Το σύνδρομο Πόρτνοϊ, Πόλις
(2007)	Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής, Πόλις
(2006)	Καθένας, Πόλις
(2006)	Ο καθηγητής του πόθου, Πόλις
(2005)	Κι ό,τι θέλει ας γίνει, Πόλις
(2004)	Ζούκερμαν δεσμώτης, Πόλις
(2004)	Κουβέντες του σιναφιού, Πόλις
(2003)	Το ανθρώπινο στίγμα, Πόλις
(2002)	Το ζώο που ξεψυχά, Πόλις
(2001)	Επιχείρηση Σάυλωκ, Πόλις
(2000)	Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή, Πόλις
(1999)	Αμερικανικό ειδύλλιο, Πόλις
(1998)	Το θέατρο του Σάμπαθ, Χατζηνικολή
(1996)	Αντίο Κολόμπους, Πόλις
(1996)	Η ζωή μου ως άντρα, Πόλις
(1995)	Πατρική κληρονομιά, Χατζηνικολή
(1993)	Απάτη, Χατζηνικολή
(1984)	Το βυζί, Γράμματα
(1980)	Η νόσος του Πορτνόυ, Γράμματα

Ορισμένες φορές με στενοχωρεί ο ίδιος μου ο εαυτός, αλλά ποτέ οι αντιδράσεις για το έργο μου. Όταν ένα βιβλίο φεύγει από τα χέρια σου, ο αναγνώστης μπορεί να κάνει με αυτό ό,τι θέλει

Philip Roth

Η συνειδητοποίηση της αδυναμίας

«Η επιθυμία είναι βίαιη, όπως και η απόλαυση. Αντίθετα, η ευτυχία είναι γλυκιά. Η επιθυμία εμπεριέχει ματαίωση, φθόνο, φιλοδοξία για ό,τι μας λείπει, θέληση να αποκτήσουμε, να υποτάξουμε και να εξαντλήσουμε αυτή τη δύναμη που μας κατατρώγει. Η απόλαυση είναι η ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας, σβήνει τη συνείδηση, σταματά τη σκέψη, κινητοποιεί όλο το είναι μας σε μια φυσική και ψυχική έκρηξη. Η ευτυχία είναι μια ανάμνηση της επιθυμίας και της απόλαυσης, δύο καταστάσεων που διακόπτουν τη συνείδηση. Μια κατάσταση γαλήνης... Είναι η ήρεμη ανάμνηση μιας πραγματοποιημένης ικανοποίησης».

Michel Onfray

«Το καλοκαίρι του 1967, στην Ιστρια, ο έρωτας ήταν αληθινά στο κέντρο του κόσμου μου και ένιωθα όλη την ελκτική του δύναμη. Το τοπίο και η θάλασσα ήταν απίστευτα όμορφα και είχα την αίσθηση πως μπορούσα να μοιραστώ πλήρως εκείνη τη στιγμή με τον άλλον. Ορισμένες φορές η ευτυχία συνδέεται με τη φιλία. Αυτή την αίσθηση που έχω με ορισμένους φίλους, μια αίσθηση πως είμαστε καρποί του ίδιου δέντρου. Ωστόσο, μέσα σε αυτές τις στιγμές πρόσκαιρης πληρότητας παραμένει πάντα η συνειδητοποίηση της αδυναμίας της. Αυτό που πληγώνει περισσότερο είναι ίσως η φθορά μιας φιλίας, μιας σχέσης που αλλάζει. Είναι σαν να παίζαμε βιολί μαζί και ξαφνικά η μελωδία να ακούγεται φάλτσα. Σχηματίζουμε ένα ζευγάρι και ξαφνικά δεν είμαστε πια. Δεν πρόκειται για φθορά της σχέσης αλλά για μια ουσιαστική κατάρρευση της αρμονίας. Ισως με τα γηρατειά αποκτούμε την ικανότητα να ζούμε από κοινού το ατελές. Στις σχέσεις με τα παιδιά, οι στιγμές σύμπνοιας είναι επίσης μια πλήρης ευτυχία . Αλλά το να μιλάς για την ευτυχία σημαίνει πως την έχεις κερδίσει ήδη».

Claudio Magris
Από τη χθεσινή "Ελευθεροτυπία" "Η ευτυχία στην εποχή της κρίσης"

Son 'na pachira spergiuta

AMARA ME

Maremma' le scure maie
Tu si morte io che fazze
Comme strazze trezze n'fazze
Come cede n'chel eta
E maremma maremma maremma
E scure ma scur ma scur ma
E mo' m' accido mo' m' accido mo' m' accido
Un gol altar.

Son 'na pachira spergiuta
Lu muntum m' ha lassate
Lu guaggiu non simpre abbaie
Per la fare vo sarraie
E maremma maremma maremma
E scure ma scur ma scur ma
E mo' m' accido mo' m' accido mo' m' accido
Un gol altar.

Io tine' na caseniella
Or sun sola e abbandunata
Sinza casa a sinza letto
Sinza pane e compenaie
E maremma maremma maremma
E scure ma scur ma scur ma
E mo' m' accido mo' m' accido mo' m' accido
Un gol altar.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΡΩΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑΣ
(FILM D' AMORE E D' ANARCHIA)

Ιταλία 1973 έγχρωμο τεχνικολόρ 120΄
Σκηνοθεσία: Lina Wertmüller
Σενάριο:Lina Wertmüller
Φωτογραφία: Γκιουζέπε Ροτούνο
Μουσική: Νίνο Ρότα, Κάρλο Σαβίνα
Ηθοποιοί: Τζιανκάρλο Τζανίνι, Μαριάντζελα Μελάτο, Έρος Πάνι, Πίνα Τσεί, Έλενα Φιόρε

Υποψήφια για Χρυσό Φοίνικα Φεστιβάλ Καννών 1973
Βραβείο Α΄ ανδρικού ρόλου Φεστιβάλ Καννών

Από τις πιο αγαπημένες τραγικοκωμωδίες του διεθνούς ρεπερτορίου. Ο θεατής ταυτίζεται με τον καλοκάγαθο και αφελή Τουρίν, έναν χωρικό που η δολοφονία του φίλου του από τους φασίστες τον οδηγεί να σχεδιάσει την δολοφονία του Μουσολίνι. Όταν όμως φτάνει στη Ρώμη και εγκαθίσταται σε ένα οίκο ανοχής, τα πράγματα αλλάζουν. Ο Τουρίν ερωτεύεται την όμορφη Τριπολίνα (Μαριάντζελα Μελάτο) και καθώς αυτή γίνεται ερωμένη του αρχίζουν τα διλήμματα. Η δολοφονία του δικτάτορα και ο σίγουρος θάνατος του δεν πια τόσο επιθυμητός για το ερωτευμένο χωριατόπουλο. Ο αγαπημένος ηθοποιός της δημιουργού Τζιανκάρλο Τζανίνι ερμηνεύει τον ρόλο με το ξεχωριστό ταλέντο του, που σε πολλούς θύμιζε τους κορυφαίους κωμικούς του βωβού, απέναντι του η γοητευτική Μαριάντζελα Μελάτο επιτρέπει στην Βερτμίλερ από την μία να χρησιμοποιεί τα κλασικά πρότυπα της γοητείας και από την άλλη να τα υπονομεύει.

"Ο Νίνο Ρότα σφράγισε με τη μουσική του τον καιρό μας, μέσα από τις ταινίες του Φελίνι, μεταχειριζόμενος μνήμες αλλοτινών καιρών. Μόνο το μεγάλο ταλέντο του μπορούσε να πετύχει αυτό το πάντρεμα αναμνήσεων και παρόντος χρόνου. Το αποτέλεσμα του υπήρξε μοναδικό..."
Μάνος Χατζιδάκις

"Ο Νίνο σκηνοθετεί μουσικά. Πολλές φορές ολοκλήρωνε τη μουσική πριν την ταινία. Έτσι τροποποιούσα εκ των υστέρων το σενάριο, επινοώντας νέες καταστάσεις και χαρακτήρες. Με τον Νίνο μπορώ να περάσω μέρες ολόκληρες ακούγοντάς τον στο πιάνο να προσπαθεί να συλλάβει ένα μοτίβο".
Φελίνι

O Νίνο Ρότα γεννήθηκε στο Μιλάνο στις 3 Δεκεμβρίου του 1911.

Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές σε Μιλάνο και Ρώμη, όπου ως "παιδί θαύμα", στα 15 του μόλις χρόνια, συνέθεσε μια Όπερα και ένα Ορατόριο. Είκοσι ετών, με προτροπή του δάσκαλου του και φημισμένου διευθυντή ορχήστρας Αρτούρο Τοσκανίνι, μετέβη στις ΗΠΑ όπου φοίτησε με υποτροφία στο Ινστιτούτο Κέρτις της Φιλαδέλφειας. Η εκεί γνωριμία του με τον Άαρον Κόπλαντ, την μουσική του Τζορτζ Γκέρσουιν και το αμερικανικό σινεμά, διαμόρφωσαν καθοριστικά την μουσική του ταυτότητα.

Το 1933 υπογράφει το πρώτο του σάουντρακ, στην ταινία του Ραφαέλε Ματαράτσο "Treno Popolare", ενώ το 1939 επιστρέφοντας στην Ιταλία, αναλαμβάνει να διδάξει και αργότερα να διευθύνει το ωδείο του Μπάρι. Ανάμεσα στους πολλούς διάσημους, αργότερα, μαθητές του, υπήρξε ο μαέστρος Ρικάρντο Μούτι και ο συνθέτης Νικόλα Πιοβάνι.

Το πλούσιο έργο του Νίνο Ρότα, εκτός της μουσικής που συνέθεσε για 150 περίπου ταινίες, περιλαμβάνει δεκάδες κλασικές συνθέσεις για χορωδία και μουσική δωματίου, 3 συμφωνίες, 3 κονσέρτα για βιολοντσέλο, μουσικά μοτίβα για πολλές τηλεοπτικές σειρές, 23 μπαλέτα και θέατρα (έγραψε για όλα σχεδόν τα έργα του Κάρλο Γκολντόνι και του Εντουάρντο Ντε Φιλίπο) καθώς και 10 όπερες. Γνωστότερες των οποίων είναι ο "Αριοδάντης", ο "Τορκεμάδα" και τα κωμικά του έργα, "οι δυο δειλοί", "το καπέλο από ψάθα Φλωρεντίας", "Η Νύχτα ενός Νευρασθενή" και "Ο Αλαντίν και το μαγικό λυχνάρι".

Στην μεγάλη οθόνη αναδείχτηκε στον διασημότερο μουσικό της γενιάς του. Συνέθεσε σπουδαία και διαχρονικά ακούσματα, και έντυσε μοναδικά και αναπόσπαστα με τα πλέον αγαπημένα και αναγνωρίσιμα "σάουντρακ" της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας, πολλά από τα αριστουργήματα της: Ντόλτσε Βίτα, Λα Στράντα, 8 ½ , Νύχτες της Καμπίρια, Ρόμα, Σατυρικόν, ‘Αμαρκορντ, Ιουλιέτα των Πνευμάτων, Λευκός Σεΐχης, Βοκάκιος, οι Αθώοι, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Γατόπαρδος, Πρόβα Ορχήστρας, Ο Ρόκο και τα Αδέρφια του, Νονός Ι και Νονός ΙΙ, για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ καλύτερης μουσικής από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου.

Συνεργάστηκε με τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του 20ου αιώνα, τον Λουκίνο Βισκόντι, τη Λίνα Βερντμίλερ, τον Φράνκο Τζεφιρέλι, τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, τον Φράνκο Ρόσι, τον Μάουρο Μπολονίνι, τον Ακίρο Κουροσάβα, τον Λουί Μάλ, τον Βιτόριο Ντε Σίκα, τον Ρενέ Κλεμάν, ενώ ταυτίστηκε στην κυριολεξία με τον στενό του φίλο και συνεργάτη Φεντερίκο Φελίνι. Επί 27 ολόκληρα χρόνια, στη πιο γόνιμη, μακρόχρονη και διάσημη καλλιτεχνική συνεργασία που υπήρξε ποτέ, δημιούργησαν από κοινού ένα σπάνιο, ομοούσιο και αδιαίρετο έργο, χαρίζοντας στο παγκόσμιο κοινό μοναδικές συγκινήσεις. Ένα οικουμενικό καλλιτεχνικό επίτευγμα, που τους ανέδειξε στο πιο ισχυρό δίδυμο του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Ο Νίνο Ρότα πέθανε στις 10 Απριλίου του 1979